Ибрахим пайгамбардын (ага тнчтык болсун) өлгөнүнө 500 жылдан ашык убакыт өттү . Төмөндө сүрөттөлгөн окуялар биздин заманга чейинки 1500-жылдары болгон. Ыбрайым пайгамбардын урпактары анын уулу Ыскак аркылуу азыр израилдиктер деп аталып, көптөгөн элдерге айланган. Бирок убакыттын өтүшү менен алар египеттиктердин кулчулугуна айланган. Бул Ыбрайымдын (ага тынчтык бослун) чөбөрөсү Жусуп Мисирге кулчулукка сатылып кеткенден кийин болгон, андан кийин көп жылдардан кийин анын үй-бүлөсү аны ээрчиген. Бул тууралуу Башталыш китебинин 45-46 бөлүмдөрүндө -айтылат . Бул Муса пайгамбардын биринчи китеби ( Тоораттын биринчи китеби ).
Эми биз дагы бир улуу пайгамбар Мусанын () аяттарына келдик. Алар Чыгуу китебинде сүрөттөлгөн . Бул китептен Муса пайгамбардын (ага тынчтык болсун) Ысрайыл элин Мисирден кантип алып чыкканы тууралуу окуйбуз. Теңир Муса пайгамбарга (ага тынчтык болсун) Мисир фараонунун алдына келип, Ысрайыл уулдарын бошотууну талап кылууну буйруган, натыйжада Муса (ага тынчтык болсун) менен фараондун сыйкырчыларынын ортосунда таймаш чыккан. Бул мелдеш Аллахтын фараондун башына эң белгилүү тогуз балээ түшүрүшү менен аяктады, бул ал үчүн белги болуп калды. Бирок фараон Теңирдин эркине баш ийбей, жышаандарга баш ийген жок.
Ан – Назиат Сүрөсү (79-Сүрөсү – «Лагытуучулар») бул окуяларды төмөнкү аяттарда баяндайт:
Сага Муса жөнүндө кабар жетти беле?Ыйык “Туваа” өрөөнүндө ага Эгеси үн салды:“Фараонго жөнө! Албетте ал чектен ашты”.Анан да (ага): “Сага тазаланууңа үндөйүнбү?!”-деп айткын.Сени Эгең тарапка багыттайын. Анан сен коркоорсуң.Анан ага (пайгамбарлыктын) улуу белгисин көрсөттү. ( Назиат Сүрөсү, 79:15-20) .
Муззаммил Сүрөсү (73-Сүрөсү – «Оронуп алган») Фараондун жообун камтыйт:
Фараон элчиге мойун сунбагандыктан, Биз аны катуу чапчуу менен алдык.
( Муззаммил Сүрөсү, 73:16)
Назиат » сүрөөсүндө айтылган Мусанын « эң чоң белги» жана « Муззаммил » сүрөсүндөгү Фараондун «катуу жазасы» кандай? Экөө тең Алланын онунчу азабын билдирет.
Онунчу балээ
Ошондо Алла Таала Мисирге онунчу, эң коркунучтуу чуманы алып келүүнү убада кылган. Тоорат онунчу жазага чейин Теңир буйруган өзгөчө даярдык жөнүндө айтылат . Бул тууралуу Куранда да айтылган. Төмөнкү аятты окуңуз:
Биз Мусага тогуз айкын далилдерди бердик. Исраил урпактарынан ал аларга келгенин, Фараон ага: “Эй Муса! Мен сени сыйкырланган деп ойлоймун”, – дегенин сура.Ал (Фараонго): “Сен мунун баары далил иретинде, асмандар менен жердин Эгесинен гана келгенин жакшы билесиң. Эй, Фараон, сени кыйроого кабыласың деп ойлоймун”, – деген эле.”. (17 Исра Сүрөсү , Түнкү жүрүш: 101-102)
Фараон « кыйроого кабыласың» деп айтылат. Бирок ал кандай болот? Мурда Аллах адамдарга өкүмүн ар кандай жолдор менен ишке ашырган. Нухтун күндөрүндө , мисалы, дүйнө жүзү боюнча топон сууга чөгүп кеткен; Лоттун аялы туз мамыга айланган. Бирок, бул учурда бул жөн эле “өлүм” эмес, ошондой эле бардык элдер үчүн белги – Улуу белги болгон. Куранда мындай дейт:
Анан ага (пайгамбарлыктын) улуу белгисин көрсөттү.. (79:20)
Онунчу балээнин тафсирин Тооратта , Чыгуу китебинен окууга болот. Шилтеме бул жерде . Мен сизге бул текстти окуп чыгууну сунуш кылам, анткени ал бизди кызыктырган окуялардын толук баяны жана андан кийин эмне болорун жакшыраак түшүнүүгө жардам берет.
