Биринчи жумада

Жакан20:19—30

20  Жуманын биринчи күнү*+ эртең менен эрте, жарык кире электе магдалалык Мариям мүрзөгө барып+, анын оозундагы таштын жылдырылып калганын көрдү. ²  Ал Симон Петир менен Исанын жакшы көргөн шакиртине+ чуркап барып: «Мырзабызды мүрзөдөн+ алып кетишиптир. Аны кайсы жерге коюшканын билбейбиз»,— деди.³  Ошондо Петир+ менен тиги шакирт сыртка чыгып, мүрзөнү көздөй жөнөштү. ⁴  Экөө тең чуркап баратышты. Тиги шакирт Петирден батыраак чуркап, мүрзөгө биринчи жетти. ⁵  Ал эңкейип, мүрзөнүн ичин карады да, жерде жаткан зыгыр кездемени+ көрдү, бирок ичкери кирген жок. ⁶  Артынан Симон Петир келди. Ал мүрзөнүн ичине кирип, жерде жаткан зыгыр кездемени көрдү+. ⁷  Исанын башына оролгон кездеме болсо тиги кездеменин жанында эмес, оролуу бойдон өзүнчө жатыптыр. ⁸  Анан мүрзөгө биринчи чуркап келген шакирт да ичкери кирди. Ал да бардыгын көрүп, айтылган сөздөрдүн чын экенине ишенди. ⁹  Бирок алар Исанын тирилиши керектиги жөнүндө жазылган аяттарды+ дагы деле түшүнө элек болчу. ¹⁰  Анан шакирттер үйлөрүнө кайтышты.¹¹  Мариям болсо мүрзөнүн жанында туруп, ыйлап жатты. Ыйлап жатып мүрзөнүн ичин эңкейип карады да, ¹²  ак кийимчен эки периштени көрдү+. Бири Исанын сөөгү коюлган жердин баш жагында, экинчиси аяк жагында отуруптур. ¹³  Алар Мариямдан: «Эмнеге ыйлап жатасың?» — деп сурашты. Ал: «Мырзамды алып кетип калышыптыр. Аны кайсы жерге коюшканын билбейм»,— деп жооп берди. ¹⁴  Анан артын карап, Исанын турганын көрдү, бирок аны тааныган жок+. ¹⁵  Иса андан: «Эмнеге ыйлап жатасың? Кимди издеп жүрөсүң?» — деп сурады+. Мариям аны бакчы деп ойлоп: «Мырзам, эгерде аны сен алып кеткен болсоң, кайсы жерге койгонуңду айтчы, алып кетейин»,— деди. ¹⁶  Иса ага: «Мариям!» — деди+. Мариям бурулуп, ага еврейче: «Раббуни!» — деди+. (Бул сөз «устат» дегенди билдирет.) ¹⁷  Ошондо Иса: «Мени кармаба. Анткени мен али Атама бара элекмин. Бир туугандарыма барып+, менин Атама жана силердин Атаңарга, менин Кудайыма+ жана силердин Кудайыңарга+ кетип баратканымды айт»,— деди+. ¹⁸  Магдалалык Мариям шакирттерге барып: «Мен Мырзабызды көрдүм!» — деп кабарлады да, анын эмне дегенин айтып берди+.¹⁹  Ошол күнү, жуманын биринчи күнү+, шакирттер кечинде бир үйгө чогулушту. Жүйүттөрдөн корккондуктан+ алар эшиктерди бекитип алышкан эле. Бир убакта Иса пайда болуп+, алардын ортосуна турду да: «Силерге тынчтык болсун»,— деди+. ²⁰  Анан аларга капталын+, колдорун көрсөттү. Шакирттер Мырзасын көрүп, кубанып кетишти+. ²¹  Иса кайрадан: «Силерге тынчтык болсун. Атам мени дүйнөгө жибергендей эле+, мен да силерди дүйнөгө жиберип жатам»,— деп айтты+. ²²  Ушуларды айткандан кийин шакирттерине үйлөп: «Ыйык рухту кабыл алгыла+. ²³  Кимдин күнөөлөрүн кечирсеңер, анын күнөөлөрү кечирилет+. Ал эми кимдин күнөөлөрүн кечирбесеңер, анын күнөөлөрү кечирилбейт»,— деди+.²⁴  Он экинин бири, Эгиз деп да коюшкан Томас+, Иса келгенде, алардын арасында жок болчу. ²⁵  Ошондуктан алар: «Биз Мырзабызды көрдүк!» — деп айтышканда, ал: «Колдорундагы мыктан калган жарааттарды көрмөйүн, ал жарааттарга жана капталына+ колумду тийгизмейин ишенбейм»,— деп айтты+.²⁶  Сегиз күндөн кийин шакирттер кайрадан чогулушту. Алардын арасында Томас да бар эле. Үйдүн эшиктери бек болсо да, Иса пайда болуп, алардын ортосуна туруп: «Силерге тынчтык болсун»,— деди+. ²⁷  Анан Томаска кайрылып: «Манжаңды бул жериме тийгизип, колдорумду карап көр+. Колуңду сунуп, капталыма тийгизип көр. Мындан ары шектенбе, ишен»,— деп айтты. ²⁸  Ошондо Томас: «Мырзам, Кудайым!» — деди+. ²⁹  Иса ага: «Мени көргөнүң үчүн ишенип калдыңбы? Көрбөй туруп ишенгендер бактылуу»,— деп айтты+.³⁰  Иса шакирттеринин көз алдында дагы башка көптөгөн кереметтерди көрсөткөн. Бирок алар бул түрмөккө жазылган жок+. 

Жакан21:1—25

21  Андан кийин Иса Тиберия деңизинин жээгинде шакирттерине дагы бир жолу көрүндү. Бул мындайча болду: ²  Симон Петир, Эгиз деп да коюшкан Томас+, Галилеянын Каана шаарынан болгон Натанаел+, Зебедейдин уулдары+ жана дагы башка эки шакирт чогуу жүрүшкөн. ³  Симон Петир аларга: «Мен балык кармаганы баратам»,— деди. Алар: «Биз да сени менен барабыз»,— дешти. Ошентип, баары кайыкка түшүштү. Бирок ал түнү эч нерсе кармай алышкан жок+.⁴  Таң эрте Иса жээкте турган эле, бирок шакирттери аны тааныган жок+. ⁵  Иса алардан: «Балдар, жегенге бир нерсеңер барбы?» — деп сурады. Алар: «Жок!» — деп жооп беришти. ⁶  «Торду кайыктын оң жагына салгыла, ошондо кармайсыңар»,— деди Иса+. Шакирттер торун салышты да, түшкөн балыктын көптүгүнөн аны кайра тартып чыгара албай калышты+. ⁷  Ошондо Исанын жакшы көргөн шакирти+ жанындагы Петирге+: «Бул — Мырзабыз!» — деди. Муну укканда кийимсиз жүргөн Симон Петир сырт кийимин кие калып, сууга секирди. ⁸  Ал эми калган шакирттер балыкка толгон торду сүйрөй кичирээк кайык менен жээкке сүзүп келишти. Алар жээктен анча алыс эмес жерде, 90 метрдей аралыкта болчу.⁹  Жээкке чыгып, алар чокту+ жана анын үстүндө жаткан балыкты көрүштү. Ал жерде нан да бар экен. ¹⁰  Иса аларга: «Кармаган балыгыңардан алып келгиле»,— деди. ¹¹  Симон Петир кайыкка барып, чоң-чоң балыктарга толгон торду жээкке сүйрөп чыкты. Ичинде 153 балык бар экен. Балык ушунчалык көп болсо да, тор айрылбаптыр. ¹²  Иса аларды: «Келгиле, тамактанып алгыла»,— деп чакырды+. Шакирттердин эч кимиси андан: «Сен кимсиң?» — деп сураганга даай алган жок, себеби анын өздөрүнүн Мырзасы экенин билип турушту. ¹³  Иса басып келди да, нандан алып, аларга берди+. Ошондой эле балыктан да берди. ¹⁴  Бул Исанын тирилгенден кийин шакирттерине үчүнчү жолку көрүнүшү эле+.¹⁵  Тамактанып бүтүшкөндө Иса Симон Петирден: «Жакандын уулу Симон, буларга караганда мени көбүрөөк жакшы көрөсүңбү*?»+ — деп сурады. Ал: «Ооба, Мырзам. Сени абдан жакшы көрөрүмдү* билесиң да»,— деп жооп берди+. Иса ага: «Козуларымды бак»,— деди+. ¹⁶  Анан кайра: «Жакандын уулу Симон, мени жакшы көрөсүңбү*?»+ — деп экинчи жолу сурады. Ал: «Ооба, Мырзам. Сени абдан жакшы көрөрүмдү* билесиң да»,— деди. Иса ага: «Койлорумду кайтар»,— деп айтты+. ¹⁷  Анан үчүнчү жолу: «Жакандын уулу Симон, мени жакшы көрөсүңбү*?» — деп сурады. Исанын: «Мени жакшы көрөсүңбү?» — деп үчүнчү жолу сураганына капаланып, Петир: «Мырзам, сен баарын билесиң+. Сени абдан жакшы көрөрүмдү* да билесиң»,— деди. Иса ага: «Койлорумду бак+. ¹⁸  Сага чындыкты айтып коёюн, жаш кезиңде өзүң кийинип, каалаган жагыңа барчусуң. Ал эми карыганыңда колуңду сунуп бересиң, ошондо башка бирөө кийиндирип+, каалабаган жагыңа алып барат»,— деди+. ¹⁹  Ал муну Петирдин Кудайды кандай өлүм+ менен даңктаарын+ билдириш үчүн айтты. Анан Петирге: «Мындан ары да менин артымдан ээрчи»,— деди+.²⁰  Петир аркасын карап, алардын артынан Исанын жакшы көргөн шакирти+ келатканын көрдү. Ал шакирт мурун кечки тамак учурунда башын Исанын төш жагына жакындатып: «Мырзам, сага чыккынчылык кыла турган ким?» — деп сураган эле. ²¹  Аны көргөндө Петир Исадан: «Мырзам, булчу?» — деп сурады. ²²  Иса: «Анын мен келгенге чейин+ болушун кааласам, сага эмне? Сен болсо мындан ары да менин артымдан ээрчи»,— деди. ²³  Ошондон улам бир туугандардын арасында ал шакирттин өлбөй турганы жөнүндө сөз тарап кетти. Бирок Иса анын өлбөй турганын айткан эмес болчу. Ал: «Анын мен келгенге чейин болушун кааласам+, сага эмне?» — деп айткан эле.²⁴  Ушулар жөнүндө күбөлөндүрүп, баарын жазган — ошол шакирт+. Биз анын күбөлөндүрүүсү чындык экенин билебиз+.²⁵  Иса булардан башка дагы көптөгөн иштерди жасаган. Эгер алардын баарын майда-чүйдөсүнө чейин жазып отурса, жазылган түрмөктөр бул дүйнөгө батпай кетмек деп ойлойм

Элчилер1:1—26 

 Теопил+, биринчи билдирүүмдө мен Исанын эмнелерди кылып, эмнелер тууралуу окутканын+, ²  өзү тандап алган элчилерине ыйык рух аркылуу көрсөтмөлөрдү берип+, асманга көтөрүлгөн+ күнгө чейин кылган бардык иштерин баяндап жазгам. ³  Азап чегип өлгөндөн кийин Иса аларга кырк күн бою көрүнүп+, өзүнүн тирүү экенин көптөгөн ишеничтүү далилдер менен көрсөткөн жана Кудайдын Падышалыгы жөнүндө айтып берген+. ⁴  Элчилерине жолукканда ал мындай буйрук берген: «Иерусалимден кетпей+, Атам убада кылганды күткүлө+. Силер ал жөнүндө менден уккансыңар. ⁵  Жакан сууга чөмүлдүргөн, силер болсо бир нече күндөн кийин ыйык рухка чөмүлтүлөсүңөр»+.⁶  Алар дагы бир жолу чогулганда Исадан: «Мырзам, Ысрайыл падышалыгын+ азыр калыбына келтиресиңби?» — деп сурашты. ⁷  Ал: «Атам белгилеген*+ убакыт-мөөнөттөрдү билүүнүн силерге зарылдыгы жок+. ⁸  Бирок үстүңөргө ыйык рух түшкөндө+, күч аласыңар да, Иерусалимде+, бүт Жүйүт жеринде, Самарияда+, ошондой эле жердин учу-кыйырына чейин+ менин күбөлөрүм болосуңар»,— деди+. ⁹  Ушуларды айткандан кийин алардын көзүнчө жогору көтөрүлдү да+, булут каптап, көрүнбөй калды+. ¹⁰  Ал көтөрүлүп баратканда+, элчилер асманды карап турушту. Күтүлбөгөн жерден алардын жанына ак кийимчен эки киши пайда болуп+: ¹¹  «Галилеялык эркектер, эмнеге асманды карап турасыңар? Асманга алынып кеткен бул Иса, силердин көзүңөрчө асманга кандай көтөрүлүп кетсе, ошондой жол менен келет»,— дешти

Жакан 13 – 16

Ыйса шакирттеринин буттарын жууйт

13 Иса бул дүйнөдөн кетип, Атасына бара турган убагы+ келип калганын пасах майрамына чейин эле билчү+. Ал бул дүйнөдөгү шакирттерин сүйдү+, аларды акырына чейин сүйдү. 2 Кечки тамак учуру эле. Ибилис буга чейин эле Симон уулу Жүйүт Искариоттун жүрөгүнө Исага чыккынчылык кылуу жөнүндө+ ой салып койгон болчу+. 3 Иса Атасынын бардык нерсени өзүнүн колуна тапшырганын+ жана өзүнүн Кудайдан келип, кайра ага баратканын билчү+. 4 Ал дасторкондон туруп, сырт кийимин чечти да, белине сүлгү байлады+. 5 Анан чылапчынга суу куюп алып, шакирттеринин бутун жууп+, белиндеги сүлгү менен аарчый баштады. 6 Симон Петирдин жанына келгенде, ал: «Мырзам, сен менин бутумду жууйсуңбу?» — деди+. 7 Иса ага: «Менин эмне кылып жатканымды сен азыр түшүнбөйсүң, кийин түшүнөсүң»,— деди+. 8 Петир: «Мен сага бутумду эч качан жуудуртпайм»,— деди. Иса болсо: «Эгер жуубасам+, мени менен үлүшүң болбойт»,— деп айтты. 9 Ошондо Петир: «Мырзам, анда бутумду эле эмес, колумду да, башымды да жуу»,— деди. 10 Буга Иса: «Жуунган киши+ таптаза болгондуктан, бутун гана жууш керек. Силер да тазасыңар, бирок араңардан бирөө таза эмес»,— деп айтты. 11 Ал кимдин чыккынчылык кыларын билгендиктен+: «Араңардан бирөө таза эмес»,— деп айтты.
12 Шакирттеринин бутун жууп бүтүп, сырт кийимин кийген соң Иса кайрадан дасторконго отурду да, аларга мындай деди: «Силерге эмне кылганымды түшүндүңөрбү? 13 Мени „Устат“+, „Мырза“ дейсиңер+. Мунуңар туура, анткени мен, чынында эле, Устатмын+, Мырзамын. 14 Эгер мен Мырза, Устат болуп туруп бутуңарды жуусам+, анда силер да бири-бириңердин бутуңарды жуушуңар керек+. 15 Мен силерге эмне кылсам, силер да ошону кылышыңар үчүн, силерге үлгү калтырдым+. 16 Силерге чындыкты айтып коёюн, кул өз мырзасынан жогору эмес, ошондой эле жиберилген өзүн жибергенден жогору эмес+. 17 Буларды билип, иш жүзүндө аткарсаңар, анда бактылуусуңар+. 18 Баарыңар жөнүндө айтып жаткан жокмун. Мен өзүм тандап алгандарды билем+. Бирок Ыйык Жазмадагы: „Нанымды жеп жүргөн киши мага каршы чыкты*“+,— деген сөздөр ушундайча аткарылышы керек+. 19 Булар аткарылганда, келиши керек болгондун өзү мен экениме ишенишиңер үчүн, силерге муну аткарыла электе эле айтып жатам+. 20 Силерге чындыкты айтып коёюн, ким мен жибергендерди кабыл алса, ал мени да кабыл алган болот+. Ал эми ким мени кабыл алса, ал мени жибергенди да кабыл алган болот»+.
21 Ушуларды айткандан кийин Иса катуу кайгырып: «Силерге чындыкты айтып коёюн, араңардан бирөө мага чыккынчылык кылат»,— деп ачык айтты+. 22 Шакирттери анын ким жөнүндө айтканын түшүнбөй, бири-бирин карай башташты+. 23 Алардын бири Исанын жанында* жамбаштап жаткан эле. Иса аны жакшы көрчү+. 24 Симон Петир ага ымдап белги берди да: «Айтчы, ким жөнүндө айтып жатат?» — деди. 25 Тиги болсо башын Исанын төш жагына жакындатып: «Мырзам, ал ким?» — деп сурады+. 26 Иса: «Бир үзүм нанды табакка малып, кимге берсем, ал — ошол»+,— деп жооп берди. Анан нанды табакка малып, Симон Искариоттун уулу Жүйүткө сунду. 27 Ал нанды алгандан кийин, ичине Шайтан кирди+. Ошондо Иса Жүйүткө: «Кылып жаткан ишиңди батыраак кыл»,— деди. 28 Бирок дасторкондо отургандардын эч кимиси Исанын ага эмне үчүн ошентип айтканын түшүнгөн жок. 29 Акча салынган куту Жүйүттө болгондуктан+, кээ бирөөлөрү Иса ага майрамга карата керектүү нерселерди сатып алууну же жакырларга бир нерсе берүүнү буйруду деген ойдо калышты+. 30 Исанын колунан нанды алгандан кийин Жүйүт дароо сыртка чыгып кетти. Түн эле+.
31 Жүйүт чыгып кеткенден кийин, Иса мындай деди: «Азыр адам Уулу даңкталып жатат+. Ал эми ал аркылуу Кудай даңкталууда. 32 Кудай аны өзү даңктайт+, аны ошол замат даңктайт. 33 Балдар+, силер менен дагы бир аз эле убакыт болом. Мени издейсиңер. Бирок жүйүттөргө: „Мен бара турган жакка силер бара албайсыңар“+,— деп айткан сөздөрүмдү азыр силерге да айтам. 34 Силерге жаңы осуят берем: бири-бириңерди сүйгүлө. Мен силерди сүйгөндөй+, силер да бири-бириңерди сүйгүлө+. 35 Эгерде бири-бириңерди сүйсөңөр, баары силердин менин шакирттерим экениңерди билишет»+.
36 Симон Петир андан: «Мырзам, кайда баратасың?» — деп сурады. Иса: «Мен бараткан жакка сен азыр бара албайсың, кийин барасың»,— деп жооп берди+. 37 Буга Петир: «Мырзам, эмнеге азыр артыңдан бара албайм? Сен үчүн жанымды да кыюуга даярмын»,— деди+. 38 Ошондо Иса: «Мен үчүн жаныңды кыюуга да даярсыңбы? Сага чындыкты айтып коёюн, короз кыйкырганга чейин, менден үч жолу баш тартасың»,— деп айтты+. 

