«Хаж» сүрөсүндө (22-сүрө – «Ажылык») адамдарга ырым-жырым белгилери берилгени айтылат, бирок Аллах үчүн курмандыктын каны эмес, адамдын жүрөгү биринчи орунда турат.
Биз ар бир коом үчүн аларга берген малдардан, Аллахтын гана ысмын атап, курмандык чалууну буйурдук. Анткени, Кудайыңар жалгыз – Аллах! Ошондуктан Ага мойун сунгула. Мойун сунгандарды кубандыр.Курбандыгыңардын эттери жана кандары эч качан Аллахка жетпейт. Бирок, силердин такыбалыгыңар гана (Аллахка) жетет. Силерге туура жол көрсөткөн Аллахты улукташыңар үчүн ушинтип малдарды силерге багындырып койдук. Жакшылык кылгандарды (Бейиш менен) кубандыр.
Хаж сүрөөсү 22:34,37
Суу ажылыктын эң негизги бөлүгү болуп саналат жана зыяратчылар Замзам кудугуна барып, ал жерден суу чыгарышат. Бирок, Ал сүрөсүндө « Мүлк » (67-Сүрөсү – «Күч») негизги суроону берет.
(Аларга): «Айткылачы, эгерде силердин сууңар куруп калса, ким силерге аккан суу келтирет?» – деп айткын.
Мулк сүрөөсү 67:30
Ыйса Машайак (алейхи салам) бул сөздөрдү Муса пайгамбардын (алейхи салам) убагындагы жөөттөрдүн зыяратына байланыштуу айткан. Бул пайгамбарлыктарды ажылыктын нуру менен карап көрөлү.
Ажылык эмне экенин баары билет, бирок 3500 жыл мурун түшүрүлгөн Мусанын (алейхи салам) шариятында да жөөттөр жыл сайын Иерусалимге (Кудска) ыйык зыярат кылууну буйруганын аз адамдар билет. Мындай зыяраттардын бири Чатырлар майрамы ( Суккот ) деп аталган. Бул майрам бүгүнкү ажылыктын аткарылышына абдан окшош. Маселен, эки зыярат тең жылдын белгилүү бир жумасына туура келет жана мал курмандыгы күтүлүүдө. Ошондой эле атайын сууну (мисалы, Замзам) алып келүү, ошондой эле ачык асман алдында уктоо жана ыйык жайды жети жолу таваф кылуу парз кылынган. Жөөттөр үчүн Чатыр майрамы ошол эле ажылык. Жүйүттөр бүгүн да Чатырлар майрамын майрамдашууда, бирок алар биздин замандын 70-жылы римдиктер тарабынан жүйүттөрдүн ийбадатканасы талкаланганга чейинкиден бир аз башкачараак .
Инжилде Ыйса Машайак (алейхи салам) кандайча ажылыкка барганы тууралуу окуя бар . Бул окуяны жана менин комментарийлеримди окуңуз.
Ыйса Алачык майрамына барат (Жакан 7)
“Андан кийин Ыйса Галилея аймагын аралап жүрдү. Ал Жүйүт аймагында жүргүсү келген жок, анткени жүйүттөр Аны өлтүрмөкчү болуп жатышкан эле. Жүйүттөрдүн «Алачык майрамы» жакындап калган. Ошондо бир туугандары Ыйсага: «Бул жерден чыгып, Жүйүт аймагына бар, кылып жаткан иштериңди шакирттериң да көрүшсүн. Анткени белгилүү болгусу келген адам иштерин жашырбайт. Ушундай иштерди кылып жаткандан кийин, Өзүңдү дүйнөгө көрсөт», – дешти. Анткени бир туугандары да Ага ишенишчү эмес. Ыйса аларга мындай деди: «Менин убагым келе элек. Ал эми силер үчүн бардык учурда боло берет. Бул дүйнө силерди жек көрө албайт, ал эми Мени жек көрөт. Анткени Мен анын иштеринин жаман экендигин күбөлөндүрүп жатам.”