Пасха Козусу жана өлүмдөн куткаруу
Текстте айтылгандай, ошол каргашалуу түнү, эгер үйдүн ээлери эшиктин кашектерин курмандыкка чалынуучу козунун каны менен майлабаса, Алла Таала Мисирдин бардык тун балдарын өлтүрүүнү убада кылган. Фараон ошондой эле, эгер ал Улуу Жараткандын буйруктарын аткарбаса, анда анын уулу жана тактынын мураскору өлөт деген эскертүү алган. Пасах козусунун белгиси алдында моюн сунуп, эшиктин кашектерин кан менен майлабаса, тун балдар Мисирдин бардык үйлөрүндө өлөт . Египет үчүн бул чыныгы улуттук кырсык болду.
Бирок, Аллахтын убадасы боюнча эшигинин кашегинде союлган козунун каны көрүнүп турган үйлөрдө ар ким тирүү калат. Алланын жазасы ошол үйдүн жанынан өтөт. Ошондуктан, бул күн жана Белги Пасха деп аталды ( «Пасха» деген сөз эшиктин кашектеринде козунун каны болгон үйлөрдүн жанынан өлүм өткөн дегенди билдирет). Анда канга боёлгон муундардын белгиси кимге арналган? Тоорат мындай дейт:
Теңир Мусага мындай деди: «…Мен Теңирмин. “Силер отурган үйлөрдөгү ошол кан силердин белгиңер болот, канды көрүп, силерден кыя өтүп кетем. Мисир жерин кыйратып жатканымда, силердин башыңарга алаамат түшпөйт.” (Чыг. 12:13).
Ошентип, биз белги Теңир үчүн эмес экенин көрөбүз, бирок ал козулардын канын көрүп, жанынан өтүп кетиш үчүн эшиктин кашектерин карады. Текстте “ошол кан силердин белгиңер болот” деп жазылган. Башкача айтканда, бул адамдар үчүн белги. Мындан тышкары, бүгүн Тооратты окуп жаткан сизге жана мага да тиешелүү. Эмнеге? Анткени бул окуялардан кийин Теңир мындай деп буйруган:
“Муну силер өзүңөр үчүн да, балдарыңар үчүн да түбөлүк мыйзам катары сактагыла…Теңир берген жерге киргениңерде, …“Бул – Теңирге арналган Пасах курмандыгы…” (Чыгуу 12:24-27)
Жүйүт календары Пасах менен башталат
Ысрайылдыктарга Пасах майрамын жыл сайын бир эле күнү майрамдоого буйрук берилген. Ысрайыл календары батыштыкынан бир аз айырмаланат. Жыл сайын Рамазан айы жыл сайын алмашып тургандай, биздин календарга карата бир аз жылып турат, анткени бул майрамдын күндөрү жылдын ар кандай узактыгына жараша белгиленет. Бүгүн, 3500 жыл өткөндөн кийин, жүйүттөр жыл сайын Пасханы майрамдоону улантууда, Муса (ага тынчтык болсун) Тооратта жазылгандай, Теңирден Пасах осуятына баш ийип, кантип кабыл алганын эстеп жатышат .
Пасах майрамынын алдында козуларды союунун азыркы көрүнүшү
Пасах майрамына козулардын союлган учурунун сүрөтү. Бул майрам Курбан Айтууга окшош.
Бул майрамдын узак тарыхына көз салып, биз таң калыштуу бир нерсе табабыз. Мисалы, Ыйса Машаяк (ага тынчтык болсун) пайгамбардын кармалышы жана соттолушу жөнүндөгү Инжил баянын алалы :
“Эртеси таң заардан жүйүт башчылары Ыйсаны Кайапаныкынан Пилаттын ак сарайына алып келишти, бирок өздөрү киришкен жок. Анткени алар таза эмес болуп эсептелип, Пасах тамагын жей албай калышмак…Силердин салтыңар боюнча Пасах майрамы сайын бир туткунду бошотуп берчү эмес белем. Каалайсыңарбы, мен силерге жүйүт Падышасын бошотуп берейин?» Ошондо алар: «Аны эмес, Бараббаны!» – деп кыйкырышты. Барабба болсо кылмышкер эле.” (Жакан 18:28, 39—40)
Башкача айтканда, Ыйса Машаяк (ага тынчтык болсун) жөөт календары боюнча Пасах майрамында камакка алынып, өлүм жазасына тартылган . « Ыбрайымдын 3чү белгиси » макаласында эсиңизде болсо, Ыйса пайгамбардын ысымдарынын бири, Жакан (ага тынчтык болсун) пайгамбар тарабынан айтылган:
“Кийинки күнү Жакан өзүн көздөй келе жаткан Ыйсаны көрүп: «Бул – Кудайдын курмандык Козусу, Ал дүйнөнүн күнөөсүн Өз мойнуна алат. (Жакан 1:29—30)
Ыйса (ага тынчтык болсун) Пасах майрамында айыпталган
Бул Белгинин бүтүндөй өзгөчөлүгү. Кудайдын Козусу Ыйса (ага тынчтык болсун) өлүм жазасына өкүм кылынган (курмандык өлүмү) бардык азыркы жөөттөр (батыш календары боюнча б.з. 33-жыл) Пасах майрамынын биринчи курмандыгын эскерип, козуларын курмандыкка чалышкан. алардан 1500 жыл мурда жасалган. Ошондуктан жөөттөрдүн Пасах майрамы жыл сайын дүйнө жүзү боюнча Пасах майрамы менен бир жумага туура келет, бул Ыйса Машаяк курмандыгын эскерүү болуп саналат , анткени Ыйса (ага тынчтык болсун) ошол күнү өлтүрүлгөн. күн. (Кадимки Пасах менен еврейлердин Пасахы бир күнгө дал келбейт, анткени еврей жана батыш календары боюнча жылдын узактыгы ар башка. Бирок бул майрамдар ар дайым бир жумага туура келет.)