14 Иса: «Жүрөк заада болбогула+. Кудайга ишенгиле+, мага да ишенгиле+. 2 Атамдын үйүндө орун көп+. Болбосо минтип айтпайт болчумун. Мен силерге орун даярдаганы баратам+. 3 Барып, орун даярдаганымда кайра келем да+, силер да менин жанымда болушуңар үчүн+, силерди алып кетем+. 4 Мен бараткан жакка алып барчу жолду силер билесиңер»,— деди.
5 Томас+ ага: «Мырзам, биз сенин каякка баратканыңды билбейбиз+. Анан кантип ал жолду билмек элек?» — деди.
6 Иса: «Мен жолмун+, чындыкмын+ жана өмүрмүн+. Атама мен аркылуу гана барууга болот. Менсиз эч ким бара албайт+. 7 Эгерде мени билсеңер, анда Атамды да билесиңер. Ушул убактан тартып силер аны билесиңер. Силер аны буга чейин көргөнсүңөр»,— деп жооп берди+.
8 Ошондо Филип: «Мырзам, Атаңды көрсөтчү, бизге ошол эле жетиштүү»,— деп айтты.
9 Иса ага мындай деди: «Филип, мен ушунча убактан бери силер менен жүрөм, ошондо да мени биле элексиңби? Мени көргөн адам Атамды да көрдү+. „Атаңды көрсөтчү“,— дегениң кандай?+ 10 Же менин Атам менен, ал эми Атамдын мени менен биримдикте экенине ишенбейсиңби?+ Мен силерге өз оюман айтып жаткан жокмун. Мени менен биримдикте болгон Атам өзүнүн иштерин кылып жатат+. 11 Менин Атам менен, Атамдын мени менен биримдикте экенине ишенгиле. Мага ишенбесеңер, жасаган иштеримди көрүп ишенгиле+. 12 Силерге чындыкты айтып коёюн, ким мага ишенсе, мен жасаган иштерди ал да жасай алат. Атүгүл андан да чоң иштерди жасайт+, анткени мен Атама баратам+. 13 Менин атыман эмне сурабагыла, Атасы Уулу аркылуу даңкталышы үчүн, баарын аткарам+. 14 Менин атыман эмне сурабагыла, аны аткарам.
15 Эгерде мени сүйсөңөр, осуяттарымды аткарасыңар+. 16 Мен Атамдан суранам, ошондо ал силерге башка жардамчыны* берет. Ал силер менен түбөлүккө болот+. 17 Ал жардамчыны — чындык рухун+ — бул дүйнө ала албайт+, анткени аны көрбөйт да, билбейт. Силер болсо билесиңер, себеби ал силер менен жана силердин ичиңерде+. 18 Мен силерди жетимсиретпейм+, сөзсүз кайра келем. 19 Бир аздан кийин дүйнө мени көрбөй калат+, ал эми силер көрөсүңөр+, анткени мен жашап жаткандыктан, силер да жашайсыңар+. 20 Ошол күнү Атам менен биримдикте экенимди, силер мени менен жана мен силер менен биримдикте экенимди билесиңер+. 21 Ким менин осуяттарымды кабыл алып, аткарса, ал мени сүйөт+. Ал эми мени сүйгөндү Атам сүйөт. Аны мен да сүйөм жана ага өзүмдү ачып берем».
22 Ошондо Жүйүт+ (Искариот эмес) Исадан: «Мырзам, эмнеге өзүңдү дүйнөгө эмес, бизге ачып бергени жатасың?» — деп сурады+.
23 Иса мындай деп жооп берди: «Ким мени сүйсө, ал менин сөздөрүмдү аткарат+. Ошондуктан Атам аны сүйөт жана Атам экөөбүз келип, аны менен чогуу болобуз+. 24 Ал эми ким мени сүйбөсө, ал менин сөздөрүмдү аткарбайт. Силер угуп жаткан сөз меники эмес, мени жиберген Атамдыкы+.
25 Муну мен азыр араңарда жүргөнүмдө айтып жатам. 26 Кийин Атам менин атыман жибере турган жардамчы, ыйык рух, силерге баарын үйрөтүп, айткандарымдын бардыгын эсиңерге салат+. 27 Мен силерге тынчтык калтырып жатам+, өзүмдүн тынчтыгымды берип жатам. Аны дүйнө бергендей берип жаткан жокмун. Ошондуктан жүрөгүңөр түпөйүл болуп, коркунучтан кысылбасын. 28 Силерге: „Мен кетип баратам, кайра келем“,— деп айтканымды уктуңар. Эгерде мени чындап сүйсөңөр, Атама баратканыма сүйүнмөксүңөр, анткени Атам менден чоң+. 29 Булар аткарылганда, ишенишиңер үчүн, мен силерге алдын ала айттым+. 30 Эми силер менен көпкө сүйлөшө албайм, анткени бул дүйнөнүн башкаруучусу+ келатат. Менин үстүмөн анын бийлиги жок+. 31 Бирок дүйнө Атамды жакшы көрөрүмдү билсин үчүн, Атам мага эмнени осуят кылса+, ошону аткарам. Тургула, бул жерден кетели.

15  Мен чыныгы жүзүм сабагымын+, Атам болсо багбан+. ²  Мендеги жемиш бербеген ар бир бутакты ал кыйып салат+, ал эми жемиш бергенин, дагы көбүрөөк жемиш бериши үчүн+, тазалап, бутайт+. ³  Силер мен айткан сөз аркылуу тазаландыңар+. ⁴  Мени менен биримдикте болгула, ошондо мен да силер менен биримдикте болом+. Бутак өз алдынча жемиш бере албагандай эле, силер да мени менен биримдикте болбосоңор, жемиш бере албайсыңар+. ⁵  Мен жүзүм сабагымын, силер болсо бутактарсыңар. Ким мени менен биримдикте болсо жана мен да аны менен биримдикте болсом, ал көп жемиш берет+. Ал эми менсиз эч нерсе кыла албайсыңар. ⁶  Ким мени менен биримдикте болбосо, ал кыйылып ташталган, куурап калган бутакка окшош. Андай бутактар чогултулуп, отко ыргытылат+. ⁷  Эгер мени менен биримдикте болсоңор жана сөздөрүмдү жүрөгүңөрдө сактасаңар, каалаганыңарды сурагыла — орундалат+. ⁸  Силер көп жемиш берип, шакирттерим экениңерди далилдеп жатканыңардан улам Атам даңкталып жатат+. ⁹  Атам мени сүйгөндөй эле+, мен да силерди сүйөм. Менин сүйүүмдөн айрылбагыла. ¹⁰  Мен Атамдын осуяттарын аткарып+, анын сүйүүсүнөн айрылбаганымдай эле, силер да менин осуяттарымды аткарсаңар+, сүйүүмдөн айрылбайсыңар.¹¹  Муну силерге менин кубанычымды толук сезишиңер үчүн айтып жатам+. ¹²  Менин осуятым бул: бири-бириңерди мен силерди сүйгөндөй сүйгүлө+. ¹³  Ким достору үчүн өз жанын берсе, аныкынан өткөн сүйүү жок+. ¹⁴  Эгер силерге буйругандарымды аткарсаңар, менин досторумсуңар+. ¹⁵  Эми силерди кул деп атабайм, анткени кул кожоюнунун эмне кылып жатканын билбейт. Мен силерди досторум деп атадым+, себеби силерге Атамдан уккандарымдын баарын ачып бердим+. ¹⁶  Силер мени эмес, мен силерди тандадым жана дайыма көп жемиш беришиңер үчүн+, жемишиңер түбөлүккө сакталышы үчүн дайындадым. Ошондуктан Атамдан менин атымдан эмне сурабагыла, ал силерге берет+.¹⁷  Буларды силерге бири-бириңерди сүйүшүңөр үчүн айтып жатам+. ¹⁸  Эгерде дүйнө силерди жек көрсө, силерден мурун мени жек көргөнүн билгиле+. ¹⁹  Эгер бул дүйнөгө таандык болсоңор, дүйнө өзүнүкүн сүймөк+. Бирок силер бул дүйнөгө таандык болбогондуктан+ жана мен силерди дүйнөдөн тандап алгандыктан, дүйнө силерди жек көрөт+. ²⁰  Силерге айткан сөзүм эсиңерде болсун: кул кожоюнунан жогору эмес. Эгер мени куугунтукташса, силерди да куугунтукташат+. Эгер менин сөзүмдү сакташса, силердин да сөзүңөрдү сакташат. ²¹  Мунун баарын силерге менин шакирттерим болгонуңар үчүн кылышат, анткени мени жибергенди билишпейт+. ²²  Эгер келбесем жана эч нерсе айтпасам, алар күнөөкөр болушмак эмес+. Азыр болсо аларда күнөөсүн актоого эч негиз жок+. ²³  Ким мени жек көрсө, ал Атамды да жек көрөт+. ²⁴  Эгерде менден башка эч ким көрсөтпөгөн кереметтерди алардын арасында көрсөтпөсөм+, күнөөкөр болушмак эмес+. Бирок кереметтеримди көрүшкөнүнө карабай алар мени да, Атамды да жек көрүшөт+. ²⁵  Бул алардын Мыйзамындагы: „Мени себепсиз эле жек көрүштү“+,— деген сөздүн аткарылышы үчүн болду. ²⁶  Мен силерге Атамдан жардамчы жиберем+. Атамдан келе турган ал чындык руху мен жөнүндө күбөлөндүрөт+. ²⁷  Силер да мен жөнүндө күбөлөндүрөсүңөр+, анткени башынан эле мени менен болдуңар.

16  Бул сөздөрдү силерге ишенимден тайбашыңар үчүн айттым+. ²  Силерди синагогалардан чыгарышат+. Ал тургай, силерди өлтүрүп жаткандардын ар бири „Кудайга ыйык кызмат кылып жатам“ деп ойлой турган убак келет+. ³  Алар Атамды да, мени да таанып-билбегендиктен ошентишет+. ⁴  Ошол убак келгенде, айткан сөздөрүмдү эстешиңер үчүн, ушунун баарын алдын ала айтып жатам+.Араңарда жүргөндүктөн буларды башында айткан эмесмин. ⁵  Азыр болсо мени жибергенге баратам+. Эч кимиңер менден: „Каякка баратасың?“ — деп сураган жоксуңар. ⁶  Бирок айткан сөздөрүмдөн улам жүрөгүңөрдү кайгы басты+. ⁷  Силерге чындыкты айтып жатам: менин кеткеним силер үчүн жакшы. Анткени кетпесем, жардамчы+ келбейт. Ал эми кетсем, аны силерге жиберем. ⁸  Ал келгенде дүйнөгө күнөө, адилдик, сот+ деген эмне экенин айкын көрсөтөт. ⁹  Адегенде күнөө деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени адамдар мага ишенбей жатышат+. ¹⁰  Анан адилдик деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени мен Атама баратам. Мени мындан ары көрбөйсүңөр. ¹¹  Андан кийин болсо сот деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени бул дүйнөнүн башкаруучусуна өкүм чыгарылды+.¹²  Силерге дагы көп нерсе айткым келет, бирок азыр анын баарын түшүнө албайсыңар+. ¹³  Ал эми жардамчы — чындык руху — келгенде+, чындыкты толук түшүнүшүңөр үчүн, ал силерди жетектейт. Себеби ал өз атынан сүйлөбөйт, эмнени укса, ошону гана айтат жана алдыда эмне болорун билдирет+. ¹⁴  Ал мени даңктайт+, анткени менден алганын силерге билдирет+. ¹⁵  Атам өзү билген нерселердин баарын мага айткан+. Ошондуктан: „Менден алганын силерге билдирет“,— деп айттым. ¹⁶  Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр+, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр».¹⁷  Ошондо кээ бир шакирттери: «Анын: „Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр“, „Анткени мен Атама баратам“,— деген сөздөрүн кандай түшүнсө болот?» — деп өз ара сүйлөшө башташты. ¹⁸  Алар: «„Бир аздан кийин“ дегени эмнеси? Эмне жөнүндө айтып жатканын түшүнгөн жокпуз»,— деп жатышты. ¹⁹  Иса алардын суроо бергиси келип жатканын билип+, мындай деди: «„Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр“,— деген сөздөрүмдү түшүнбөй, бири-бириңерден сурап жатасыңарбы? ²⁰  Силерге чындыкты айтып коёюн, силер боздоп ыйлайсыңар+, дүйнө болсо кубанат. Кайгырасыңар, бирок кайгыңар кубанычка айланат+. ²¹  Ай-күнү жетип, төрөп жатканда аял кыйналат+. Бирок төрөгөндөн кийин дүйнөгө адам келгенине кубанып, кыйналганын унутуп коёт. ²²  Силер да азыр кайгырып жатасыңар, бирок мен силерди кайрадан көргөндө, жүрөгүңөр кубанычка толот+ жана ал кубанычыңарды эч ким тартып ала албайт. ²³  Ошол күнү+ менден эч нерсе тууралуу сурабайсыңар. Силерге чындыкты айтып коёюн, Атамдан менин атымдан эмне сурабагыла+, ал берет+. ²⁴  Ушу кезге чейин менин атымдан эч нерсе сураган эмессиңер. Сурагыла — аласыңар. Ошондо кубанычыңар толук болот+.²⁵  Буларды силерге салыштыруулардын жардамы менен айтып жатам+. Бирок салыштырууларды колдонбой, Атам жөнүндө ачык айтып бере турган убак келатат. ²⁶  Ошол күнү Атамдан менин атымдан сурайсыңар. Мен силер үчүн суранарымды айтып жаткан жокмун. ²⁷  Себеби мени жакшы көрүп+, Атамдан келгениме ишенгениңер үчүн+, Атам да силерди жакшы көрөт. ²⁸  Мен дүйнөгө Атамдан келгем. Азыр болсо дүйнөнү калтырып, Атама баратам»+.²⁹  Ошондо шакирттери: «Эми салыштырууларды колдонбой, ачык сүйлөп жатасың. ³⁰  Азыр биз сенин баарын билериңди+, сага суроо берүүнүн зарылдыгы жок экенин билдик+. Ошондуктан Кудайдан келгениңе ишенебиз»,— дешти+. ³¹  Иса аларга мындай деди: «Азыр ишенип жатасыңарбы? ³²  Мына, ар кимиңер өз үйүңөргө качып+, мени жалгыз калтырып кете турган убак келатат, атүгүл келип да калды. Бирок мен жалгыз эмесмин, анткени Атам мени менен+. ³³  Мунун баарын мен аркылуу тынчтыкка ээ болушуңар үчүн айттым+. Дүйнөдө азап чегесиңер, бирок кайраттуу болгула! Мен дүйнөнү жеңдим

 

Элчилер
2:1—47
2 Элүүнчү күн майрамында*+ алардын баары бир жерге чогулушту. 2 Күтүлбөгөн жерден асмандан катуу шамал болгондогудай добуш угулуп, алар отурган үйдүн ичин жаңыртты+. 3 Анан көрүнүшү тилге окшогон жалындар+ көрүндү да, бөлүнүп-бөлүнүп, ар биринин үстүнө бирден конду. 4 Ошондо баары ыйык рухка толуп+, рух берген сүйлөө жөндөмдүүлүгүнө жараша, ар кайсы тилдерде сүйлөй башташты+.
5 Ошол убакта Иерусалимде ар кайсы жерлерден келген динчил+ жүйүттөр бар эле+. 6 Добуш чыкканын угуп, көп эл чогулду. Шакирттер алардын ар биринин эне тилинде сүйлөп жатышкан эле. Муну көрүп, баары айран-таң калышты. 7 Алар абдан таң калып, мындай деп жатышты: «Бул сүйлөп жаткандардын баары галилеялыктар+ эмеспи? 8 Анан кантип ар бирибиздин эне тилибизде сүйлөп жатышат? 9 Парфтан, Мадайдан+, Эйламдан+, Месопотамиядан, Жүйүт жеринен+, Кападокиядан+, Понттон+, Азиядан*+, 10 Фригиядан+, Памфилиядан+, Мисирден, Ливиянын Киренага чектеш аймактарынан, Римден келген жүйүттөр жана алардын динин кабыл алгандар+, 11 криттиктер+, арабиялыктар+ — баарыбыз булардын ар бирибиздин тилибизде Кудайдын улуу иштери жөнүндө айтып жатканын угуп жатабыз». 12 Ошентип, баары аң-таң болуп, бири-биринен: «Бул эмнеси?» — деп сурап жатышты. 13 Ал эми кээ бирлери: «Таттуу шарапка тоюп алышкан тура»+,— деп шылдыңдай башташты.
14 Ошондо Петир он бир элчи менен+ ордунан туруп, үнүн бийик чыгара мындай деди: «Жүйүттөр жана Иерусалимдин бардык тургундары+, сөзүмдү кунт коюп уккула. 15 Булар, силер ойлогондой, мас эмес+. Анткени азыр үчүнчү* эле саат болду. 16 Бул окуя жөнүндө Жоел пайгамбар аркылуу мындай деп алдын ала айтылган: 17 „Акыркы күндөрдө,— дейт Кудай,— ар кандай адамдарга рухумду төгөм+. Ошондо уул-кыздарыңар пайгамбарлык кылышат, уландарыңар аян алышат, карыяларыңар өзгөчө түштөрдү көрүшөт+. 18 Ал күндөрү кулдарым менен күңдөрүмө да рухумду төгөм, алар да пайгамбарлык кылышат+. 19 Жогорудагы асманда жышаандарды, төмөндөгү жерде кереметтерди көрсөтөм. Алар — кан, от жана коюу түтүн+. 20 Жахабанын улуу, даңктуу күнү келер алдында+ күн караңгылыкка+, ай канга айланат. 21 Ошондо Жахабанын ысмын чакырган ар бир адам куткарылат“+.
22 Ысрайылдыктар, сөзүмө кулак салгыла: өзүңөр билгендей, Кудай назареттик Исаны+ өзү жибергенин ал аркылуу араңарда ажайып иштерди+, керемет-жышаандарды көрсөтүп айкын кылган+. 23 Кудайдын белгиленген эрки жана алдын ала билгени боюнча+ колуңарга салынып берилген ал адамды силер мыйзамсыздардын колу менен устунга кадап өлтүрдүңөр+. 24 Бирок Кудай аны өлүм аркандарынан бошотуп+, тирилтип алды+. Себеби анын өлүм туткунунда андан ары калышы мүмкүн эмес болчу+. 25 Дөөтү ал жөнүндө мындай дейт: „Мен Жахабаны дайыма көрүп тургам. Ал оң жагымда болгондуктан, мен эч качан олку-солку болбойм+. 26 Ушундан улам жүрөгүм кубанычка толуп, тилим шаттана сүйлөдү. Атүгүл денем да үмүт менен жашайт+. 27 Анткени сен жанымды көрдө* калтырбайсың, ишенимдүү кызматчыңдын чиришине жол бербейсиң+. 28 Сен мага өмүр жолун ачып бердиң, көз алдыңда мени кубанычка бөлөйсүң“+.
29 Агайын-туугандар, атабыз Дөөтүнүн өлүп, мүрзөгө коюлганын+ жана мүрзөсү ушул жерде азыркыга чейин бар экенин ишенимдүү түрдө айтууга болот. 30 Бирок ал пайгамбар болгондуктан жана Кудайдын ага тукумдарынын бирин тактысына отургузары тууралуу ант бергенин билгендиктен+, 31 Машаяктын тирилерин алдын ала көрө билип, анын көрдө калтырылбасын жана денесинин чирибей турганын айткан+. 32 Ошол Исаны Кудай тирилтти; буга баарыбыз күбөбүз+. 33 Ошентип, ал жогору көтөрүлүп, Кудайдын оң жагына отуруп+, Атасынан убадаланган ыйык рухту алгандыктан+, өзүңөр угуп-көрүп тургандай, аны бизге төктү. 34 Дөөтү болсо асманга көтөрүлгөн эмес+, бирок ал мындай дейт: „Жахаба менин Мырзама+: 35 “Душмандарыңды бут алдыңа жыгып бергенимче, оң жагымда отур”,— деди“+. 36 Ошондуктан силер устунга кадаган Исаны+ Кудай өзү Мырза да+, Машаяк да кылганын бүт Ысрайыл үйү жакшылап билип алсын».
37 Муну укканда алардын жүрөгүнө канжар сайылгандай болду+. Ошондо алар Петир менен берки элчилерден: «Агайын-туугандар, биз эмне кылышыбыз керек?» — деп сурашты+. 38 Петир: «Өкүнгүлө+ жана күнөөлөрүңөр кечирилиши үчүн+, ар бириңер Иса Машаяктын аты менен+ чөмүлтүлгүлө+. Ошондо ыйык рух белегин аласыңар+. 39 Анткени бул убада+ силерге, силердин балдарыңарга жана алыстагылардын баарына+, Жахаба Кудайыбыз кимди чакырса+, ошолордун бардыгына берилген»,— деди. 40 Ал дагы башка көп нерселерди айтып, кылдат күбөлөндүрүп, аларды: «Бул бузулган муундан алыс болгула»+,— деп үндөдү. 41 Анын сөзүн чын жүрөктөн кабыл алгандар чөмүлтүлүп+, ошол күнү шакирттерге 3 000дей киши* кошулду+. 42 Алар элчилердин насааттарын түшүнүүгө, бардык нерсесин бири-бири менен бөлүшүүгө+, чогуу тамактанууга+ жана тиленүүгө дайыма ынтызар эле+.
43 Элчилер көптөгөн керемет-жышаандарды көрсөтүп жатышты. Муну көргөндөрдүн баарын* Кудайдан коркуу сезими чулгай баштады+. 44 Исага ишенип калгандардын баары чогуу болуп, бүт нерсесин жалпы колдонуп жүрүштү+. 45 Алар өздөрүнүн жерин, бүт мүлкүн сатып+, түшкөн акчаны ба⁴⁶  күн сайын ибадатканада бирге болушчу+. Ошондой эле алар бири-биринин үйүнө чогулуп, таза жүрөк, зор кубаныч менен тамактанып+, ⁴⁷  Кудайды даңктап жүрүштү. Ошентип, алар баарынын жактыруусуна ээ боло беришти+. Жахаба болсо күн сайын аларга куткарылуу жолуна түшкөндөрдү+ кошуп ⁴⁶  күн сайын ибадатканада бирге болушчу+. Ошондой эле алар бири-биринин үйүнө чогулуп, таза жүрөк, зор кубаныч менен тамактанып+, ⁴⁷  Кудайды даңктап жүрүштү. Ошентип, алар баарынын жактыруусуна ээ боло беришти+. Жахаба болсо күн сайын аларга куткарылуу жолуна түшкөндөрдү+ кошуп жатты