Жакан 7:1-7
Адегенде Ыйса Машайактын бир туугандары ага ишенишпей, аны ар тараптан шылдыңдашты. Бирок, убакыттын өтүшү менен, аларда өзгөрүү болгон – Жакып менен Жүйүт жада калса Жаңы Келишимге ( Инжил ) кирген өздөрүнүн каттарын жазышкан . Не болду? Эмне үчүн мындай өзгөртүү? Ыйса Машайактын тирилүүсү .
“Ыйса аларга мындай деди: «Менин убагым келе элек. Ал эми силер үчүн бардык учурда боло берет. Бул дүйнө силерди жек көрө албайт, ал эми Мени жек көрөт. Анткени Мен анын иштеринин жаман экендигин күбөлөндүрүп жатам. Силер майрамга бара бергиле! Мен азырынча бул майрамга барбайм, анткени Менин убагым келе элек». Ал ушуну айтып, Галилеяда калып калды. Бир туугандары кеткенден кийин, Ыйса да майрамга жашыруун жөнөдү. Жүйүттөр болсо: «Ал кайда?» – деп, майрам убагында Ыйсаны издей башташты. Элдин арасында Ал жөнүндө ар кандай сөз жүрүп жатты. Бирөөлөр Аны: «Жакшы», – десе, бирөөлөр: «Жок, Ал элди адаштырып жатат», – деп жатышты. Бирок жүйүттөрдөн коркушкандыктан, Ал тууралуу ачык айта алышкан жок. Майрамдын ортосунда Ыйса ийбадатканага келип, элди окута баштады. «Бул окубаса деле Ыйык Жазууну кайдан билет?» – деп, жүйүттөр таң калышты. Ыйса аларга мындай деп жооп берди: «Менин окутуум Меники эмес, Мени жиберген Кудайдыкы. Кудайдын каалоосун аткаргысы келген адам, бул окутуу Кудайданбы же Мен Өз атымдан сүйлөп жатамбы, билип алат. Өз атынан сүйлөгөн өзүнүн даңкталышын каалайт. Ал эми Ким Өзүн Жибергендин даңкталышын кааласа, Ал – чындык, Анда адилетсиздик жок. Муса силерге мыйзам берген, бирок бириңер да аны аткарбайсыңар. Мени эмне үчүн өлтүргөнү жатасыңар?» Ошондо эл Ага: «Сенин ичиңде жин бар. Ким Сени өлтүрөм деп жатат?» – деди. Ыйса мындай деп сөзүн улантты: «Ишемби күнү оорулууну айыктырганыма баарыңар таң калып жатасыңар. Муса силерге сүннөткө отургузуу мыйзамын берген. (Чынында, бул мыйзам Мусадан мурун эле бар болчу, ал ата-бабалардан калган.) Силер болсо ишемби күнү сүннөткө отургузуп жатасыңар. Мусанын мыйзамын бузбайлы деп, ишемби күнү деле сүннөткө отургузуп жатпайсыңарбы. Анан ишемби күнү бир адамды толук айыктырып койгондугум үчүн, Мага эмнеге ачууланып жатасыңар? Сырткы көрүнүшү боюнча соттобогула, сотуңар адил болсун». Ошондо иерусалимдиктердин кээ бирөөлөрү мындай дешти: «Өлтүрөбүз деп издеп жатышканы Ушул эмеспи? Карасаңар, Ал ачык эле айтып жатат, бирок Ага эч ким эч нерсе деген жок! Же башчылар да Аны Машайак деп, ынанып калышканбы? Бирок биз Анын кайсы жерден экенин билебиз. Ал эми Машайак келгенде, Анын кайсы жерден экенин эч ким билбейт».”
Жакан 7:6-27
Ошол убакта жөөттөр Ыйса (алейхи салам) Машайакпы же башкабы деп өз ара талашып-тартышты. Алардын айрымдары Машайактын кайдан келерин эч ким биле албайт деп ишенишкен . Бирок Ыйсанын келип чыгышы белгилүү болгондуктан, ал Машайак эмес деп ишенишкен . Мындай ишеним кайдан келди? Тоораттанбы? Пайгамбарларданбы? Эч нерсе эмес. Пайгамбарлар Машайактын кайдан келерин ачык айтышкан . Михей пайгамбар (алейхи салам) биздин заманга чейинки 700-жылы мындай деп айткан:
“Бирок Сен, Бейт-Лехем Эфрата, Жүйүттүн миңдеген урууларынын ичинен кичине болсоң да, сенден Мен үчүн Ысрайылга Эгедер боло турган Адам чыгат, Ал эң башында эле, байыркы күндөрдө эле төрөлгөн.”