Эми « белгилер » эмне үчүн керек экендиги жөнүндө бир аз ойлонуп көрөлү. Төмөндө кээ бир мисалдар келтирилген.
Алардын максаты эмне? Белгилер биздин көңүлүбүздү башка нерсеге буруу үчүн көрсөткүч.
Сөөктөр жана баш сөөгү бар белгини көргөндө, биз өлүм коркунучун эстейбиз . “Алтын аркалар” менен белги бизди Макдоналдс ресторанын элестетет . Надалдын банданасындагы √ белгиси Nike дегенди билдирет . Nike Надальдан бул төш белгини көргөн сайын алар жөнүндө ойлонушубузду каалайт. Башкача айтканда, белгилер биздин көңүлүбүздү кандайдыр бир объектке буруу үчүн көрсөткүч болуп саналат. Мусанын (ага тынчтык болсун) жышааны жөнүндө сөз кыла турган болсок, бул жерде Алла Таала бизге белги берет. Ал бизге эмне үчүн керек? Иса пайгамбар каза болгон күнү курмандыкка чалынуучу козулардын союу Иса Масихтин (ага тынчтык болсун) курмандыгынын маанисин көрсөтүүдөн башка нерсе эмес.
Машаяк курмандыгын көрсөткөн белги
Белгинин биздин ойлорубузга тийгизген таасири диаграммада көрсөтүлгөндөй болот. Бул белгинин максаты — Ыйса Машаяктын курмандыкка чалынуучу өлүмүнө көңүлүбүздү буруу . Биринчи Пасах майрамында адамдарды өлүм периштесинен куткаруу үчүн козулардын каны төгүлгөн. Ошентип, бул учурда – Белги Ыйса, Кудайдын Козусу, биз кыйроодон куткарылышыбыз үчүн өлтүрүлгөнүн билдирет.
Ыбраймдын уулунун курмандыгы да бир белги; ал биздин көз карашыбызды Ыйса Машаяк алып барат
Ибрахимдин белгиси 3 макаласында окуганыбыздай, Ыбрайым (ага тынчтык болсун) сыноодон өткөн жер Мориа тоосу деп аталган . Акыркы тагдырлуу учурда Алла Таала уулунун ордуна козусун курмандыкка чалды. Ибрахим уулунун ордуна козу өлдү. Ал эми Мориа тоосу Ысрайылдагы Ыйса Машаяк- курмандыкка чалууну кабыл алган жер болгон . Жана бул дагы биз үчүн белги, ушул жерде өлгөн Ыйса Машаяк көрсөткүч . Мусанын белгиси жөнүндө сөз кылып жатып, ошол эле окуяга дагы бир ишарат табабыз, тактап айтканда, Ыйса Машаяктын (ага тынчтык болсун) курмандыгы. Кеп Пасах курмандыгынын календардык күнү жөнүндө болуп жатат. Жана дагы бир жолу, козунун курмандыгы бул тагдырлуу окуянын белгиси катары кызмат кылат. Кандайча? Бул кызыктуу суроого жарык чачкан Мусанын төмөнкү белгисин карап көрөлү. Кийинки белги — Синай тоосунда Мыйзамдын берилиши.
Макаланын аягында фараон менен болгон окуяны эске сала кетейин. Тоораттын тиешелүү үзүндүсүндө ал пайгамбардын эскертүүлөрүнө кулак какпай, тун уулу жана мураскери ошол каргашалуу түнү каза болгонун окуйбуз. Акыр-аягы, фараон ысрайылдыктарга Мисирден чыгууга уруксат берген. Бирок акыркы учурда оюнан кайтып, аларды Кызыл деңизге чейин кууп жөнөйт. Теңирдин эрки менен ысрайылдыктар деңизди кургак жерден кечип өтүштү, фараон бүт аскерлери менен сууга чөгүп өлдү. Ошентип, тогуз балээ, Пасах майрамында тун балдардын өлүмү жана аскерлердин жоголушу Мисирдин бийлигинин алсырауусуна алып келген. Египет дүйнөдөгү алдыңкы держава катары мурдагы атак-даңкын эч качан кайтара алган эмес. Аллахтын өкүмү ушундай болгон.