Башталыш 1-2

1  Башында+ Кудай+ асман менен жерди+ жаратты+.²  Жер даана көрүнө элек болчу жана ээн эле. Суу туңгуюктарын+ караңгылык каптап турган, Кудайдын иш-аракет кылуучу күчү*+ суунун+ үстүнөн жылып жүргөн.³  Кудай: «Жарык болсун»,— деди+. Ошондо жарык пайда болду+. ⁴  Кудай жарыктын жакшы экенин көрдү жана аны караңгылыктан бөлдү+. ⁵  Ал жарыкты күн+ деп, караңгылыкты түн+ деп атады. Кеч кирди, таң атты; биринчи күн өттү.⁶  Анан Кудай: «Суулардын ортосунда мейкиндик+ болсун, ал сууну суудан бөлүп турсун»,— деди+. ⁷  Ошентип, Кудай мейкиндик жаратып, анын астындагы сууларды анын үстүндөгү суулардан бөлдү+. Анан ошондой болду. ⁸  Кудай ал мейкиндикти асман+ деп атады. Кеч кирди, таң атты; экинчи күн өттү.⁹  Андан кийин Кудай: «Асман астындагы суулар бир жерге чогулсун, кургактык пайда болсун»,— деди+. Анан ошондой болду. ¹⁰  Кудай кургактыкты жер+ деп, чогулган сууларды деңиз+ деп атады. Кудай мунун жакшы экенин көрдү+. ¹¹  Андан кийин Кудай: «Жер үстүндө чөп, уруктуу өсүмдүктөр+, өз түрү боюнча уруктуу жемиш бере турган+ дарактар өссүн»,— деди. Анан ошондой болду. ¹²  Жер үстүндө чөп, уруктуу өсүмдүктөр, өз түрү+ боюнча уруктуу жемиш берген+ дарактар өсө баштады. Кудай мунун жакшы экенин көрдү. ¹³  Кеч кирди, таң атты; үчүнчү күн өттү.¹⁴  Анан Кудай: «Күн менен түндү бөлүп турушу үчүн асман мейкиндигинде чырактар пайда болсун+. Алар белги катары кызмат кылып, мезгилдерди, күндөрдү, жылдарды көрсөтүп турат+ жана ¹⁵  жерге жарык берип турушу үчүн асман мейкиндигинде чырак катары кызмат кылат»,— деди+. Анан ошондой болду. ¹⁶  Кудай эки чоң чыракты: күндү башкарышы үчүн чоңураак чыракты, түндү башкарышы үчүн кичирээк чыракты жарата баштады*, ошондой эле жылдыздарды жаратты+. ¹⁷  Кудай аларды асман мейкиндигине жайгаштырды. Аларды жерге жарык берип турушу үчүн+, ¹⁸  күн менен түндү башкарышы үчүн жана жарык менен караңгылыкты бөлүп турушу үчүн жайгаштырды+. Кудай мунун жакшы экенин көрдү+. ¹⁹  Кеч кирди, таң атты; төртүнчү күн өттү.²⁰  Анан Кудай: «Суулар көптөгөн тирүү жандыктарга* толсун+, жер үстүндө, асман мейкиндигинде, канаттуулар* учсун»,— деди+. ²¹  Ал чоң деңиз жаныбарларын+, сууда сүзүүчү көптөгөн тирүү жандыктарды*+, ошондой эле бардык канаттууларды түр-түрү менен жарата баштады+. Кудай мунун жакшы экенин көрдү. ²²  Анан аларга: «Тукумдап, көбөйгүлө, деңиз сууларын толтургула+. Жер үстүндө канаттуулар көп болсун»,— деп батасын берди. ²³  Кеч кирди, таң атты; бешинчи күн өттү.²⁴  Андан кийин Кудай: «Жер+ үстүндө тирүү жандыктар*: үй айбанаттары+, майда жан-жаныбарлар*+, жапайы жаныбарлар+ түр-түрү менен пайда болсун»,— деди. Анан ошондой болду. ²⁵  Кудай жапайы жаныбарларды, үй айбанаттарын, майда жан-жаныбарларды* түр-түрү менен жарата баштады+. Кудай мунун жакшы экенин көрдү.²⁶  Андан кийин Кудай: «Өзүбүздөй+ кылып, өзүбүзгө окшоштуруп+, адам жараталы+. Ал деңиздеги балыктардын, асманда учкан канаттуулардын, үй айбанаттарынын жана башка жан-жаныбарлардын, бүт жердин үстүнөн бийлик кылсын»,— деди+. ²⁷  Кудай өзүндөй кылып адам жаратты+, аны өзүнө окшош кылып жаратты. Аларды эркек-аял кылып жаратты+. ²⁸  Анан аларга: «Укумдап-тукумдагыла+, жер бетин толтургула, аны иштеткиле+ жана деңиздеги балыктарга, асманда учкан канаттууларга, жер бетиндеги бардык тирүү жандыктарга бийлик кылгыла»+,— деп батасын берди+.²⁹  Андан кийин Кудай: «Жер жүзүндөгү уруктуу өсүмдүктөрдүн, мөмөсүндө уругу бар дарактардын баарын силерге бердим+. Алар силерге азык болсун+. ³⁰  Жер бетиндеги жапайы жаныбарлардын, асмандагы канаттуулардын, жерде жашаган тирүү жандын баарына өсүмдүктөрдү азык катары бердим»,— деди+. Анан ошондой болду.³¹  Ошондон кийин Кудай өзү жараткан нерселердин бардыгы эң сонун экенин көрдү+. Кеч кирди, таң атты; алтынчы күн өттү.Башталыш
1:1—31

Башталыш2:1—25

2  Асман менен жер жана алардагынын бардыгы* ушундайча жаратылып бүттү+. ²  Жетинчи күнгө оогондо Кудай өзүнүн ишин бүтүрдү. Жасап жаткан иштеринин бардыгын бүтүрүп, жетинчи күндөн тартып эс ала баштады+. ³  Кудай жетинчи күнгө батасын берип, аны ыйыктады, анткени ошол күнү ал ниет кылган иштеринин баарын бүтүрүп, эс ала баштады+.⁴  Бул — асман менен жер жаратылган убакта, Жахаба* Кудай+ асман менен жерди жараткан күнү, алардын кантип пайда болгону жөнүндөгү билдирүү.⁵  Ал кезде жер бетинде бир да бадал, бир да өсүмдүк жок болчу, анткени Жахаба Кудай жерге жамгыр жаадыра элек эле+, ошондой эле жерди иштеткенге адам да жок болчу. ⁶  Жерден туман көтөрүлүп+, жер бетин сугарып турчу+.⁷  Анан Жахаба Кудай топурактан адам жаратып+, таноосуна өмүр демин үйлөдү+, ошондо ал тирүү жан болуп калды+. ⁸  Жахаба Кудай чыгышка, Эйденге+, бак отургузуп, өзү жараткан+ адамды ошол жерге жайгаштырды. ⁹  Жахаба Кудай жерден мөмөсүн жегенге боло турган, көрүнүшү жакшы ар кандай дарактарды өстүрдү, ошондой эле бактын ортосуна өмүр дарагын+ жана жакшы менен жаманды таанытып билдире турган даракты+ өстүрдү.¹⁰  Эйденде бакты сугара турган дарыя агып турчу, ал төрт дарыяга бөлүнчү. ¹¹  Биринчисинин аты — Пишон. Ал бүт Хабила+ жерин айланып агат. Ал жерде алтын бар. ¹²  Ал жактын алтыны таза+. Ошондой эле ал жерде жыпар жыттуу чайыр+ менен оникс ташы+ да бар. ¹³  Экинчи дарыянын аты — Гихон. Ал бүт Куш* жерин айланып агат. ¹⁴  Үчүнчү дарыянын аты — Хидекел*+. Ал Ашурдан*+ чыгышты көздөй агат. Төртүнчү дарыянын аты — Эфрат+.¹⁵  Жахаба Кудай адамды Эйден багына+ аны иштетсин, карасын деп жайгаштырды+. ¹⁶  Анан Жахаба Кудай адамга мындай деп буйрук берди: «Бактагы бардык дарактын жемишинен каалашыңча жесең болот+. ¹⁷  Бирок жакшы менен жаманды таанытып билдире турган дарактын жемишинен жебе, болбосо аны жеген күнү өлөсүң»+.¹⁸  Анан Жахаба Кудай: «Адамдын жалгыз болгону жакшы эмес. Ага аны толуктап тура турган жардамчы жаратайын»+,— деди. ¹⁹  Жахаба Кудай топурактан ар кандай жапайы жаныбарларды, асманда учкан канаттууларды жаратып, аларды эмне деп атай турганын көрүш үчүн адамга алып келе баштады. Адам ар бир тирүү жанды+ эмне деп атаса, ал ошентип аталып калды+. ²⁰  Адам бардык үй айбанаттарына, асманда учкан канаттууларга жана жапайы жаныбарлардын баарына ат койду, бирок ага өзүн толуктап тура турган жардамчы табылган жок. ²¹  Ошондо Жахаба Кудай адамды катуу уктатып койду да+, ал уктап жатканда, бир кабыргасын алып, ал жерин кайра бүтөп койду. ²²  Анан Жахаба Кудай адамдан алынган кабыргадан аял жаратып, аны адамга алып келди+.²³  Ошондо адам:«Мына, бул — менин сөөгүмдөн чыккан сөөк,Денемден алынган дене+.Бул аял деп аталат,Анткени эркектен* алынды»+,— деди.²⁴  Ошондуктан эркек ата-энесин калтырып+, аялы менен биригет* да, экөө бир дене болот+. ²⁵  Ал экөө тең: эркек да, аялы да жылаңач эле+, бирок уялышкан эмес+

Матай 5-7

5 Калың элди көрүп, Иса тоого чыкты. Ал отургандан кийин, жанына шакирттери келди. 2 Ошондо ал мындай деп насаат айта баштады:
3 «Рухий муктаждыгын сезгендер* бактылуу+, анткени асман Падышалыгы ошолорго таандык+.
4 Кайгыргандар бактылуу, анткени алар сооронушат+.
5 Мүнөзү жумшактар* бактылуу+, анткени алар жерди мурасташат+.
6 Адилдикти эңсегендер* бактылуу+, анткени алар канааттанышат+.
7 Кайрымдуулар бактылуу+, анткени аларга кайрымдуулук көрсөтүлөт.
8 Жүрөгү тазалар бактылуу+, анткени алар Кудайды көрүшөт+.
9 Тынчтыкка умтулгандар* бактылуу+, анткени алар Кудайдын уулдары деп аталышат+.
10 Адилдик үчүн куугунтукталгандар бактылуу+, анткени асман Падышалыгы ошолорго таандык.
11 Мен үчүн кордук көрсөңөр+, куугунтукталсаңар+ жана силерге ар кандай жалган жалаа жабышса, бактылуусуңар. 12 Кубанып-шаттангыла+, анткени асмандагы сыйлыгыңар+ чоң. Силерге чейинки пайгамбарларды да ушинтип куугунтукташкан+.
13 Силер жердин тузусуңар+. Туз күчүн жоготсо, аны кантип калыбына келтирүүгө болот? Ал ыргытылып+, тепсендиде калгандан башка эч нерсеге жарабай калат.
14 Силер дүйнөнүн жарыгысыңар+. Тоонун үстүнө жайгашкан шаар көрүнбөй калбайт. 15 Адамдар чыракты күйгүзүп, үстүнө өлчөгүч идишти көмкөрүп коюшпайт+, аны чыракпаяга коюшат. Ошондо жарык үйдүн ичиндегилердин баарына тиет. 16 Башкалар жакшы иштериңерди көрүп+, асмандагы Атаңарды даңкташы үчүн+, силердин да жарыгыңар+ алардын алдында жаркырап турсун.
17 Мени Мыйзамды же пайгамбарлардын сөздөрүн жокко чыгаруу үчүн келди деп ойлобогула+. Жокко чыгаруу үчүн эмес, аткаруу үчүн келдим+. 18 Силерге айтып коёюн, асман менен жер жок болуп кеткен күндө да+, Мыйзамдын эң кичинекей тамгасы, атүгүл тамганын бир сызыгы да жок болбойт, баары аткарылат+. 19 Ошондуктан кимде-ким андагы эң кичинекей осуяттардын бирин бузса+ жана башкаларды да ошого үйрөтсө, ал асман Падышалыгына кирүүгө татыксыз болот*+. Ал эми ким аларды аткарса жана башкаларды да ошого үйрөтсө+, ал асман Падышалыгына кирүүгө татыктуу деп табылат*+. 20 Силерге айтып коёюн, эгерде адилдигиңер китепчилер менен фарисейлердикинен жогору болбосо+, асман Падышалыгына кирбейсиңер+.
21 Байыркы убакта жашагандарга: „Киши өлтүрбө+. Ким киши өлтүрсө+, ал сот алдында жооп берет“+,— деп айтылганын уккансыңар. 22 Мен болсо силерге мындай дейм: бир тууганына каарданганын токтотпогон ар бир адам+ сот алдында жооп берет+; ким бир тууганын оозго алгыс сөздөр менен кордосо, ал Жогорку соттун* алдында жооп берет, ал эми ким бир тууганына: „Жеткен акылсызсың!“ — десе, ал оттуу гээнага* ташталат+.
23 Курмандык жайына* курмандык алып келгениңде+, ал жерден бир тууганыңдын сага нааразычылыгы бар экенин эстесең+, 24 курмандыгыңды ошол жерге калтыргын да, барып, адегенде бир тууганың менен элдеш+, ошондон кийин гана курмандыгыңды чал+.
25 Сага каршы арызданган адам+ менен сотко баратканыңда эле элдешип ал, болбосо ал сени сотко, сот болсо өкүмдү ишке ашыруучуга өткөрүп берет да, түрмөгө түшөсүң. 26 Сага айтып коёюн, сокур тыйыныңа чейин төлөп бермейин, ал жерден чыкпайсың+.
27 Силер: „Ойноштук кылба“+,— деп айтылганын уккансыңар. 28 Мен болсо силерге мындай дейм: аялды кумарлануу менен карай берген ар бир адам+ жүрөгүндө+ аны менен ойноштук кылган болот+. 29 Ошондуктан сени оң көзүң күнөөгө түртсө, аны оюп алып, ыргытып жибер+. Себеби бүт денең гээнага ыргытылгандан көрө, мүчөлөрүңдүн биринен айрылганың жакшы+. 30 Ошондой эле оң колуң күнөөгө түртсө, аны кесип сал да, ыргытып жибер+. Себеби бүт денең гээнага ташталгандан көрө, мүчөлөрүңдүн биринен айрылганың жакшы.
31 Андан сырткары: „Аялы менен ажырашкан адам+ ага талак кат жазып берсин“+,— деп айтылган. 32 Мен болсо силерге мындай дейм: аялы менен бузуктуктан+ башка себеп менен ажырашкан ар бир адам анын ойноштук кылышына себепкер болот+ жана ажырашкан аялга* үйлөнгөн адам ойноштук кылган болот+.
33 Ошондой эле байыркы убакта жашагандарга: „Антыңды бузба+, Жахабага берген антыңды аткар“+,— деп айтылганын уккансыңар. 34 Мен болсо силерге мындай дейм: такыр ант бербе+; асманды оозанып ант бербе, анткени ал — Кудайдын тактысы+, 35 жерди оозанып да ант бербе, анткени ал — Анын таман асты+, Иерусалимди оозанып да ант бербе, анткени ал — улуу Падышанын шаары+. 36 Башыңды оозанып да ант бербе, анткени чачыңдын бир талын да кара же ак кыла албайсың. 37 „Ооба“ деген сөзүңөр „ообаны“, „жок“ деген сөзүңөр „жокту“ билдирсин+, мындан башканын баары кара өзгөйдөн*+.
38 Силер: „Көзгө көз, тишке тиш“+,— деп айтылганын уккансыңар. 39 Мен болсо силерге мындай дейм: жаман адамга каршылык көрсөтпө, тескерисинче, оң жаагыңа чапканга сол жаагыңды тосуп бер+. 40 Ошондой эле кимдир бирөө сени менен соттошуп, ички кийимиңди алгысы келсе, ага сырт кийимиңди да бер+. 41 Бийлиги бар бирөө сени бир чакырым* жол жүрүүгө мажбурласа, аны менен эки чакырым жол жүр+. 42 Сураган адамга бер, карыз алгысы келгенден жүзүңдү бурба+.
43 Силер: „Жакыныңды сүй+, душманыңды жек көр“+,— деп айтылганын уккансыңар. 44 Мен болсо силерге мындай дейм: душмандарыңарды сүйгөнүңөрдү+ жана силе45 Ошондо асмандагы Атаңардын уулдары болосуңар+, себеби ал күнүн жаманга да, жакшыга да тийгизип, жамгырын адилге да, адил эмеске да жаадырат+. 46 Силерди жакшы көргөндөрдү гана жакшы көрсөңөр, силерге кайдагы сыйлык?+ Салык жыйноочулар деле ошентишет эмеспи. 47 Ошондой эле бир туугандарыңар менен гана учурашсаңар, кандай өзгөчө иш кылган болосуңар? Башка элдер деле ошентишет эмеспи. 48 Андыктан асмандагы Атаңар жеткилең болгондой, силер да жеткилең болгула