Михей 5:2
Башкача айтканда, пайгамбарлыкта ( толук маалымат бул жерде ) Мырзанын ( = Машайак ) Бетлехемден келери айтылат. Машаяктын төрөлүшү жөнүндөгү макалада айтылгандай , Ыйса чындап эле 700 жыл мурун айтылгандай Бетлехемде төрөлгөн.
Машайактын туулган жери белгисиз болот деген ишеним элдик салт менен гана калыптанган. Жетишет. Мыйзам окутуучулардын катачылыгы алардын тыянагы пайгамбарлык сөздүн негизинде эмес, элдик пикирдин, анын ичинде теологдордун пикиринин негизинде чыгарылганында болгон. Бирок бул катаны кайталаба.
Келгиле, баяныбызды уланталы…
“Бирок биз Анын кайсы жерден экенин билебиз. Ал эми Машайак келгенде, Анын кайсы жерден экенин эч ким билбейт». Ошондо ийбадатканада элди окутуп жаткан Ыйса үнүн катуу чыгарып, мындай деди: «Ооба, силер Мени билесиңер, Менин кайсы жерден экенимди да билесиңер. Бирок Мен Өз атымдан келген жокмун. Мени жиберген Кудай – чындык, силер Аны билбейсиңер. Мен Аны билемин, анткени Мен Анданмын, Мени Ал жиберген». Ошондо Ыйсаны кармоого аракеттеништи. Бирок Ага эч кимиси кол көтөргөн жок, анткени Анын убагы келе элек болчу. Бирок элдин көбү: «Машайак келгенде, эмне, Бул көрсөткөн кереметтерден да көп керемет көрсөтөбү?» – деп, Ыйсага ишенип калышты. Эл арасында Ал жөнүндө айтылып жаткан ушундай сөздөр фарисейлерге жетти. Ошондо ыйык кызмат кылуучулар менен фарисейлер Ыйсаны кармап келүүгө кызматчыларын жиберишти. Ыйса болсо аларга мындай деди: «Дагы бир аз убакыт араңарда болом, андан кийин Мени Жибергенге барам. Мени издейсиңер, бирок таппайсыңар. Мен болгон жерге силер келе албайсыңар». Ошондо жүйүттөр өз ара мындай деп сүйлөшө башташты: «Биз таба албагыдай, Ал кайда барат? Эллиндердин өлкөсүнө чачырап кеткен жүйүттөргө барып, эллиндерди окутабы? “Мени издейсиңер, бирок таппайсыңар”, “Мен болгон жерге силер келе албайсыңар”, – дегени эмнеси?» Майрамдын акыркы – эң улуу күнү Ыйса эл алдында туруп, бийик үн менен мындай деди: «Ким суусаса, Мага келсин жана ичсин. Ыйык Жазууда айтылгандай, Мага ишенген адамдын ичинен тирүү суу чыгат».”
Жакан 7:27-38
Майрам күнү жүйүттөр Иерусалимдин түштүгүндөгү атайын булактан суу алып, шаарга «суу дарбазасы» аркылуу киришкен. Андан кийин бул суу ийбадаткананын курмандык чалынуучу жайына көтөрүлдү . Эми Ыйса Машайак (алейхи салам) мурда айткандай, тирүү суунун булагы өзү экенин жар салат. Бул сөздөр эл суусун курмандык чалынуучу жайга сунуш кылган учурда айтылган. Ал ушуну айткысы келген: адамдын жүрөгү суусагандыктан, бизде күнөө пайда болот . Муну пайгамбарлар алдын ала айтышкан.