6 Башкаларга көрүнүш үчүн эле адил+ болуудан сак болгула. Болбосо асмандагы Атаңардан сыйлык албайсыңар. 2 Ошондуктан кайыр берип жатканыңда+, элге жарыялап, сурнай тартпа+. Башкалар даңктасын деп, синагогаларда жана көчөлөрдө сурнай тарткан эки жүздүүлөрдөй болбо. Силерге айтып коёюн, алар өз сыйлыгын толугу менен алышты. 3 Кайыр бергениңде, оң колуңдун эмне кылып жатканын сол колуң билбесин. 4 Кайыр-садагаңды көрсөтпөй бер, ошондо көрүнбөгөн жайдан баарын көрүп турган Атаңдан сыйлык аласың+.
5 Тиленип жатканыңарда да эки жүздүүлөрдөй болбогула, анткени алар башкаларга көрүнүш үчүн+ синагогаларда, чоң көчөлөрдүн кесилишинде туруп алып тиленгенди+ жакшы көрүшөт. Ишенип койгула, алар өз сыйлыгын толугу менен алышты. 6 Сен болсо тиленерде өз бөлмөңө кирип, эшикти жап да+, көрүнбөгөн жайдагы Атаңан тилен+. Ошондо көрүнбөгөн жайдан баарын көрүп турган Атаңдан сыйлык аласың. 7 Бирок тиленгенде, дүйнөнүн адамдарындай болуп, окшош эле нерселерди кайталай бербе+, себеби алар көп сөз айтканда Кудай угат деп ойлошот. 8 Силер алардай болбогула, анткени Кудай, асмандагы Атаңар, эмнеге муктаж экениңерди сурай элегиңерде эле билет+.
9 Ошондуктан мындай деп тиленгиле+:
„Асмандагы Атабыз, ысмың+ ыйыкталсын+. 10 Падышалыгың+ келсин. Асмандагыдай эле, жерде+ да сенин эркиң+ аткарылсын. 11 Бүгүнкү күнгө керектүү наныбызды бере көр+. 12 Биз башкалардын күнөөлөрүн* кечиргенибиздей эле, биздин да күнөөлөрүбүздү кечире көр+. 13 Ошондой эле азгырылышыбызга жол бербе+, кара өзгөйдөн* сакта“+.
14 Эгерде башкалардын катасын кечирсеңер, асмандагы Атаңар да силерди кечирет+. 15 Эгер алардын катасын кечирбесеңер, Атаңар да силердин катаңарды кечирбейт+.
16 Орозо кармаганыңарда+ эки жүздүүлөргө окшоп кабак бүркөгөнүңөрдү койгула. Анткени алар, орозо кармап жатышканын башкалар көрсүн деп+, өздөрүн байкуш кылып көрсөтүшөт. Ишенип койгула, алар өз сыйлыгын толугу менен алышты. 17 Сен болсо орозо кармаганда башыңды майлап, бетиңди жуу+. 18 Ошондо орозо кармап жатканыңды адамдарга эмес, көрүнбөгөн жайдагы Атаңа+ көрсөткөн болосуң жана көрүнбөгөн жайдан баарын көрүп турган Атаңдан сыйлык аласың.
19 Жер үстүнө байлык жыйнаганыңарды токтоткула+. Жерде аны күбө жейт, дат басат, уурулар кирип, уурдап кетишет. 20 Анын ордуна, байлыкты асманга топтогула+. Ал жакта аны күбө жебейт, дат баспайт+, уурулар кирип, уурдап кетишпейт. 21 Байлыгыңар кайсы жерде болсо, жүрөгүңөр да ошол жерде болот.
22 Дененин чырагы — көз+. Эгер көзүң бир эле нерсеге багытталса*, бүт денең жарык болот. 23 Эгер көзүң жаман нерсеге багытталса*+, бүт денең караңгы болот. Сендеги жарык, чынында, караңгылык болсо, анда ал караңгылык кандай гана коюу!+
24 Эч ким эки мырзага кул боло албайт, анткени бирин жек көрүп, экинчисин жакшы көрөт+ же бирине берилгендик менен кызмат кылып, экинчисин баркка албайт. Бир эле учурда Кудайга да, байлыкка да кул боло албайсыңар+.
25 Ошондуктан силерге айтарым, эмне жеп, эмне ичериңерди ойлоп жаныңар үчүн, эмне киериңерди ойлоп+ денеңер үчүн тынчсызданбагыла*+. Тамакка караганда жан, кийимге караганда дене кымбат эмеспи?!+ 26 Көктө учкан канаттууларды карагылачы+: алар эгин экпейт, оруп-жыйбайт, кампага да жыйнабайт, ошентсе да асмандагы Атаңар аларды азыктандырат. Силер алардан алда канча баалуу эмессиңерби?!+ 27 Тынчсыздануу менен кимиңер өмүрүңөрдү бир азга* болсо да узарта аласыңар?+ 28 Кийимди ойлоп эмнеге тынчсызданасыңар? Талаадагы лилия гүлдөрүнүн кантип өсүп жатканын карагылачы+: алар эмгектенбейт, жип ийрибейт. 29 Бирок силерге айтып коёюн, атүгүл Сулайман да, канчалык атак-даңктуу болбосун+, алардын бириндей да кийинген эмес. 30 Бүгүн талаада өсүп, эртең мешке ыргытыла турган чөптү Кудай ушундай кийиндирсе, силерди кантип кийиндирбей койсун, ишеними аздар?+ 31 Ошондуктан „эмне жейбиз?“, „эмне ичебиз?“ же „эмне киебиз?“ деп эч качан тынчсызданбагыла+. 32 Мунун баарын ойлоп дүйнөнүн адамдары түйшүк тартышат. Ал эми силердин мунун бардыгына муктаж экениңерди асмандагы Атаңар билет+.
33 Мындан ары да биринчи кезекте Кудайдын Падышалыгын жана адилдигин издегиле+, ошондо силерге мунун баары берилет+. 34 Андыктан эч качан эртеңки күндү ойлоп тынчсызданбагыла+, анткени эртеңки күндүн өз түйшүгү болот. Ар бир күндүн түйшүгү өзүнө жетиштүү.

7 Айыпталбашыңар үчүн, мындан ары эч кимди айыптабагыла+. 2 Себеби башкаларды кандай айыптасаңар, өзүңөр да ошондой айыпталасыңар+. Башкаларга кандай мамиле кылсаңар, силерге да ошондой мамиле кылышат*+. 3 Эмнеге өз көзүңдөгү дөңгөчтү көрбөйсүң да, бир тууганыңдын көзүндөгү кыпынды көрөсүң?+ 4 Өз көзүңдө дөңгөч турса, бир тууганыңа: „Кел, көзүңдөгү кыпынды алып салайын“,— деп кантип айтасың?+ 5 Эки жүздүү! Адегенде өз көзүңдөгү дөңгөчтү алып ташта, ошондо бир тууганыңдын көзүндөгү кыпынды кантип алып салыш керектигин көрөсүң.
6 Ыйык нерсени иттерге бербегиле+, берметиңерди чочколордун алдына таштабагыла. Болбосо алар аны тебелеп-тепсеп салат да+, анан кайра келип, өзүңөрдү качырат.
7 Сураганыңарды токтотпогула+, ошондо силерге берилет; издегениңерди токтотпогула, ошондо табасыңар; тыкылдатканыңарды токтотпогула+, ошондо силерге эшик ачылат. 8 Анткени ар бир сураган адам алат+, издеген табат, тыкылдатканга эшик ачылат. 9 Араңардан ким, уулу нан сураса+, таш берет? 10 Же балык сураса, жылан берет? 11 Эгер силер күнөөкөр болуп туруп+ балдарыңарга жакшы белектерди бергенди билсеңер, анда асмандагы Атаңар Өзүнөн сурагандарга жакшы нерселерди кантип бербей койсун?!+
12 Ошентип, башкалардын өзүңөргө кандай мамиле кылышын кааласаңар+, силер да аларга бардык жагынан ошондой мамиле кылгыла. Мыйзамдын да, пайгамбарлар айткан сөздөрдүн да маңызы ушунда+.
13 Тар дарбазадан киргиле+, анткени чоң жана кенен жол өлүмгө алып барат. Ал жолдо бараткандар көп. 14 Ал эми тар дарбаза менен кууш жол өмүргө алып барат. Ал жолду тапкандар аз+.
15 Жалган пайгамбарлардан сак болгула+. Алар силерге кой терисин жамынып келишет+, бирок, чындыгында, алар — жырткыч карышкырлар+. 16 Аларды иштеринен* билесиңер+. Тикенектен жүзүм, коко тикенден анжир жыйнамак беле?+ 17 Ошо сыяктуу эле, ар бир жакшы дарак жакшы жемиш берет, жаман дарак болсо жаман жемиш берет+. 18 Жакшы дарак жаман жемиш бербейт, ал эми жаман дарак жакшы жемиш бербейт. 19 Жакшы жемиш бербеген ар бир дарак кыйылып, отко ыргытылат+. 20 Ошентип, ал адамдарды иштеринен билесиңер+.
21 Мага „Мырзам*, Мырзам“ деп кайрылгандардын баары эле асман Падышалыгына кире бербейт, асмандагы Атамдын эркин аткаргандар+ гана кирет+. 22 Ошол күнү көптөр мага: „Мырзам, Мырзам+, биз сенин ысмың менен пайгамбарлык кылбадык беле? Сенин ысмың менен жиндерди* кууп чыгарбадык беле? Сенин ысмың менен көптөгөн кереметтерди жасабадык беле?“ — деп айтышат+. 23 Ошондо аларга: „Мен силерди эч качан таанычу эмесмин!+ Кеткиле жанымдан, мыйзамсыз иш кылгандар!“ — деп айтам+.
24 Ушул сөздөрүмдү угуп, аткаргандардын баары үйүн аска таштын үстүнө курган акылдуу адамга окшош+. 25 Шамал согуп, жамгыр төгүп, сел жүрүп, ал үйдү каптады. Бирок ал ураган жок, анткени аска таштын үстүнө курулган болчу. 26 Ал эми сөздөрүмдү угуп, аткарбагандардын баары+ үйүн кумдун үстүнө курган акылсыз адамга окшош+. 27 Шамал согуп, жамгыр төгүп, сел жүрүп, ал үйдү каптады+. Ошондо ал урап, чоң кыйроого учурады»+.
28 Иса сөзүн аяктаганда, эл анын окутуусуна абдан таң калды

Жакан 13 – 16

13 Иса бул дүйнөдөн кетип, Атасына бара турган убагы+ келип калганын пасах майрамына чейин эле билчү+. Ал бул дүйнөдөгү шакирттерин сүйдү+, аларды акырына чейин сүйдү. 2 Кечки тамак учуру эле. Ибилис буга чейин эле Симон уулу Жүйүт Искариоттун жүрөгүнө Исага чыккынчылык кылуу жөнүндө+ ой салып койгон болчу+. 3 Иса Атасынын бардык нерсени өзүнүн колуна тапшырганын+ жана өзүнүн Кудайдан келип, кайра ага баратканын билчү+. 4 Ал дасторкондон туруп, сырт кийимин чечти да, белине сүлгү байлады+. 5 Анан чылапчынга суу куюп алып, шакирттеринин бутун жууп+, белиндеги сүлгү менен аарчый баштады. 6 Симон Петирдин жанына келгенде, ал: «Мырзам, сен менин бутумду жууйсуңбу?» — деди+. 7 Иса ага: «Менин эмне кылып жатканымды сен азыр түшүнбөйсүң, кийин түшүнөсүң»,— деди+. 8 Петир: «Мен сага бутумду эч качан жуудуртпайм»,— деди. Иса болсо: «Эгер жуубасам+, мени менен үлүшүң болбойт»,— деп айтты. 9 Ошондо Петир: «Мырзам, анда бутумду эле эмес, колумду да, башымды да жуу»,— деди. 10 Буга Иса: «Жуунган киши+ таптаза болгондуктан, бутун гана жууш керек. Силер да тазасыңар, бирок араңардан бирөө таза эмес»,— деп айтты. 11 Ал кимдин чыккынчылык кыларын билгендиктен+: «Араңардан бирөө таза эмес»,— деп айтты.

12 Шакирттеринин бутун жууп бүтүп, сырт кийимин кийген соң Иса кайрадан дасторконго отурду да, аларга мындай деди: «Силерге эмне кылганымды түшүндүңөрбү? 13 Мени „Устат“+, „Мырза“ дейсиңер+. Мунуңар туура, анткени мен, чынында эле, Устатмын+, Мырзамын. 14 Эгер мен Мырза, Устат болуп туруп бутуңарды жуусам+, анда силер да бири-бириңердин бутуңарды жуушуңар керек+. 15 Мен силерге эмне кылсам, силер да ошону кылышыңар үчүн, силерге үлгү калтырдым+. 16 Силерге чындыкты айтып коёюн, кул өз мырзасынан жогору эмес, ошондой эле жиберилген өзүн жибергенден жогору эмес+. 17 Буларды билип, иш жүзүндө аткарсаңар, анда бактылуусуңар+. 18 Баарыңар жөнүндө айтып жаткан жокмун. Мен өзүм тандап алгандарды билем+. Бирок Ыйык Жазмадагы: „Нанымды жеп жүргөн киши мага каршы чыкты*“+,— деген сөздөр ушундайча аткарылышы керек+. 19 Булар аткарылганда, келиши керек болгондун өзү мен экениме ишенишиңер үчүн, силерге муну аткарыла электе эле айтып жатам+. 20 Силерге чындыкты айтып коёюн, ким мен жибергендерди кабыл алса, ал мени да кабыл алган болот+. Ал эми ким мени кабыл алса, ал мени жибергенди да кабыл алган болот»+.
21 Ушуларды айткандан кийин Иса катуу кайгырып: «Силерге чындыкты айтып коёюн, араңардан бирөө мага чыккынчылык кылат»,— деп ачык айтты+. 22 Шакирттери анын ким жөнүндө айтканын түшүнбөй, бири-бирин карай башташты+. 23 Алардын бири Исанын жанында* жамбаштап жаткан эле. Иса аны жакшы көрчү+. 24 Симон Петир ага ымдап белги берди да: «Айтчы, ким жөнүндө айтып жатат?» — деди. 25 Тиги болсо башын Исанын төш жагына жакындатып: «Мырзам, ал ким?» — деп сурады+. 26 Иса: «Бир үзүм нанды табакка малып, кимге берсем, ал — ошол»+,— деп жооп берди. Анан нанды табакка малып, Симон Искариоттун уулу Жүйүткө сунду. 27 Ал нанды алгандан кийин, ичине Шайтан кирди+. Ошондо Иса Жүйүткө: «Кылып жаткан ишиңди батыраак кыл»,— деди. 28 Бирок дасторкондо отургандардын эч кимиси Исанын ага эмне үчүн ошентип айтканын түшүнгөн жок. 29 Акча салынган куту Жүйүттө болгондуктан+, кээ бирөөлөрү Иса ага майрамга карата керектүү нерселерди сатып алууну же жакырларга бир нерсе берүүнү буйруду деген ойдо калышты+. 30 Исанын колунан нанды алгандан кийин Жүйүт дароо сыртка чыгып кетти. Түн эле+.
31 Жүйүт чыгып кеткенден кийин, Иса мындай деди: «Азыр адам Уулу даңкталып жатат+. Ал эми ал аркылуу Кудай даңкталууда. 32 Кудай аны өзү даңктайт+, аны ошол замат даңктайт. 33 Балдар+, силер менен дагы бир аз эле убакыт болом. Мени издейсиңер. Бирок жүйүттөргө: „Мен бара турган жакка силер бара албайсыңар“+,— деп айткан сөздөрүмдү азыр силерге да айтам. 34 Силерге жаңы осуят берем: бири-бириңерди сүйгүлө. Мен силерди сүйгөндөй+, силер да бири-бириңерди сүйгүлө+. 35 Эгерде бири-бириңерди сүйсөңөр, баары силердин менин шакирттерим экениңерди билишет»+.
36 Симон Петир андан: «Мырзам, кайда баратасың?» — деп сурады. Иса: «Мен бараткан жакка сен азыр бара албайсың, кийин барасың»,— деп жооп берди+. 37 Буга Петир: «Мырзам, эмнеге азыр артыңдан бара албайм? Сен үчүн жанымды да кыюуга даярмын»,— деди+. 38 Ошондо Иса: «Мен үчүн жаныңды кыюуга да даярсыңбы? Сага чындыкты айтып коёюн, короз кыйкырганга чейин, менден үч жолу баш тартасың»,— деп айтты

14 Иса: «Жүрөк заада болбогула+. Кудайга ишенгиле+, мага да ишенгиле+. 2 Атамдын үйүндө орун көп+. Болбосо минтип айтпайт болчумун. Мен силерге орун даярдаганы баратам+. 3 Барып, орун даярдаганымда кайра келем да+, силер да менин жанымда болушуңар үчүн+, силерди алып кетем+. 4 Мен бараткан жакка алып барчу жолду силер билесиңер»,— деди.
5 Томас+ ага: «Мырзам, биз сенин каякка баратканыңды билбейбиз+. Анан кантип ал жолду билмек элек?» — деди.
6 Иса: «Мен жолмун+, чындыкмын+ жана өмүрмүн+. Атама мен аркылуу гана барууга болот. Менсиз эч ким бара албайт+. 7 Эгерде мени билсеңер, анда Атамды да билесиңер. Ушул убактан тартып силер аны билесиңер. Силер аны буга чейин көргөнсүңөр»,— деп жооп берди+.
8 Ошондо Филип: «Мырзам, Атаңды көрсөтчү, бизге ошол эле жетиштүү»,— деп айтты.
9 Иса ага мындай деди: «Филип, мен ушунча убактан бери силер менен жүрөм, ошондо да мени биле элексиңби? Мени көргөн адам Атамды да көрдү+. „Атаңды көрсөтчү“,— дегениң кандай?+ 10 Же менин Атам менен, ал эми Атамдын мени менен биримдикте экенине ишенбейсиңби?+ Мен силерге өз оюман айтып жаткан жокмун. Мени менен биримдикте болгон Атам өзүнүн иштерин кылып жатат+. 11 Менин Атам менен, Атамдын мени менен биримдикте экенине ишенгиле. Мага ишенбесеңер, жасаган иштеримди көрүп ишенгиле+. 12 Силерге чындыкты айтып коёюн, ким мага ишенсе, мен жасаган иштерди ал да жасай алат. Атүгүл андан да чоң иштерди жасайт+, анткени мен Атама баратам+. 13 Менин атыман эмне сурабагыла, Атасы Уулу аркылуу даңкталышы үчүн, баарын аткарам+. 14 Менин атыман эмне сурабагыла, аны аткарам.
15 Эгерде мени сүйсөңөр, осуяттарымды аткарасыңар+. 16 Мен Атамдан суранам, ошондо ал силерге башка жардамчыны* берет. Ал силер менен түбөлүккө болот+. 17 Ал жардамчыны — чындык рухун+ — бул дүйнө ала албайт+, анткени аны көрбөйт да, билбейт. Силер болсо билесиңер, себеби ал силер менен жана силердин ичиңерде+. 18 Мен силерди жетимсиретпейм+, сөзсүз кайра келем. 19 Бир аздан кийин дүйнө мени көрбөй калат+, ал эми силер көрөсүңөр+, анткени мен жашап жаткандыктан, силер да жашайсыңар+. 20 Ошол күнү Атам менен биримдикте экенимди, силер мени менен жана мен силер менен биримдикте экенимди билесиңер+. 21 Ким менин осуяттарымды кабыл алып, аткарса, ал мени сүйөт+. Ал эми мени сүйгөндү Атам сүйөт. Аны мен да сүйөм жана ага өзүмдү ачып берем».
22 Ошондо Жүйүт+ (Искариот эмес) Исадан: «Мырзам, эмнеге өзүңдү дүйнөгө эмес, бизге ачып бергени жатасың?» — деп сурады+.
23 Иса мындай деп жооп берди: «Ким мени сүйсө, ал менин сөздөрүмдү аткарат+. Ошондуктан Атам аны сүйөт жана Атам экөөбүз келип, аны менен чогуу болобуз+. 24 Ал эми ким мени сүйбөсө, ал менин сөздөрүмдү аткарбайт. Силер угуп жаткан сөз меники эмес, мени жиберген Атамдыкы+.
25 Муну мен азыр араңарда жүргөнүмдө айтып жатам. 26 Кийин Атам менин атыман жибере турган жардамчы, ыйык рух, силерге баарын үйрөтүп, айткандарымдын бардыгын эсиңерге салат+. 27 Мен силерге тынчтык калтырып жатам+, өзүмдүн тынчтыгымды берип жатам. Аны дүйнө бергендей берип жаткан жокмун. Ошондуктан жүрөгүңөр түпөйүл болуп, коркунучтан кысылбасын. 28 Силерге: „Мен кетип баратам, кайра келем“,— деп айтканымды уктуңар. Эгерде мени чындап сүйсөңөр, Атама баратканыма сүйүнмөксүңөр, анткени Атам менден чоң+. 29 Булар аткарылганда, ишенишиңер үчүн, мен силерге алдын ала айттым+. 30 Эми силер менен көпкө сүйлөшө албайм, анткени бул дүйнөнүн башкаруучусу+ келатат. Менин үстүмөн анын бийлиги жок+. 31 Бирок дүйнө Атамды жакшы көрөрүмдү билсин үчүн, Атам мага эмнени осуят кылса+, ошону аткарам. Тургула, бул жерден кетели.

15 Мен чыныгы жүзүм сабагымын+, Атам болсо багбан+. 2 Мендеги жемиш бербеген ар бир бутакты ал кыйып салат+, ал эми жемиш бергенин, дагы көбүрөөк жемиш бериши үчүн+, тазалап, бутайт+. 3 Силер мен айткан сөз аркылуу тазаландыңар+. 4 Мени менен биримдикте болгула, ошондо мен да силер менен биримдикте болом+. Бутак өз алдынча жемиш бере албагандай эле, силер да мени менен биримдикте болбосоңор, жемиш бере албайсыңар+. 5 Мен жүзүм сабагымын, силер болсо бутактарсыңар. Ким мени менен биримдикте болсо жана мен да аны менен биримдикте болсом, ал көп жемиш берет+. Ал эми менсиз эч нерсе кыла албайсыңар. 6 Ким мени менен биримдикте болбосо, ал кыйылып ташталган, куурап калган бутакка окшош. Андай бутактар чогултулуп, отко ыргытылат+. 7 Эгер мени менен биримдикте болсоңор жана сөздөрүмдү жүрөгүңөрдө сактасаңар, каалаганыңарды сурагыла — орундалат+. 8 Силер көп жемиш берип, шакирттерим экениңерди далилдеп жатканыңардан улам Атам даңкталып жатат+. 9 Атам мени сүйгөндөй эле+, мен да силерди сүйөм. Менин сүйүүмдөн айрылбагыла. 10 Мен Атамдын осуяттарын аткарып+, анын сүйүүсүнөн айрылбаганымдай эле, силер да менин осуяттарымды аткарсаңар+, сүйүүмдөн айрылбайсыңар.
11 Муну силерге менин кубанычымды толук сезишиңер үчүн айтып жатам+. 12 Менин осуятым бул: бири-бириңерди мен силерди сүйгөндөй сүйгүлө+. 13 Ким достору үчүн өз жанын берсе, аныкынан өткөн сүйүү жок+. 14 Эгер силерге буйругандарымды аткарсаңар, менин досторумсуңар+. 15 Эми силерди кул деп атабайм, анткени кул кожоюнунун эмне кылып жатканын билбейт. Мен силерди досторум деп атадым+, себеби силерге Атамдан уккандарымдын баарын ачып бердим+. 16 Силер мени эмес, мен силерди тандадым жана дайыма көп жемиш беришиңер үчүн+, жемишиңер түбөлүккө сакталышы үчүн дайындадым. Ошондуктан Атамдан менин атымдан эмне сурабагыла, ал силерге берет+.
17 Буларды силерге бири-бириңерди сүйүшүңөр үчүн айтып жатам+. 18 Эгерде дүйнө силерди жек көрсө, силерден мурун мени жек көргөнүн билгиле+. 19 Эгер бул дүйнөгө таандык болсоңор, дүйнө өзүнүкүн сүймөк+. Бирок силер бул дүйнөгө таандык болбогондуктан+ жана мен силерди дүйнөдөн тандап алгандыктан, дүйнө силерди жек көрөт+. 20 Силерге айткан сөзүм эсиңерде болсун: кул кожоюнунан жогору эмес. Эгер мени куугунтукташса, силерди да куугунтукташат+. Эгер менин сөзүмдү сакташса, силердин да сөзүңөрдү сакташат. 21 Мунун баарын силерге менин шакирттерим болгонуңар үчүн кылышат, анткени мени жибергенди билишпейт+. 22 Эгер келбесем жана эч нерсе айтпасам, алар күнөөкөр болушмак эмес+. Азыр болсо аларда күнөөсүн актоого эч негиз жок+. 23 Ким мени жек көрсө, ал Атамды да жек көрөт+. 24 Эгерде менден башка эч ким көрсөтпөгөн кереметтерди алардын арасында көрсөтпөсөм+, күнөөкөр болушмак эмес+. Бирок кереметтеримди көрүшкөнүнө карабай алар мени да, Атамды да жек көрүшөт+. 25 Бул алардын Мыйзамындагы: „Мени себепсиз эле жек көрүштү“+,— деген сөздүн аткарылышы үчүн болду. 26 Мен силерге Атамдан жардамчы жиберем+. Атамдан келе турган ал чындык руху мен жөнүндө күбөлөндүрөт+. 27 Силер да мен жөнүндө күбөлөндүрөсүңөр+, анткени башынан эле мени менен болдуңар.16 Бул сөздөрдү силерге ишенимден тайбашыңар үчүн айттым+. 2 Силерди синагогалардан чыгарышат+. Ал тургай, силерди өлтүрүп жаткандардын ар бири „Кудайга ыйык кызмат кылып жатам“ деп ойлой турган убак келет+. 3 Алар Атамды да, мени да таанып-билбегендиктен ошентишет+. 4 Ошол убак келгенде, айткан сөздөрүмдү эстешиңер үчүн, ушунун баарын алдын ала айтып жатам+.
Араңарда жүргөндүктөн буларды башында айткан эмесмин. 5 Азыр болсо мени жибергенге баратам+. Эч кимиңер менден: „Каякка баратасың?“ — деп сураган жоксуңар. 6 Бирок айткан сөздөрүмдөн улам жүрөгүңөрдү кайгы басты+. 7 Силерге чындыкты айтып жатам: менин кеткеним силер үчүн жакшы. Анткени кетпесем, жардамчы+ келбейт. Ал эми кетсем, аны силерге жиберем. 8 Ал келгенде дүйнөгө күнөө, адилдик, сот+ деген эмне экенин айкын көрсөтөт. 9 Адегенде күнөө деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени адамдар мага ишенбей жатышат+. 10 Анан адилдик деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени мен Атама баратам. Мени мындан ары көрбөйсүңөр. 11 Андан кийин болсо сот деген эмне экенин көрсөтөт+, анткени бул дүйнөнүн башкаруучусуна өкүм чыгарылды+.
12 Силерге дагы көп нерсе айткым келет, бирок азыр анын баарын түшүнө албайсыңар+. 13 Ал эми жардамчы — чындык руху — келгенде+, чындыкты толук түшүнүшүңөр үчүн, ал силерди жетектейт. Себеби ал өз атынан сүйлөбөйт, эмнени укса, ошону гана айтат жана алдыда эмне болорун билдирет+. 14 Ал мени даңктайт+, анткени менден алганын силерге билдирет+. 15 Атам өзү билген нерселердин баарын мага айткан+. Ошондуктан: „Менден алганын силерге билдирет“,— деп айттым. 16 Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр+, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр».
17 Ошондо кээ бир шакирттери: «Анын: „Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр“, „Анткени мен Атама баратам“,— деген сөздөрүн кандай түшүнсө болот?» — деп өз ара сүйлөшө башташты. 18 Алар: «„Бир аздан кийин“ дегени эмнеси? Эмне жөнүндө айтып жатканын түшүнгөн жокпуз»,— деп жатышты. 19 Иса алардын суроо бергиси келип жатканын билип+, мындай деди: «„Бир аздан кийин мени көрбөйсүңөр, анан дагы бир аздан кийин кайра көрөсүңөр“,— деген сөздөрүмдү түшүнбөй, бири-бириңерден сурап жатасыңарбы? 20 Силерге чындыкты айтып коёюн, силер боздоп ыйлайсыңар+, дүйнө болсо кубанат. Кайгырасыңар, бирок кайгыңар кубанычка айланат+. 21 Ай-күнү жетип, төрөп жатканда аял кыйналат+. Бирок төрөгөндөн кийин дүйнөгө адам келгенине кубанып, кыйналганын унутуп коёт. 22 Силер да азыр кайгырып жатасыңар, бирок мен силерди кайрадан көргөндө, жүрөгүңөр кубанычка толот+ жана ал кубанычыңарды эч ким тартып ала албайт. 23 Ошол күнү+ менден эч нерсе тууралуу сурабайсыңар. Силерге чындыкты айтып коёюн, Атамдан менин атымдан эмне сурабагыла+, ал берет+. 24 Ушу кезге чейин менин атымдан эч нерсе сураган эмессиңер. Сурагыла — аласыңар. Ошондо кубанычыңар толук болот+.
25 Буларды силерге салыштыруулардын жардамы менен айтып жатам+. Бирок салыштырууларды колдонбой, Атам жөнүндө ачык айтып бере турган убак келатат. 26 Ошол күнү Атамдан менин атымдан сурайсыңар. Мен силер үчүн суранарымды айтып жаткан жокмун. 27 Себеби мени жакшы көрүп+, Атамдан келгениме ишенгениңер үчүн+, Атам да силерди жакшы көрөт. 28 Мен дүйнөгө Атамдан келгем. Азыр болсо дүйнөнү калтырып, Атама баратам»+.
29 Ошондо шакирттери: «Эми салыштырууларды колдонбой, ачык сүйлөп жатасың. 30 Азыр биз сенин баарын билериңди+, сага суроо берүүнүн зарылдыгы жок экенин билдик+. Ошондуктан Кудайдан келгениңе ишенебиз»,— дешти+. 31 Иса аларга мындай деди: «Азыр ишенип жатасыңарбы? 32 Мына, ар кимиңер өз үйүңөргө качып+, мени жалгыз калтырып кете турган убак келатат, атүгүл келип да калды. Бирок мен жалгыз эмесмин, анткени Атам мени менен+. 33 Мунун баарын мен аркылуу тынчтыкка ээ болушуңар үчүн айттым+. Дүйнөдө азап чегесиңер, бирок кайраттуу болгула! Мен дүйнөнү жеңдим»

Ыйса убада кылган Ыйык Рух

1-2Ыйса асманга көтөрүлгөн күнгө чейинки убакытта Өзү тандап алган элчилерине Ыйык Рухтун колдоосу менен берген жол-жоболорунун, кылган иштеринин жана таалиминин баарын мен сизге, улуу урматтуу Теопил, биринчи китебимде жазган элем. 3Ал азап чегип, өлгөндөн кийин кырк күн бою бир нече жолу элчилерине көрүнүп, тирүү экендигин ишеничтүү далилдер менен көрсөттү жана Кудай Падышачылыгы тууралуу айтып берди. 4Андан соң, алар менен бирге отурганда:

– Иерусалимден кетпей, Атабыз убада кылган Ыйык Рухту күткүлө. Силер Ал жөнүндө Менден уккансыңар. 5Жакыя адамдарды сууга чөмүлдүргөн болчу, силер да бир нече убакыттан кийин Ыйык Рухка чөмүлөсүңөр, – деди.

6Элчилер Ыйсадан мындай деп сурашты:

– Эгебиз, Сенин Ысрайыл падышачылыгын кайра калыбына келтире турган убагың келип жеттиби?

7Ыйса аларга:

– Атабыз Өзүнүн бийлиги менен белгилеп койгон убакыт-саатты билүүнү силерге буйруган эмес. 8Үстүңөргө Ыйык Рух түшкөндө, Анын кудуретине толосуңар жана Иерусалимде, Иудея менен Самариянын бардык жерлеринде, ал тургай, жер чегине чейин Мен жөнүндө адамдарга айтып бересиңер, – деп жооп берди.

Ыйсанын асманга көтөрүлүшү

9Ыйса жогорудагы сөздү айтып бүткөн соң, элчилеринин көз алдында көккө көтөрүлө баштады да, булуттун кучагына кирип кетти. 10Элчилер Анын көтөрүлүп бара жатканын карап турушканда, бет алдыларында күтүлбөгөн жерден ак кийимчен эки адам пайда болуп, мындай дешти:

– 11Эй, галилеялыктар, эмнеге бул жерде асманды карап турасыңар? Бул – Ыйса, Аны Кудай силердин араңардан асманга алып кетти. Ал көз алдыңарда кандай көтөрүлүпкетсе, дал ошондой эле болуп кайра келет.

Элчилер 1-11

Сны Иосифа

 .Башталыш
37:1—36
37 Жакып атасы келгин болуп жашаган+ Канаан жеринде жашап калды+.
2 Жакыптын жашоосу жөнүндөгү билдирүү.
Жусуп+ атасынын аялдары Била менен Зилпанын уулдары+ менен бирге кой бакчу+. Ошол кезде ал он жети эле жашта болчу. Бир күнү ал атасына бир туугандарынын кылып жүргөн жаман иштери жөнүндө айтып койду+. 3 Ысрайыл Жусупту башка уулдарынын+ баарынан жакшы көрчү, анткени ал карыганда көргөн уулу эле. Ал Жусупка узун кооз кийим тиктирип берди+. 4 Бир туугандары атасынын аларга караганда Жусупту көбүрөөк жакшы көрөрүн көрүшкөндө аны жек көрүп+, ага жөн* сүйлөбөй калышты+.
5 Бир күнү Жусуп түш көрүп, түшүн бир туугандарына айтып берди+. Алар аны ого бетер жек көрүп калышты. 6 Жусуп аларга: «Уксаңар, мен мындай түш көрдүм+. 7 Биз талаада боо байлап жүрүптүрбүз. Бир убакта мен байлаган боо тикесинен туруп калды. Анан силердин боолоруңар менин боомду тегеректеп алып, ага жүгүнүштү»+,— деди. 8 Ошондо бир туугандары: «Эмне, бизге падыша болгуң барбы?+ Бизге бийлик кылгың барбы?»+ — деп, аны айтып берген түшү, сөздөрү үчүн ого бетер жек көрүп калышты.
9 Андан кийин Жусуп дагы бир түш көрүп, аны да бир туугандарына айтып берди. Ал: «Мен дагы бир түш көрдүм. Бул жолу түшүмдө мага күн, ай жана он бир жылдыз жүгүнүп жатыптыр»,— деди+. 10 Жусуп түшүн агаларына эле эмес, атасына да айтып берди. Ошондо атасы аны: «Эмне деген түш көргөнсүң? Кантип эле мен да, апаң да, бир туугандарың да сага жерге чейин ийилип таазим кылалы?» — деп кагып койду+. 11 Жусуптун айткандарын укканда бир туугандарынын ичи тарый баштады+, атасы болсо анын сөздөрүн көкүрөгүнө түйүп алды+.
12 Бир күнү Жусуптун бир туугандары атасынын койлорун Шекемдин жанына+ жайганы кетишти. 13 Бир канча убакыттан кийин Ысрайыл Жусупка: «Сени Шекемдин жанында мал жайып жүргөн агаларыңа жиберейин, барып келбейсиңби»,— деди. Жусуп: «Мейли, барып келейин»,— деди+. 14 Ысрайыл ага: «Барып, агаларың аман-эсен жүрөбү, малы түгөлбү, көрүп кел»,— деди+. Ошентип, аны Хеброн өрөөнүнөн+ Шекемге жөнөттү. 15 Кийинчерээк бир киши Жусуптун талаада жүргөнүн көрүп, андан: «Эмне издеп жүрөсүң?» — деп сурады. 16 Ал: «Агаларымды издеп жүрөм. Алардын каякта мал жайып жүргөнүн билбейсизби?» — деди. 17 Тиги киши: «Алар бул жерден кетип калышкан. Мен алардын: „Дотанга баралы“,— деп жатышканын уккам»,— деди. Жусуп агаларынын артынан барып, аларды Дотандан тапты.
18 Агалары Жусупту алыстан эле көрүп, ал жакындай электе, аны өлтүрөбүз деп сүйлөшө башташты+. 19 Алар бири-бирине: «Карасаңар, түш көргүч келатат+. 20 Келгиле, аны өлтүрүп, суу сакталчу чуңкурга таштап салалы да+, жырткыч жеп кетти деп коёлу+. Ошондо түштөрү кантип аткарыларын көрөбүз»,— дешти. 21 Бул сөздөрдү укканда Рубейин Жусупту алардын колунан куткарып калганга аракет кылып+: «Анын жанын кыйбай эле коёлу»,— деди+. 22 Анан аларга: «Кан төкпөгүлө+. Андан көрө, аны бул жердеги, талаадагы, суу сакталчу чуңкурга таштап салгыла. Ага тийбегиле»,— деди+. Ал Жусупту алардын колунан бошотуп алып, кайра атасына жибергиси келгендиктен ошентти.
23 Жусуп жакын келери менен, агалары анын үстүндөгү кооз кийимин сыйрып алып+, 24 өзүн чуңкурга таштап салышты+. Чуңкур бош эле, суусу жок болчу.
25 Анан тамактанганы отурушту+. Бир убакта Гилат жактан келаткан Ысмайылдын тукумдарынын+ кербенин көрүштү. Алар төөлөрүнө ладан, бальзам*, чайыры бар кабыктарды жүктөп алып+, Мисирге жол тартып баратышкан эле. 26 Ошондо Жүйүт бир туугандарына: «Бир тууганыбызды өлтүрүп, аны жашырып койгондон эмне пайда?+ 27 Ага зыян кылгандан көрө+, Ысмайылдын тукумдарына сатып жибербейлиби+. Кантсе да, бир тууганыбыз, бир боорубуз* эмеспи»,— деди. Тигилер Жүйүттүн айтканына макул болушту+. 28 Ошол учурда Мидиандын тукумдарынан чыккан соодагерлер+ алардын жанынан өтүп баратышкан эле. Агалары Жусупту чуңкурдан алып чыгып+, Ысмайылдын тукумдарына жыйырма күмүш тыйынга сатып жиберишти+. Алар болсо Жусупту Мисирге алып кетишти.
29 Кийинчерээк Рубейин суу сакталчу чуңкурга барып, Жусуптун ал жерде жок экенин көргөндө, кийимин айрып жиберди+. 30 Анан бир туугандарынын жанына келип: «Бала жок экен, эми эмне кылам?» — деп кыйкырды+.
31 Алар бир текени союп, Жусуптун кийимин анын канына малып+, 32 атасына берип жиберишти да: «Биз муну таап алдык. Карап көрсөңүз+, уулуңуздун кийими эмеспи?» — деп айттырып жиберишти+. 33 Жакып анын кийимин таанып: «Бул — уулумдун кийими. Жусупту жырткыч жара тартып, жеп кеткен турбайбы»,— деп катуу боздоду+. 34 Анан үстүндөгү кийимин айрып, белине таар* курчанып, уулун жоктоп көп күн ыйлады+. 35 Уул-кыздарынын баары аны соороткону келип жатышты+. Бирок ал сооронбой+: «Кайгырып жүрүп уулума, көргө* барам» — деп, уулун жоктоп ыйлай берди.
36 Мисирден Мидиандын тукумдары Жусупту жан сакчылардын башчысына+, фараондун ак сарайында кызмат кылган Потипарга, сатып жиберишти