“Бул сөздөрдү уккан кээ бирөөлөр: «Чын эле, бул – Пайгамбар», – дешсе, кээ бирөөлөр: «Бул – Машайак», – дешти. Дагы бирөөлөр: «Жок! Машайак Галилеядан келмек беле? Ыйык Жазууда: “Машайак Дөөттүн тукумунан, Дөөттүн шаарчасы Бейт-Лехемден келет”, – деп айтылган жок беле?» – дешти. Ошондо эл арасында Ыйса тууралуу талаш-тартыш чыкты. Кээ бирөөлөр Аны кармоого аракеттеништи, бирок Ага эч кимиси кол көтөргөн жок.”
Жакан 7:40-44
Көрүнүп тургандай, адамдар Ыйса Машайактын (алейхи салам) сөздөрү боюнча талашып-тартышып жатышты – дагы эле талашып-тартышууда. Машайактын Бетлехемде (Ыйсанын туулган жери) төрөлүшү пайгамбарлар тарабынан алдын ала айтылгандыгы жогоруда айтылган . Бирок Машайак Галилеядан келе албайт деген ишеним кайдан пайда болгон ? Ышайа (алейхи салам) биздин заманга чейинки 700-жылы деп жазган
“Караңгыда жүргөн эл улуу жарыкты көрөт. Өлүм көлөкөсү өкүм сүргөн өлкөдө жашагандардын үстүнө жарык жаркырайт.”
Ышайа 9:1-2
Демек, пайгамбар Машайак Галилеяда кабар айта баштаарын жар салган («жарык жаркырап») . Башкача айтканда, Ыйса өзүнүн кызматын ошол жерден баштап, өзүнүн кереметтеринин көбүн көрсөткөн . Дагы бир жолу айтам: алардын жаңылыштыктарынын себеби, алар пайгамбарларды көңүл бурбай изилдеп, адамдык салттарга таянышкан.
“Кайтып келишкен кызматчылардан башкы ыйык кызмат кылуучулар менен фарисейлер: «Эмне үчүн Аны алып келген жоксуңар?» – деп сурашты. Кызматчылар болсо: «Эч ким эч качан бул Адамдай сүйлөгөн эмес», – деп жооп беришти. Ошондо фарисейлер аларга мындай дешти: «Эмне, силер да алданып калдыңарбы? Башкаруучулардан же фарисейлерден Ага ким ишенди?! Мыйзамды билбеген бул караңгы эл каргышка калсын!» Алардын бири, мурун Ыйсага түн жамынып келип кеткен Никедим, аларга мындай деди: «Эмне кылганын адамдын өз оозунан угуп териштирбей туруп, биздин мыйзам боюнча өкүм чыгарууга болобу?» Ошондо ага: «Эмне, сен да Галилеядансыңбы? Изилдеп көр, Галилеядан пайгамбар чыкпай тургандыгын ошондо билесиң», – деп жооп беришти.”
Жакан 7:45-52
Мыйзам окутуучулар жаңылышты, анткени Ышайа Галилеяда жарык болот деп айткан.
Мындан эки сабак алууга болот. Биринчиден, диний ырым-жырымдарды ынталуулук менен аткаруу көп учурда ой жүгүртүү жөндөмү менен колдоого алынбайт. Талашып жатасыңбы?
“Анткени мен аларга Кудай үчүн тырышчаактык көрсөтүшөрүн, бирок алардын тырышчаактыгы туура эмес түшүнүк боюнча экенин күбөлөндүрөмүн.”
Римдиктерге 10:2
Чындыкты билүү үчүн пайгамбарларды жакшылап окуу керек.
Экинчиден, Ыйса Машайак (алейхи салам) адамдарга белек убада кылган. Ал зыяратчыларга мындай деп жарыялады:
“Майрамдын акыркы – эң улуу күнү Ыйса эл алдында туруп, бийик үн менен мындай деди: «Ким суусаса, Мага келсин жана ичсин. Ыйык Жазууда айтылгандай, Мага ишенген адамдын ичинен тирүү суу чыгат».”
Жакан 7:37-38
Бул белек суусагандардын баарына (жөн эле жүйүттөргө, христиандарга ж.б.) убадаланган. Суусадыңбы? ( Бул жерден караңыз ). Замзам кудугунун суусу чоң немат болсо, анда эмне үчүн Масих суусун ичүүгө болбойт , анткени ал жүрөктүн суусун кандырат?