Башталыш39:1—23

39  Ысмайылдын тукумдары+ Жусупту Мисирге алып барышты+. Аны алардын колунан жан сакчылардын башчысы, фараондун ак сарайында кызмат кылган мисирлик Потипар сатып алды+. ²  Бирок Жахаба Жусуп менен болду. Ошондуктан ал бардык иштеринде ийгиликке жетип+, мисирлик мырзасынын үйүндө ар кандай жоопкерчиликтерге ээ болду. ³  Мырзасы Жахабанын Жусуп менен экенин, Жахабанын анын бардык иштерине батасын берип жатканын көрдү.⁴  Ошентип, Жусуп мырзасына жагып, ага кызмат кылып калды. Мырзасы аны өзүнүн үйүнө башкаруучу кылып дайындап+, өзүнө таандык нерсенин баарын ага тапшырды. ⁵  Ошондон тартып Жахаба Жусуп үчүн мисирлик кишинин үйүнө батасын бере баштады. Жахаба анын үйүндөгү, талаасындагы бардык нерсесине батасын бере баштады+. ⁶  Потипар өзүнө таандык болгондун баарын Жусупка тапшырып койду+. Ошондуктан жеген тамагынан башка эч нерседен кам саначу эмес. Арадан убакыт өтүп, Жусуп келишимдүү, сулуу жигит болду.⁷  Ошондо мырзасынын аялынын ага көңүлү түшүп+: «Мени менен жат»,— дей баштады+. ⁸  Бирок Жусуп макул болбой+: «Мен барда, мырзам үйүндөгү эч нерсесинен кам санабайт, ал баарын мага тапшырган+. ⁹  Бул үйдө менден жогору турган эч ким жок. Мырзам мага сизден башка эч нерсеге тыюу салган эмес, анткени сиз анын аялысыз+. Анан кантип мен ушундай жаман ишке барып, Кудайга каршы күнөө кылайын?» — деди+.¹⁰  Аял Жусупка күн сайын ошентип жабыша берсе да, ал аны менен жатканга, аны менен бирге болгонго макул болгон жок+. ¹¹  Бир күнү ал, адаттагысындай эле, иштери менен үйгө кирди. Үйдө кызматчылардын эч кимиси жок болчу+. ¹²  Ошондо аял Жусупту кийиминен тартып+: «Мени менен жат»,— деди+. Бирок Жусуп үйдөн чыга качты, кийими болсо аялдын колунда калып калды+. ¹³  Жусуп кийимин калтырган бойдон качып чыкканда, аял ¹⁴  кызматчыларын чакырды да, аларга: «Карагылачы, күйөөм алып келген бул еврей бизди шылдың кылайын дептир. Ал мени менен жатканы келиптир, бирок мен катуу кыйкырып жибердим+. ¹⁵  Менин кыйкырганымды угуп, ал кийимин калтырган бойдон үйдөн качып чыкты»,— деди. ¹⁶  Анан Жусуптун кийимин, анын мырзасы үйгө келгенге чейин, өзүнө калтырып койду+.¹⁷  Андан кийин күйөөсүнө: «Сен алып келген еврей кулуң мени шылдың кылайын деп келиптир. ¹⁸  Бирок мен кыйкырып жиберсем, ал кийимин калтырган бойдон качып кетти»,— деди+. ¹⁹  Жусуптун мырзасы аялынын сөздөрүн, анын: «Кулуң мени ушинтти»,— дегенин укканда, каары кайнап чыкты+. ²⁰  Ошондуктан ал Жусупту падыша каматкан кишилер жаткан түрмөгө каматып койду. Ошентип, Жусуп түрмөгө түшүп калды+.²¹  Бирок Жахаба Жусуп менен болуп, ага мээримдүүлүк көрсөтө берди жана түрмө башчысынын көз алдында ырайым таптырды+. ²²  Түрмө башчысы камакта жаткандардын баарын Жусуптун колуна тапшырды. Алар, Жусуп эмне десе, ошонун баарын аткарып жатышты+. ²³  Жахаба Жусуп менен болгондуктан, түрмө башчысы ага тапшырган нерселеринен кам саначу эмес. Себеби Жусуп эмне иш кылбасын, Жахаба ага батасын берип жатты+

Башталыш40:1—23

40  Бир нече убакыт өткөндөн кийин, Мисир падышасынын шарап сунуучусу+ менен наабайчысы өздөрүнүн мырзасынын, Мисир падышасынын, алдында айыптуу болуп калышты+.²  Ошондо фараон ал эки кызматчысына: шарап сунуучулардын башчысы менен наабайчылардын башчысына+ каарданып+,³  аларды жан сакчылардын башчысынын+ үйүндөгү түрмөгө, Жусуп жаткан түрмөгө+, каматып койду.⁴  Жан сакчылардын башчысы Жусупту аларга кызмат кылууга дайындады+. Ошентип, алар бир нече убакыт камакта болушту.⁵  Бир жолу түн ичинде+ Мисир падышасынын түрмөдө отурган шарап сунуучусу менен наабайчысы+ түш көрүштү+. Ар биринин түшүнүн өзүнчө мааниси бар эле+.⁶  Жусуп эртеси эртең менен келип, алардын маанайы пас экенин көрдү+.⁷  Анан фараондун кызматчыларынан, мырзасынын үйүндөгү түрмөдө өзү менен чогуу отурган ал экөөнөн: «Эмнеге бүгүн кабагыңар салыңкы?» — деп сурады+.⁸  Тигилер: «Биз түш көрдүк, бирок түшүбүздү жоруп берчү эч ким жок»,— дешти. Жусуп аларга: «Түштү чечмелей турган Кудай эмеспи?+ Эмне көргөнүңөрдү мага айтып бергилечи»,— деди.⁹  Ошондо шарап сунуучулардын башчысы Жусупка: «Түшүмдө жүзүм сабагын көрдүм.¹⁰  Анын үч бутагы бар экен+. Ал бүчүр байлап, гүл ачты. Анан мөмөлөрү бышты.¹¹  Мен жүзүмдү алып, колумда кармап турган фараондун чөйчөгүнө сыктым да+, чөйчөктү фараонго сундум»+,— деди.¹²  Жусуп мындай деди: «Бул түштүн мааниси мындай+: үч бутак үч күндү билдирет.¹³  Үч күндөн кийин фараон сени бошотуп, кайрадан мурунку ордуңа коёт+. Ошондо сен, шарап сунуучу болуп кызмат кылган убагыңдагыдай эле, фараонго чөйчөк сунасың+.¹⁴  Суранам, ишиң оңолгондо, мени эстей көр+. Бул жактан чыгышым үчүн, фараонго мен жөнүндө айтып, мага мээримдүүлүк көрсөтө көр+.¹⁵  Анткени мени еврейлердин жеринен зордоп алып келишкен+. Анын үстүнө, бул жакта жүргөнүмдө зынданга салынгыдай эч нерсе кылган эмесмин»+.¹⁶  Жусуптун түштү жакшылыкка жоруганын көргөндө наабайчылардын башчысы ага: «Мен да түш көрдүм. Башымда ак нан салынган үч себет туруптур.¹⁷  Эң үстүнкү себетте фараон үчүн бышырылган ар кандай нан-токочтор бар экен+. Чымчыктар учуп келип+, башымдагы себеттин ичиндегилерди чокуп жатышыптыр»,— деди.¹⁸  Жусуп ага: «Бул түштүн мааниси мындай+: үч себет үч күндү билдирет.¹⁹  Үч күндөн кийин фараон башыңды алып, сени устунга астырат+. Денеңди чымчыктар чокуп жешет»,— деди+.²⁰  Үч күндөн кийин фараон туулган күнүн белгилеп+, кызматчыларынын баарын чакырып, чоң той өткөрдү. Анан алардын көзүнчө шарап сунуучулардын башчысы менен наабайчылардын башчысын түрмөдөн чыгарды+.²¹  Шарап сунуучулардын башчысын ал мурунку ордуна койду+. Ал кайрадан фараонго чөйчөк суна баштады.²²  Ал эми наабайчылардын башчысын, Жусуп жоругандай эле+, асып салды+.²³  Бирок шарап сунуучулардын башчысы Жусупту эстеген жок, аны унутуп койду

Башталыш
41:1—57
41 Арадан эки жыл өткөндөн кийин, фараон түш көрдү+. Түшүндө ал Нил дарыясынын жээгинде туруптур. 2 Бир убакта дарыядан көрүнүшү жакшы, семиз жети уй чыгып, жээкте оттой баштады+. 3 Андан кийин дарыядан түрү бир укмуш, кыржыйган жети уй чыгып+, жээкте жүргөн тиги уйларга кошулду. 4 Анан түрү бир укмуш, кыржыйган уйлар көрүнүшү жакшы, семиз уйларды жеп коюшту+. Ошондо фараон ойгонуп кетти+.
5 Фараон кайра уктап, дагы бир түш көрдү. Түшүндө буудайдын бир сабагында бадырайган, жакшынакай жети машак пайда болду+. 6 Андан кийин чүрүшкөн, чыгыштан соккон ысык шамал күйгүзүп кеткен+ жети машагы бар буудай өсүп чыкты+. 7 Анан чүрүшкөн машактар бадырайган, жакшынакай жети машакты жеп койду+. Ошондо фараон ойгонуп кетип, түш көргөнүн билди.
8 Эртең менен тынчы кеткен+ фараон Мисирдеги сыйкырчылык кылган дин кызматчылар+ менен акылмандардын баарын чакыртып+, аларга түшүн айтып берди+. Бирок эч кимиси анын түштөрүн жоруй алган жок.
9 Ошондо шарап сунуучулардын башчысы+ фараонго мындай деди: «Бүгүн мен күнөөлөрүмдү, туура эмес иштеримди эстедим+. 10 Улуу урматтуу фараон, сиз кызматчыларыңызга каарданып+, мени жана наабайчылардын башчысын жан сакчылардын башчысынын үйүндөгү түрмөгө камап койгонсуз+. 11 Анан бир жолу түндө ал экөөбүз тең түш көрдүк. Алардын ар биринин өзүнчө мааниси бар эле+. 12 Ал жерде биз менен жан сакчылардын башчысына кызмат кылган+ бир еврей жигит бар эле+. Биз ага түштөрүбүздү айтып бергенде+, ал ар бирибизге түшүбүздү жоруп берген. 13 Анан баары ал жоругандай болуп чыккан: мен кайра мурунку ордума коюлгам+, тигини болсо асып салышкан»+.
14 Ошондо фараон Жусупту тезинен зындандан+ алып келүүнү буйрук кылды+. Жусуп сакал-мурутун алып*+, кийимин которуп+, фараонго келди. 15 Фараон ага: «Мен түш көрдүм, бирок аны эч ким жоруп бере албай жатат. Сени болсо айтып берген түштөрдү жоруй алат деп уктум»,— деди+. 16 Жусуп: «Аны фараонго жакшылыкка чечмелеп бере турган мен эмес, Кудай»,— деди+.
17 Фараон Жусупка мындай деп айтып бере баштады: «Түшүмдө мен Нил дарыясынын жээгинде туруптурмун. 18 Бир убакта дарыядан семиз, көрүнүшү жакшы жети уй чыгып, жээкте оттой баштады+. 19 Андан кийин дарыядан араң жан, түрү бир укмуш, кыржыйган башка жети уй чыкты+. Мисир жеринен мындай түрү суук уйларды эч качан көргөн эмесмин. 20 Анан ошол арык, түрү суук уйлар тиги семиз уйларды жей баштады+. 21 Бирок алардын семиз уйларды жегени билинген жок, анткени алар баштагыдай эле арык, түрү суук бойдон калды+. Ошондо мен ойгонуп кеттим.
22 Анан дагы бир түш көрдүм. Түшүмдө буудайдын бир сабагында бадырайган, жакшынакай жети машак пайда болду+. 23 Андан кийин куураган, чүрүшкөн, чыгыштан соккон ысык шамал күйгүзүп кеткен+ жети машагы бар буудай өсүп чыкты. 24 Ошол чүрүшкөн машактар бадырайган, жакшынакай жети машакты жеп койду+. Мен түшүмдү сыйкырчылык кылган дин кызматчыларга айтып бердим+, бирок эч кимиси анын маанисин чечмелей алган жок»+.
25 Ошондо Жусуп фараонго мындай деди: «Бул эки түштүн мааниси бир. Чыныгы Кудай эмне кыла турганын фараонго ачып берди+. 26 Жети семиз уй жети жылды билдирет. Бадырайган жети машак да жети жылды билдирет. Эки түштүн мааниси бир. 27 Семиз уйлардын артынан чыккан арык, түрү суук уйлар жети жылды билдирет. Чыгыштан соккон ысык шамал+ күйгүзүп кеткен чүрүшкөн жети машак ачарчылык боло турган жети жылды билдирет+. 28 „Чыныгы Кудай эмне кыла турганын фараонго көрсөтүп берди“,— деп ушулар жөнүндө айткан болчумун+.
29 Мисир жеринде мол түшүмдүү жети жыл болот. 30 Бирок андан кийин жети жылдык ачарчылык келет. Ошондо Мисир жеринде болгон мол түшүмдүн баары унутулуп, ачарчылыктан жер такыр болот+. 31 Ачарчылык аябай катуу болгондуктан, эл бир кезде тамак-ашы мол болгонун унутат. 32 Ал эми фараондун түштү эки жолу көргөнү чыныгы Кудайдын ушунун баарын бекем чечкенин+ жана жакын арада орундатарын билдирет+.
33 Ошондуктан фараон акыл-эстүү киши таап, аны Мисир жерине көзөмөл кылганга дайындасын+. 34 Ошондой эле Мисир жеринде мол түшүм болчу жети жылдын ичинде түшүмдүн бештен бир бөлүгүн чогултуп турганга+ көзөмөлчүлөрдү койсун+. 35 Алар түшүм мол боло турган жылдары эгинди жыйнап, шаарларга чогултуп, сактап коюшсун+. Ал түшүм фараонго таандык болот. 36 Ошондо Мисир жеринде боло турган ачарчылыктын+ айынан эл менен мал кырылып калбашы үчүн+, ачарчылык боло турган жети жылга жетерлик азык болот».
37 Бул фараон менен анын бардык кызматчыларына жагып калды+. 38 Ал кызматчыларына: «Кудайдын руху бар ушул кишиден башка дагы кимди таба алмак элек?» — деди+. 39 Анан Жусупка: «Эгер Кудай ушунун баарын сага ачып берген болсо+, анда сендей акыл-эстүү башка эч ким жок+. 40 Менин үйүмө сен көзөмөл кыласың+, бүт элим сага толугу менен баш иет+. Тактыда отурган мен гана сенден жогору болом»,— деди+. 41 Анан: «Сени бүт Мисир жерине көзөмөл кылганга дайындайм»,— деп кошумчалады+. 42 Андан кийин колундагы мөөр шакегин+ чечип, Жусуптун колуна салды да, үстүнө жогорку сапаттагы зыгырдан кийим кийгизип, мойнуна алтын чынжыр такты43 Андан тышкары, аны падышанын экинчи арабасына отургузууга+, анын алдында бараткандардын: «Аврек!»* — деп жар салышына буйрук берди. Ошентип, фараон аны бүткүл Мисир жерине көзөмөл кылганга дайындады.
44 Андан кийин фараон Жусупка: «Мен фараон болсом да, бүт Мисир жеринде сенин уруксатыңсыз эч кандай иш жасалбайт*»,— деди+. 45 Анан фараон Жусупка Запенат-Панеах деген ат койду жана ага Он+ деген шаардын дин кызматчысы Потипердин кызы Асинатты+ алып берди. Жусуп Мисир жерин кыдыра баштады+. 46 Фараондун, Мисир жеринин падышасынын, алдына барганда ал отуз жашта эле+.
Анын жанынан кеткенден кийин Жусуп бүт Мисир жерин кыдырып чыкты. 47 Мол түшүмдүү жети жылдын ичинде жер көп түшүм берип жатты+. 48 Жети жыл бою Жусуп Мисир жериндеги түшүмдү жыйнап, шаарларга чогултуп жатты+. Ал ар бир шаарга анын тегерегиндеги талаанын эгинин жыйнады+. 49 Жусуп аябай көп эгин жыйнады+. Эгин деңиз жээгиндеги кумдай көп болгондуктан, акырында аны эсептебей да калышты, анткени эсеп жетпей калды+.
50 Ачарчылык башталганга чейин, Он деген шаардын дин кызматчысы Потипердин кызы Асинат Жусупка эки уул төрөп берди+. 51 «Кудай бардык азабымды, атамдын үйүн унуттурду»+ — деп, Жусуп тун уулунун атын Менаше* деп койду+. 52 Экинчисинин атын болсо: «Кудай мага азап тарткан жеримде тукум берди*»+ — деп, Эпрайым* койду+.
53 Ошентип, Мисир жериндеги мол түшүмдүү жети жыл соңуна чыгып+, 54 Жусуп айткандай, жети жылдык ачарчылык башталды+. Бүт жерде ачарчылык болду, Мисир жери болсо нандан өксүгөн жок+. 55 Анан ачарчылык бүтүндөй Мисир жерине да кулач жайды. Мисирликтер фараонго нан сурап жалына башташты+. Фараон болсо аларга: «Жусупка баргыла, ал эмне десе, ошону кылгыла»,— деди+. 56 Ошентип, бүт жер жүзү ачарчылыктын запкысын тарта баштады+. Ошондо Жусуп мисирликтерге кампаларга жыйналган эгинден сата баштады+, анткени Мисир жериндеги ачарчылык да аябай катуу болду. 57 Андан тышкары, бүт жер жүзүндө ачарчылык күчөгөндүктөн, Жусуптан эгин сатып алыш үчүн Мисирге башка жерлерден да келип жатышты

Башталыш42:1—38

42  Жакып Мисирде эгин бар экенин угуп+, уулдарына: «Эмнеге бири-бириңерди карап отурасыңар? ²  Мисирде эгин бар деп уктум+. Ачкадан өлүп калбашыбыз үчүн, тирүү калышыбыз үчүн, ошол жакка барып, эгин сатып келбейсиңерби»,— деди. ³  Ошондуктан Жусуптун он агасы+ эгин сатып келгени Мисирге жөнөштү. ⁴  Бирок Жакып: «Балам кокусунан кырсыкка кабылып, өлүп калбасын» — деп+, Жусуптун иниси Бенжеминди агалары менен кошо жиберген жок+.⁵  Ошентип, Ысрайылдын уулдары эгин сатып алганы башкалар менен бирге Мисирге барышты, анткени Канаан жеринде ачарчылык болуп жаткан+. ⁶  Жусуп Мисир жерине башчылык кылып+, ар кайсы жерден келген адамдарга эгин сатып жаткан эле+. Ошондуктан ага бир туугандары келип, жерге чейин ийилип таазим кылышты+. ⁷  Агаларын көрөрү менен Жусуп аларды дароо тааныды, бирок таанымаксан болуп+: «Кайдан келдиңер?» — деп зекий сүйлөдү. Алар: «Тамак-аш сатып алганы Канаан жеринен келдик»,— деп жооп беришти+.⁸  Жусуп агаларын тааныды, бирок алар аны тааныган жок. ⁹  Ошол замат Жусуп алар жөнүндө көргөн түштөрүн эстеди+. Анан: «Силер чалгынчысыңар! Бул жерге кайсы жагынан кол салса болорун байкаганы келдиңер»,— деди+. ¹⁰  Тигилер болсо: «Жок, мырзам+, кулдарыңыз+ тамак-аш сатып алганы келишти. ¹¹  Биз баарыбыз бир атанын балдарыбыз. Биз чынчыл кишилербиз. Кулдарыңыз чалгынчы эмес»,— дешти+. ¹²  Бирок Жусуп: «Жок, силер бул жерге кайсы жагынан кол салса болорун байкаганы келдиңер!» — деди+. ¹³  Ошондо тигилер: «Биз, кулдарыңыз, он эки бир тууганбыз+. Канаан жеринде жашаган бир кишинин балдарыбыз+. Кенжебиз атабыз менен калды+, ал эми бирөөнөн айрылып калганбыз»,— дешти+.¹⁴  Бирок Жусуп мындай деди: «Чалгынчысыңар деп ошон үчүн айттым да. ¹⁵  Чынын айтып жатасыңарбы же жокпу, текшерип көрөйүн. Кенже иниңер бул жерге келмейин, фараон тирүү*, силер эч жакка кетпейсиңер+. ¹⁶  Араңардан бирөөнү иниңерди алып келгени жибергиле. Калганыңар болсо камакта отурасыңар. Ошондо айткан сөздөрүңөрдүн чын-төгүнү билинет+. Эгер калп айткан болсоңор, фараон тирүү, анда чындап чалгынчысыңар». ¹⁷  Ошентип, аларды үч күнгө камап койду.¹⁸  Үчүнчү күнү Жусуп аларга: «Мен чыныгы Кудайдан корком+. Андыктан аман калышыңар үчүн мен айткандай кылгыла. ¹⁹  Эгер чынчыл кишилер болсоңор, бириңер камакта калгыла да+, калганыңар эгинди жеткиргиле, анткени үйүңөрдөгүлөр ачка отурушат+. ²⁰  Анан айтканыңар чын экенин далилдеш үчүн кенже иниңерди мага алып келгиле. Ошондо тирүү каласыңар»+,— деди. Алар ошондой кылышты.²¹  Алар бири-бирине: «Бир тууганыбызга жасаган мамилебиз үчүн күнөөлүүбүз+, анткени ал ырайым кылышыбызды сурап жалынганда, биз аны укпай койгонбуз. Ошон үчүн ушундай балээге кабылдык»,— дешти+. ²²  Рубейин аларга: «„Балага каршы күнөө кылбагыла“,— деп айтпадым беле, бирок силер укпай койгонсуңар+. Эми анын каны үчүн жоопко тартылып жатабыз»,— деди+. ²³  Алар Жусуптун түшүнүп жатканын билишкен жок, анткени ал алар менен котормочу аркылуу сүйлөшүп жаткан эле. ²⁴  Жусуп ары барып, ыйлап жиберди+. Анан кайра келип, бир туугандары менен сүйлөшкөн соң, алардын көзүнчө Шымонду+ байлатып салды+. ²⁵  Андан кийин алардын каптарын данга толтурууну, ар биринин акчасын кайра өз кабына салып коюуну+ жана жолго жетерлик азык берүүнү буйрук кылды+. Анын айтканын орундатышты.²⁶  Ошентип, бир туугандары эгиндерин эшектерине артып, жолго чыгышты. ²⁷  Жолдо түнөгөнү токтошкондо, алардын бири эшегине жем бериш үчүн кабынын оозун чечсе+, ичинде акчасы жатыптыр+. ²⁸  Ал бир туугандарына: «Акчамды кайра кабыма салып коюшуптур!» — деди. Алар жүрөктөрү түшүп, калтырап+, бири-бирине: «Кудай эмнеге ушинтти?» — деп жатышты+.²⁹  Акыры, алар Канаан жерине, атасы Жакыпка келип, ага болгон окуянын баарын мындай деп айтып беришти: ³⁰  «Ал жердин башчысы зекип сүйлөдү+, анткени бизди жерин байкаганы келген чалгынчылар деп ойлоду+. ³¹  Бирок биз ага: „Биз чынчыл кишилербиз+, чалгынчылар эмеспиз. ³²  Биз бир атанын балдарыбыз+, он эки бир тууганбыз+. Бирөөнөн айрылып калганбыз+, ал эми кенжебиз Канаан жеринде атабыз менен калды“,— дедик+. ³³  Ошондо ал жердин башчысы бизге+: „Силердин чынчыл экениңерди+ мындан билейин: араңардан бирөөңөр мени менен калсын+. Калганыңар болсо үйүңөрдө ачка отургандарга тамак-аш алып, жолго чыккыла+. ³⁴  Анан кенже иниңерди мага алып келгиле. Ошондо силердин чалгынчы эмес, чынчыл кишилер экениңерди билем. Анан бир тууганыңарды бошотуп берем. Ошондо бул жерге келип, соода-сатык кыла аласыңар“,— деди»+.³⁵  Анан алар каптарындагы эгинди төгө баштаганда, ар биринин кабынан акча салынган түйүнчөгү чыкты. Аны көрүп, өздөрү да, атасы да коркуп кетти. ³⁶  Жакып балдарына: «Мени балдарыман айрылттыңар!+ Жусуптан айрылдым, Шымондон айрылдым+, эми Бенжеминди алып кеткени жатасыңар! Эмнеге мунун баары менин башыма түштү?!» — деп боздоду. ³⁷  Рубейин ага: «Эгер аны кайра сизге алып келип бербесем, эки баламды өлтүрүп салыңыз+. Аны менин колума тапшырыңыз, мен аны кайра сизге алып келем»,— деди+. ³⁸  Бирок Жакып: «Балам силер менен барбайт, анткени агасы өлүп, жалгыз калды+. Жолдон кокус бир нерсе болуп өлүп калса, ак баскан башыма кайгы кошуп, мени көргө* жибересиңер»,— деди

Башталыш43:1—34

43  Ал жердеги ачарчылык абдан катуу болду+. ²  Ошондуктан Мисирден алып келген эгиндери түгөнгөндө+, атасы уулдарына: «Дагы барып, бир аз тамак-аш сатып келгиле»,— деди+. ³  Ошондо Жүйүт+ атасына: «Ал киши бизге: „Кенже иниңерди ала келбесеңер, жүзүмдү көрбөйсүңөр“,— деп ачык эле эскерткен+. ⁴  Эгер инибизди биз менен кошо жиберсеңиз+, барып, азык сатып келебиз. ⁵  Жибербесеңиз барбайбыз, анткени ал киши: „Кенже иниңерди ала келбесеңер, жүзүмдү көрбөйсүңөр“,— деп айткан»+,— деди. ⁶  Ысрайыл+: «Эмнеге мени мынча азапка салдыңар? Инибиз бар деп ага эмнеге айттыңар?» — деди. ⁷  Алар: «Ал: „Атаңар дагы эле тирүүбү?+ Дагы башка бир тууганыңар барбы?“ — деп, өзүбүз, туугандарыбыз жөнүндө сурап туруп албадыбы, ошон үчүн айттык+. Анын: „Иниңерди бул жерге алып келгиле“+,— деп айтарын кайдан билдик»,— дешти.⁸  Анан Жүйүт атасы Ысрайылга: «Баланы мени менен жибериңиз+, биз да, сиз да, балдарыбыз+ да өлүп калбашы үчүн, тирүү калышыбыз үчүн+, жолго чыгалы. ⁹  Балага мен жооптуу болоюн+. Эгер бир нерсе болсо, мени жоопко тартыңыз+. Аны кайра алып келип, алдыңызга койбосом, өмүр бою сиздин алдыңызда айыптуу болоюн. ¹⁰  Минтип создуктурбаганда, эмгиче эки жолу барып келмекпиз»,— деди+.¹¹  Ошондо Ысрайыл балдарына мындай деди: «Мейлиңер+, анда мындай кылгыла: бул жердин эң жакшы нерселеринен: бир аз бальзам+ менен балдан+, ладандан, чайыры бар кабыктан+, мистеден, бадамдан+ каптарыңарга салып, ал кишиге тартуу катары алып баргыла+. ¹²  Ошондой эле мурункудан эки эсе көп акча алып алгыла. Каптарыңарга кайра салынган акчаны да ала баргыла+. Балким, бул жаңылыштык болсо керек+. ¹³  Иниңерди алып, ал кишиге кайра баргыла. ¹⁴  Кудурети Күчтүү Кудайдын жардамы менен силер анын көз алдында ырайым таап+, ал киши ошол жакта калган бир тууганыңарды да, Бенжеминди да коё берсе экен. Мен болсо балдарымдан айрылышым керек болсо, айрылайын»+.¹⁵  Ошентип, алар тартуу менен кошо эки эсе көп акча алып, Бенжеминди ээрчитип, Мисирди көздөй жөнөштү. Ал жакка жетип, кайрадан Жусуптун алдына барышты+. ¹⁶  Жусуп алар менен кошо Бенжеминдин келгенин көргөндө үйүнө көзөмөл кылган кишиге: «Буларды үйгө киргизип, мал союп, тамак даярдап кой+. Булар түштө мени менен тамактанышат»,— деди. ¹⁷  Ал дароо Жусуп айткандай кылып+, аларды Жусуптун үйүн көздөй алып жөнөдү. ¹⁸  Анын үйүнө барышканда алар коркуп+: «Булар бизди өткөндө каптарыбыз менен кетип калган акча үчүн бул жакка алып келишти. Эми бизди кармап, кулга айландырышат да, эшектерибизди тартып алышат»,— дешти+.¹⁹  Анан Жусуптун үйүнө көзөмөл кылган кишиге жакын барып, үйдүн кире беришинде ага мындай дешти: ²⁰  «Кулак салсаңыз, мырзам, биз тамак-аш сатып алганы бул жакка мурун да келгенбиз+. ²¹  Кетип баратып түнөгөнү токтоп+, каптарыбыздын оозун чечсек, ар бирибиздин кабыбыздын ичинде акчабыз жатыптыр. Салмагы эч кемибептир. Ошол акчаны өз колубуз менен кайра берели дедик+. ²²  Тамак-аш сатып алыш үчүн дагы акча ала келдик. Өткөндө болсо каптарыбызга акчабызды ким салып койгонун билбейбиз»+. ²³  Тиги киши аларга: «Баары жайында, коркпогула+. Мурун акча төлөгөнүңөрдү билем. Бирок силердин Кудайыңар, атаңардын Кудайы кенчти кайра каптарыңарга салып койгон»,— деди+. Анан аларга Шымонду алып келди+.²⁴  Андан соң аларды Жусуптун үйүнө киргизип, буттарын жууганга суу алып келди+, ошондой эле алардын эшектерине жем берди+. ²⁵  Алар тартуусун+ түшкүгө, Жусуп келе турган маалга даярдап коюшту, анткени анын ошол жерде тамактанарын угушту+. ²⁶  Жусуп үйүнө киргенде, алар тартуусун берип, анын алдында жүзтөмөндөп жыгылышты+. ²⁷  Жусуп алардын ал-жайын сурап+, анан: «Силер айткан кары атаңар кандай жүрөт? Дагы эле барбы?» — деп сурады+. ²⁸  Алар: «Сиздин кулуңуз, атабыз, дагы эле бар, жакшы жүрөт»,— деп жооп беришти да, анын алдына тизелеп, жерге чейин ийиле таазим кылышты+.²⁹  Анан Жусуп энесинин уулун, иниси Бенжеминди көрүп+: «Бул баягы силер айткан иниңерби?»+ — деп сурады да, ага кайрылып: «Кудай сага ырайым кылсын+, уулум!» — деди. ³⁰  Ал бир тууганын көргөндө жүрөгү дүкүлдөп, ыйлап жибере жаздагандыктан чыгып кеткенче шашты+. Анан ички бөлмөгө кирип, өксөп ыйлады+. ³¹  Андан кийин бетин жууп, өзүн колго алды да+, кайра берки бөлмөгө кирип: «Тамак тарткыла»,— деди+. ³²  Ошондо Жусупка өзүнчө, бир туугандарына өзүнчө, аны менен тамактанган мисирликтерге өзүнчө тамак тартышты. Анткени мисирликтер еврейлер менен чогуу отуруп тамактанышчу эмес, бул алар үчүн жийиркеничтүү болчу+.³³  Жусуптун бир туугандарын анын алдына жашына жараша отургузушту: биринчи кылып туңгучтук укугуна карап улуусун, андан кийин кичүүсүнө чейин улуулата отургузушту+. Алар бири-бирин таң кала карап жатышты. ³⁴  Жусуп өзү отурган үстөлдөгү тамактан аларга сунуп жатты. Ал берки бир туугандарына караганда Бенжеминге беш эсе көп берди+. Ошентип, алар Жусуп менен тойгончо ичип-жешти

Башталыш44:1—34

44  Бир аздан кийин Жусуп үйүнө көзөмөл кылган кишиге+: «Булардын каптарына алып кете алышынча эгин салып бер да, ар биринин акчасын өзүнүн кабына салып кой+. ²  Ал эми кичүүсүнүн кабына эгинге төлөгөн акчасы менен бирге менин күмүш чөйчөгүмдү да салып кой»,— деди. Ал Жусуп айткандай кылды+.³  Эртең менен жарык киргенде, аларды эшектери менен кошо узатып коюшту+. ⁴  Алар шаардан узай электе, Жусуп үйүнө көзөмөл кылган кишиге: «Бар, тигилерди кууп жетип: „Эмнеге жакшылыкка жамандык менен жооп бердиңер?+ ⁵  Эмне үчүн мырзам ичкен чөйчөктү уурдап кеттиңер? Ал аны менен төлгө аччу+. Силер жаман иш кылдыңар“,— деп айт»,— деди.⁶  Ал тигилерди кууп жетип, ушуларды айтты. ⁷  Ошондо алар: «Эмнеге мырзам минтип айтып жатат? Кантип эле кулдарыңыз ушундай ишке барсын? ⁸  Өткөндө каптарыбыздан табылган акчаны сизге Канаан жеринен бери кайра алып келбедикпи+. Анан кантип мырзаңыздын үйүнөн күмүш же алтын уурдамак элек?+ ⁹  Эгер чөйчөк кулдарыңыздын кимдир бирөөсүнөн табылса, ал өлүм жазасына тартылсын, калгандарыбыз мырзабызга кул бололу»+,— дешти. ¹⁰  Ал: «Айтканыңардай болсун+. Кимден табылса, ал мага кул болот+, калгандарыңар айыптуу болбойсуңар»,— деди. ¹¹  Алар шашылыш түрдө каптарын жерге түшүрүп, ар бири өз кабынын оозун ачты. ¹²  Тиги киши улуусунан баштап кичүүсүнө чейин ар биринин кабын кылдаттык менен карап чыкты. Чөйчөк Бенжеминдин кабынан табылды+.¹³  Ошондо алар кийимдерин айрып+, жүктөрүн кайра эшектерине артып, шаарга кайтып келишти. ¹⁴  Жүйүт+ менен бир туугандары Жусуптун үйүнө киришсе, ал кете элек экен. Алар анын алдына келип, жүзтөмөндөп жыгылышты+. ¹⁵  Жусуп: «Бул эмне кылганыңар? Мендей адамдын белгилерди карап эле билип коёрун билген жок белеңер?» — деди+. ¹⁶  Жүйүт: «Мырзабызга эми эмне дей алабыз? Эмне дейбиз? Эмне деп актанабыз?+ Чыныгы Кудай кулдарыңыздын айыбын ачты+. Эми биз мырзабызга кул болобуз. Чөйчөк кимден табылган болсо, ошол да кул болот»,— деди+. ¹⁷  Бирок Жусуп: «Жок, мен андай кылбайм!+ Чөйчөк кимден табылса, ошол гана мага кул болот+. Калганыңар атаңарга тынчтык менен бара бергиле»,— деди+.¹⁸  Ошондо Жүйүт жанына келип, мындай деди: «Мырзам, кулуңузга бир ооз сөз айтканга уруксат этиңиз+, кулуңузга каардана көрбөңүз+, сиз фараонго тең адамсыз+. ¹⁹  Мырзабыз кулдарынан: „Атаңар же дагы башка бир тууганыңар барбы?“ — деп сураганда, ²⁰  биз мырзабызга: „Карып калган атабыз жана анын карыганда көргөн баласы, кенже уулу, бар+. Бир энеден экөө төрөлгөн эле, бирок агасы өлүп, ал жалгыз калган+. Атасы аны аябай жакшы көрөт“,— дегенбиз. ²¹  Ошондо сиз кулдарыңызга: „Аны мага алып келгиле, аны өз көзүм менен көрөйүн“,— дегенсиз+. ²²  Бирок биз мырзабызга: „Бала атасын калтырып кете албайт. Эгер калтырып кетсе, атасы өлүп калат“,— дегенбиз+. ²³  Сиз болсо кулдарыңызга: „Кенже иниңер силер менен келбесе, жүзүмдү көрбөйсүңөр“,— дегенсиз+.²⁴  Анан биз кулуңузга, атабызга, барып, мырзабыздын эмне дегенин айтып бергенбиз. ²⁵  Кийин атабыз: „Дагы барып, бир аз тамак-аш сатып келгиле“,— деди+. ²⁶  Бирок биз: „Ал жакка бара албайбыз. Кенже инибиз биз менен барса, барабыз, анткени ал барбаса, тиги кишинин жүзүн көрө албайбыз“,— дедик+. ²⁷  Ошондо сиздин кулуңуз, атабыз, бизге: „Силер аялымдын мага эки уул төрөп бергенин билесиңер+. ²⁸  Бирөөнөн айрылганымда: “Ал жырткычка жем болсо керек”,— деген элем+. Ошондон бери аны көрө элекмин. ²⁹  Эгер муну да алып кетсеңер, анан бул да кырсыкка кабылып, өлүп калса, ак баскан башыма кайгы кошуп, мени көргө* жибересиңер“,— деди+.³⁰  Эгер кулуңузга, атама, жанындай жакшы көргөн бул баласын алып барбасам+, ³¹  баласынын жок экенин көрүп ал өлүп калат. Ошондо кулдарыңыз аны, ак баскан башына кайгы кошуп, көргө жиберген болушат. ³²  Баланы алып кетип баратып кулуңуз атасына: „Эгерде аны сизге кайра алып келип бербесем, өмүр бою сиздин алдыңызда айыптуу болоюн“+ — деп, жоопкерчиликти мойнуна алган эле+. ³³  Ошондуктан баланын ордуна мырзама мен кул болоюн, бала болсо бир туугандары менен кете берсинчи+. ³⁴  Бул баласыз атама кантип барам? Башына кайгы түшкөн атамды кантип карап турам?

Башталыш
45:1—28
45 Ушул сөздөрдү укканда Жусуп кызматчыларынын алдында андан ары өзүн кармай албай калгандыктан+: «Баарыңар чыгып кеткиле!» — деп кыйкырды. Жанында бир туугандары эле калганда, ал өзүнүн ким экенин айтты+.
2 Ал абдан катуу ыйлагандыктан+, аны мисирликтер да укту. Бул жөнүндө фараонго да кабар жетти. 3 Анан Жусуп бир туугандарына: «Мен Жусупмун, атамдын көзү дагы эле тирүүбү?» — деди. Бирок алар айран-таң калгандыктан эч нерсе дей алышкан жок+. 4 Жусуп аларга: «Мага жакын келгилечи»,— деди. Алар жакын барышты.
Ошондо ал мындай деди: «Мен Жусупмун, силер Мисирге сатып жиберген бир тууганыңармын+. 5 Бирок эми кайгырбагыла+, мени сатып жибергениңер үчүн өзүңөрдү жемелебегиле. Анткени Кудай өмүрүңөрдү сактап калыш үчүн мени бул жакка силерден мурун жиберген+. 6 Жер жүзүндө ачарчылык болуп жатканына эки жыл болуп калды+, дагы беш жыл бою жер айдалбайт, оруп-жыюу болбойт+. 7 Ошондуктан Кудай силерге улуу куткарылуу жиберип, үй-бүлөлөрүңөрдү*+ аман алып калыш үчүн мени бул жакка силерден мурун жиберген. 8 Ооба, бул жакка мени силер эмес+, чыныгы Кудай жиберген. Ал мени фараондун атасы+, анын бүт үйүнүн мырзасы, бүткүл Мисир жеринин башкаруучусу кылып койду.
9 Тезирээк атама баргыла да, мындай дегиле: „Уулуңуз Жусуп мындай дейт: “Кудай мени бүт Мисир жерине мырза кылып койду+. Мага тезирээк келиңиз. 10 Сиз Гошен жеринде жашап+, уулдарыңыз, неберелериңиз, бардык мал-мүлкүңүз менен менин жанымда болосуз. 11 Дагы беш жыл ачарчылык болот. Ошондуктан өзүңүз да, үйдөгүлөрүңүз да жакырданып кетип, колуңузда болгондун баары түгөнүп калбашы үчүн, мен сизди тамак-аш менен камсыз кылып турам”“+. 12 Силерге сүйлөп жаткан чын эле мен экенимди иним Бенжемин да, силер да көрүп турасыңар+. 13 Атама менин Мисирдеги атак-даңкым менен көргөн нерселериңердин баарын айтып бергиле. Тезирээк баргыла да, аны бул жакка алып келгиле».
14 Анан иниси Бенжеминди мойнунан кучактап, ыйлап кирди. Бенжемин да аны мойнунан кучактап ыйлады+. 15 Жусуп бүт бир туугандарын өпкүлөп, аларды кучактап ыйлап жатты+. Андан кийин бир туугандары аны менен сүйлөшө башташты.
16 «Жусуптун бир туугандары келиптир»,— деген кабар фараондун үйүнө жетти. Муну укканда фараон да, анын кызматчылары да кубанышты+. 17 Анан фараон Жусупка мындай деди: «Бир туугандарыңа: „Эшектериңерге жүк артып, Канаан жерине баргыла да+, 18 атаңарды, үй-бүлөңөрдү алып, мага келгиле. Мен силерге Мисир жериндеги эң жакшы нерселерди берем, бул жердин эң жакшы түшүмүн жейсиңер“+,— деп айт. 19 Аларга мындай буйрук бер+: „Мындай кылгыла: балдарыңар менен аялдарыңарды алып келиш үчүн Мисир жеринен арабаларды алгыла+. Анан алардын бирине атаңарды отургузуп, бул жакка келгиле+. 20 Калган мүлкүңөр+ үчүн кейибегиле, анткени Мисир жериндеги эң жакшы нерселер силердики болот“»+.
21 Ысрайыл уулдары ошондой кылышты. Жусуп аларга, фараон буйругандай, арабаларды берди, жолго деп азык да берди+. 22 Ошондой эле ар бирине бирден жаңы кийим+, Бенжеминге болсо 300 күмүш тыйын жана беш жаңы кийим берди+. 23 Атасына болсо Мисир жериндеги жакшы нерселер жүктөлгөн он эшек жана жолуна деп камдаган дан, нан, тамак-аш жүктөлгөн он ургаачы эшек берип жиберди. 24 Ошентип, ал бир туугандарын жөнөттү. Аларды узатып жатып: «Жолдон урушпагыла»,— деди+.
25 Алар Мисирден чыгып, Канаан жерине, атасы Жакыпка келишти да: 26 «Жусуп тирүү экен, ал бүт Мисир жерин башкарып жатыптыр!» — дешти+. Жакып дал болуп туруп калды, анткени алардын айткандарына ишенген жок+. 27 Балдары Жусуптун айткан сөздөрүнүн баарын айтып беришкенден кийин жана Жусуптун аны алып кетиш үчүн жиберген арабаларын көргөндөн кийин Жакыптын руху жандана түштү+. 28 Ошондо Ысрайыл: «Эми ишендим! Уулум Жусуп тирүү экен! Көзүм өтө элегинде барып, аны көрүп калайын»,— деди+

Башталыш46:1—34

46  Ошентип, Ысрайыл бардык мал-мүлкүн алып жолго чыкты. Беир-Шебага+ жеткенде атасы Ыскактын Кудайына+ арнап курмандыктарды чалды. ²  Анан Кудай түндө Ысрайылга аян берип+: «Жакып, Жакып!» — деп чакырды. Ал: «Угуп жатам!» — деди+. ³  Кудай ага: «Мен чыныгы Кудаймын+, атаңдын Кудайымын+. Мисирге баргандан коркпо, анткени ошол жерде сенден улуу эл жаратам+. ⁴  Мен Мисирге сени менен барам, анан кайра ал жерден сени өзүм алып чыгам+. Сен өлгөндө, Жусуп көзүңдү өз колу менен жабат»,— деди+.⁵  Ысрайылдын, Жакыптын, уулдары фараондун Жакыпты алып келиш үчүн жөнөткөн арабаларына атасы Жакыпты, балдары менен аялдарын салып жөнөштү+. ⁶  Алар Канаан жеринде топтогон мал-мүлкүн да ала кетишти+. Ошентип, Жакып бүт бала-бакырасы менен Мисир жерине барды. ⁷  Ал Мисирге өзү менен кошо бүт тукумун: бардык уул-кыздарын, неберелерин ала барды+.⁸  Ысрайылдын, тактап айтканда, Жакыптын Мисирге барган уулдары булар+: тун уулу — Рубейин+.⁹  Рубейиндин уулдары: Ханох, Палу, Кесрон, Карми+.¹⁰  Шымондун+ уулдары: Жемуел, Жамин, Охат, Жахин+, Зохар жана канаандык аялы төрөгөн Шабул+.¹¹  Лебинин+ уулдары: Гершон+, Каат+, Мерари+.¹²  Жүйүттүн+ уулдары: Эр+, Онан+, Шелах+, Перес+, Зерак+. Эр менен Онан Канаан жеринде өлгөн+.Перестин уулдары: Кесрон+ менен Хамул+.¹³  Исахардын+ уулдары: Тола+, Пуба+, Аюп, Шимрон+.¹⁴  Забулундун+ уулдары: Серет, Элон, Жахлел+.¹⁵  Лия Падан-Арамда Жакыпка ушул уулдарын+ жана кызы Динаны төрөп берген+. Анын бардык уул-кыздары отуз үч жан эле.¹⁶  Гаттын+ уулдары: Зипон, Хаги, Шуни, Эзбон, Эри, Арот, Арели+.¹⁷  Ашырдын+ уулдары: Имнак, Ишба, Ишби, Берия+. Анын Серак деген да кызы болгон.Бериянын уулдары: Хебер менен Малкиел+.¹⁸  Булар — Лабан өзүнүн кызы Лияга күң катары берген Зилпанын Жакыпка төрөп берген уул-кыздары+. Алар бардыгы биригип он алты жан эле.¹⁹  Жакыптын аялы Рахилдин+ уулдары: Жусуп+ менен Бенжемин+.²⁰  Мисирде Жусуптан Менаше+ менен Эпрайым*+ төрөлдү. Аларды ага Он деген шаардын дин кызматчысы Потипердин кызы Асинат төрөп берди+.²¹  Бенжеминдин уулдары: Бела+, Бехер+, Ашбел, Гера+, Нааман+, Эхи, Рош, Мупим+, Хупим+, Арт.²²  Булар — Рахилдин Жакыпка төрөп берген уулдары. Алар бардыгы биригип он төрт жан эле.²³  Дандын+ уулдары: Хушим+…²⁴  Напталынын+ уулдары: Жахсил, Гуни+, Жесер, Шилем+.²⁵  Булар — Лабан өзүнүн кызы Рахилге күң катары берген Биланын+ Жакыпка төрөп берген уулдары. Алар бардыгы биригип жети жан эле.²⁶  Жакыптын Мисирге аны менен чогуу барган тукумдары+, келиндерин кошпогондо, алтымыш алты жан эле. ²⁷  Мисирде Жусуптан эки уул төрөлгөн. Ошентип, Мисирге Жакыптын үй-бүлөсүнө кирген жетимиш* жан барган+.²⁸  Жакып Гошенге баратканын Жусупка билдириш үчүн өзүнөн мурун Жүйүттү жөнөттү+. Анан алар Гошенге барышты+. ²⁹  Жусуп арабасын коштуруп, атасы Ысрайылга жолугуш үчүн Гошенге жөнөдү+. Атасын көргөндө чуркап барып, мойнунан кучактап, көпкө чейин ыйлады+. ³⁰  Анан Ысрайыл Жусупка: «Эми өлө берсем болот+. Анткени сенин жүзүңдү көрдүм, сенин тирүү экениңди билдим»,— деди.³¹  Жусуп бир туугандары менен атасынын үй-бүлөсүнө мындай деди: «Барып, фараонго+: „Канаан жериндеги бир туугандарым менен атамдын үй-бүлөсү келиптир+. ³²  Алар — койчулар+, мал багышат+. Бул жакка бардык майда малы менен бодо малын, бүт мүлкүн ала келишиптир“,— деп айтайын+. ³³  Эгер фараон силерди чакырып: „Эмне иш кыласыңар?“ — деп сураса, ³⁴  силерге Гошен жерин бериши үчүн+, ага: „Кулдарың, ата-бабалары сыяктуу эле, жаштайынан мал багышат“+,— деп жооп бергиле. Анткени мисирликтер кой баккандардын баарынан жийиркенишет

Башталыш47:1—31

47  Жусуп фараонго барып+: «Канаан жеринен атам менен бир туугандарым келиптир. Алар майда малы менен бодо малын, бүт мүлкүн ала келишиптир. Азыр алар Гошен жеринде»,— деди+. ²  Анан ал беш бир тууганын фараондун алдына алып барды+.³  Фараон алардан: «Эмне иш кыласыңар?» — деп сурады+. Алар: «Кулдарыңыз, ата-бабаларындай эле+, кой багышат»,— деп жооп беришти+. ⁴  Анан: «Канаан жеринде катуу ачарчылык болуп+, кулдарыңыздын малына жайыт жок калгандыктан+, бул жерге келгин катары жашаганы келдик+. Кулдарыңызга Гошен жерине отурукташканга уруксат бериңиз»,— дешти+. ⁵  Ошондо фараон Жусупка: «Атаң менен бир туугандарың келген турбайбы. ⁶  Мына, Мисир жери өзүңдүн кол алдыңда+, аларды эң жакшы жерине жайгаштыр+. Гошен жеринде жашай беришсин+. Эгер алардын арасында иш билги кишилер бар экенин билсең+, аларды менин малыма көз салып турганга дайындап кой»,— деди+.⁷  Андан кийин Жусуп атасы Жакыпты фараонго алып барды. Жакып фараонго батасын берди+. ⁸  Фараон Жакыптан: «Канчага келип калдың?» — деп сурады. ⁹  Жакып: «Көчүп-конуп, ар кайсы жерде келгин болуп жашаганыма 130 жыл болду+. Аз жашадым, азаптуу күндөрдү өткөрдүм+. Ар кайсы жерде келгин болуп жашаган ата-бабаларымдын жашына жеткен жокмун»,— деди+. ¹⁰  Анан фараонго батасын берип, анын жанынан кетти+.¹¹  Жусуп, фараон буйрук кылгандай, атасы менен бир туугандарын Мисир жерине жайгаштырып, өлкөнүн эң жакшы жеринен, Раамсес+ аймагынан, жер бөлүп берди. ¹²  Ал атасын, бир туугандарын жана атасынын бүт үй-бүлөсүн балдарынын санына жараша+ тамак-аш менен камсыз кылып турду+.¹³  Ачарчылык абдан катуу болгондуктан+, ал жерде нан калбай калды. Мисирдин да, Канаандын да тургундары ачарчылыктан алсырап калды+. ¹⁴  Жусуп Мисир менен Канаан жериндеги акчанын баарын, элге эгин саткандан+ түшкөн акчанын баарын, чогултуп, фараондун үйүнө алып барды. ¹⁵  Мисирдеги, Канаан жериндеги акчанын баары түгөнгөндө, мисирликтер Жусупка келип: «Акчабыз түгөндү, бизге нан бер+. Сенин алдыңда ачкадан өлүп калганыбыздан эмне пайда?» — дей башташты+. ¹⁶  Ошондо Жусуп: «Акчаңар калбай калса, малыңарды алып келгиле, эгинди малга айырбаштайм»,— деди. ¹⁷  Алар Жусупка малын айдап келе башташты. Жусуп аларга жылкыларынын+, майда малы менен бодо малынын, эшектеринин ордуна тамак-аш берип турду. Ошол жылы ал тамак-ашты малга айырбаштап, элди тамак-аш менен камсыз кылып турду.¹⁸  Ал жыл да соңуна чыкты. Кийинки жылы алар Жусупка келип: «Мырзабыздан жашырганда эмне, акчабызды да, малыбызды да мырзабызга берип бүттүк+. Өзүбүз менен жерибизден башка мырзабызга берчү эч нерсебиз калган жок+. ¹⁹  Биздин өлүп калганыбыздан+, жерибиздин иштетилбей калганынан эмне пайда? Андан көрө, өзүбүздү да, жерибизди да тамак-ашка сатып ал+. Өзүбүз фараонго кул болуп, жерибиз ага таандык болсун. Бизге үрөн бер, өлбөй тирүү калалы, жерибиз ээн калбасын»+,— дешти. ²⁰  Катуу ачарчылыктын айынан мисирликтердин баары жерлерин сата баштагандыктан, Жусуп алардын бүт жерлерин фараон үчүн сатып алды+. Ошентип, жердин баары фараонго таандык болуп калды.²¹  Анан Жусуп Мисирдин бир четинен экинчи четине чейин жашаган элди шаарларга көчүрдү+. ²²  Ал дин кызматчылардын жерлерин гана сатып алган жок+. Дин кызматчылар фараон берген тамак-аш менен камсыздандырылып турушчу+, ошондуктан алар жерлерин сатышкан жок+. ²³  Анан Жусуп элге: «Мен силерди да, жерлериңерди да фараон үчүн сатып алдым. Эми бул үрөндү алгыла да, жериңерге эккиле+. ²⁴  Анан түшүмүңөрдү жыйнаганда+ бештен бир бөлүгүн фараонго бергиле+. Калган төрт бөлүгү болсо үрөндүккө, ошондой эле өзүңөргө, балдарыңарга, үйүңөрдө жашагандарга жегенге калсын»+,— деди. ²⁵  Алар: «Сен биздин өмүрүбүздү сактап калдың+. Мырзабыздын көз алдында ырайым табалы, фараонго кул бололу»,— дешти+. ²⁶  Жусуп түшүмдүн бештен бир бөлүгү фараонго берилсин деп буйрук чыгарды. Ал буйрук Мисир жеринин бардык аймактарында азыркы күнгө чейин күчкө ээ. Дин кызматчылардын гана жерлери фараондун карамагына өткөн жок+.²⁷  Ысрайыл эли Мисирде, Гошен жеринде, жашады+. Ал жерге отурукташып, укумдап-тукумдап, абдан көбөйдү+. ²⁸  Жакып Мисир жеринде он жети жыл жашады. Ошентип, ал 147 жашка чыкты+.²⁹  Ысрайылдын көз жума турган убагы жакындаганда+, ал уулу Жусупту чакырып: «Сенин көз алдыңда ырайым тапкан болсом, колуңду санымдын астына коюп+, мага мээримдүүлүк, ишенимдүүлүк көрсөтөм деп ант бер+. Суранам, сөөгүмдү Мисир жерине койбо+. ³⁰  Ата-бабаларыма окшоп өлгөнүмдө+, сөөгүмдү Мисир жеринен алып чыгып, ата-бабаларым коюлган жерге кой»+,— деди. Жусуп: «Сиз айткандай кылам»,— деди. ³¹  Ошондо Ысрайыл: «Ант бер»,— деди. Жусуп ант берди+. Анан Ысрайыл төшөктүн баш жагында отурган жеринен таазим кылды+