Кудай сактасын, бул жаман кабар. Чындыгында, бул сиздин (менин да, менде да бир көйгөй болгондуктан) адилдиктен куру калганыңызды билдирет. Адилдик маанилүү, анткени ал бейиштин, Кудайдын Падышалыгынын пайдубалы. Бейиш бири-бирибизге жасаган мамилебиздин (калп айтпайбыз, уурдабайбыз, өлтүрбөйбүз, буттарга сыйынбайбыз ж.б.) жана Аллахты канчалык урматтаганыбыздын жемиши. Мына ошондуктан, Дөөт Забурда айткандай , Ыйык Падышалыкка такыбалык ээлери гана кире алышат . Ыйык Падышалыкка ушундай адамдар гана кирет, ошондуктан ал бейиш деп аталат.
“Дөөттүн забуру. Теңир! Ким Сенин турагыңда жашай алат? Ким Сенин ыйык тооңдо тура алат? Күнөөсүз жашаган, адилеттик кылган, жүрөгүндө чындыкты сүйлөгөн, ушак айтпаган, жакынына кыянаттык кылбаган, өз жакынын жамандаганды укпаган, Кудайдан баш тартканды жек көргөн, ал эми Кудайдан корккондорду сыйлаган, зыян тартып каларына карабай, берген антынан танбаган, күмүшүн үстөккө бербеген, айыпсызга каршы пара жебеген адам гана жашай алат. Ушундай адам гана эч качан мүдүрүлбөйт.” (Забур 14:1—5)
Күнөө деген эмне?
Бул аяттарда айтылгандай, силер экөөбүз дайыма эле иш кыла бербегендиктен, биз Кудайдын бардык осуяттарын аткарбайбыз – биз күнөөбүз. Күнөө деген эмне? Таураттын артынан ээрчиген Байыркы Келишимдин китебинде анын эмне экендигин так көрүүгө жардам берген сүрөт бар. Бул аятта айтылган
…Бул элдин ичинен тандалган жети жүз киши сологой болгон. Алар салмоордон таш ыргытканда таамай тийгизген жоокерлер болчу.” (Башк. 20:16)
Биз бул жерден салмоор менен шыктуу болгон жоокерлер жөнүндө окудук . Тоорат жана Байыркы Келишим еврей тилинде пайгамбарлар тарабынан жазылган. Бул жерде “таамай тийгизген” деп которулган еврей сөзү יַחֲט ִֽא ׃ ( хо- то ) болуп саналат. Ошол эле еврей сөзү Тооратта күнөө деп которулат . Мисалы, Мисирде кул болуп жүргөн Жусуптун окуясында «күнөө» деп которулат, ал Потипардын аялы аны ар кандай жолдор менен бузуктук кылууга көндүрүүгө аракет кылганда, ал ойноштук кылуудан баш тарткан (Куранда). Бул 12:22-29 – Юсуф сүрөсүндө). Ал ага мындай деп жооп берди:
…Бул үйдө менден чоң эч ким жок. Ал сенден башкасына тыюу салган жок, анткени сен анын аялысың. Кантип мен ушундай жаман ишти кылып, Кудай алдында күнөөгө батам?» (Башт. 39:9)
Он осуяттан кийин дароо Тоорат мындай дейт:
Муса элге кайрылып: «Коркпогула, Кудай силерди сыноо үчүн, Андан коркушуңар үчүн, күнөөгө батпашыңар үчүн келди» (Чыг. 20:20)
Эки үзүндү тең бир эле еврейче יַחֲט ִֽא׃ сөзү колдонулат, ал “күнөө” деп которулат. Башкача айтканда, адамдар бири-бирине кандай мамиле кылышы керектиги жөнүндө сөз болгондо, ошол эле сөз «күнөө» үчүн колдонулат, ал жоокерлер үчүн «таамай тийгизет» деп которулат. Бул жерде Алла Таала бизге күнөөнүн эң сонун сүрөттөлүштү тартуулаган. Жоокер ташты алып, салмоор менен бутага ыргытат. Эгерде ал жетпеген болсо, анда ал бутага жетпей калган. Ошол сыяктуу Алла Таала бизди да белгилүү бир максат үчүн – өзүнө сыйынуу жана адамдарды сүйүү үчүн жараткан. «Күнөө» – бул биз жаралган максаттан четке чыгуу дегенди билдирет. Биз бардык осуяттарды аткарбай, ушундай абалга кептелдик. Аллах койгон максатты сагындык.
Тоорат боюнча – өлүм күнөөнүн кесепети
Бул ийгиликсиздиктин натыйжалары кандай? Биринчи ишарат Адам атанын белгисинде берилген . Адам ата осуятты (бир гана жолу!) бузду, Аллах аны өлүү кылып койгон. Башкача айтканда, азыр ал өлүшү мүмкүн . Окуя Нухтун белгисинде уланат . Аллах адам баласын Топон сууда өлтүрүү менен айыптаган . Кийинки этап – Лоттун белгиси , өлүм кайрадан күнөөнүн акысына айланган . Ыбрайымдын уулу курмандык чалынуучу жайда өлүшү керек болчу . Пасах майрамынын онунчу жазасы — Мисирдеги тун балдарынын баары өлдү . Ушул эле үлгүнүн кайталанышын Алланын Мусага (ага тынчтык болсун) айткан сөздөрүнөн көрөбүз. Көрүнүп тургандай, он осуятты таш лоокторго жазуудан мурун Алла Таала мындай деп буйруган:
Ошондо Теңир Мусага: «Элге барып, аларды бүгүн да, эртең да ыйыкта. Алар кийимдерин жууп тазалашсын. Yчүнчү күнгө даяр болушсун, анткени үчүнчү күнү Теңир бүт элдин көз алдында Синай тоосуна түшүп келет. Эл турган жерди тегерете сызып кой. Анан аларга мындай де: “Сак болгула, тоого чыкпагыла, тоонун этегине да жакындабагыла. Ким тоого жакындаса, ал өлүүгө тийиш.” (Чыг. 19:10—12)
Тоораттын бардык беттеринде биз бир эле сүрөттү көрөбүз. Ысрайыл уулдары Аллахтын бардык буйруктарын аткарышкан жок (күнөө кылышты), бирок ошол эле учурда алар ыйык жайга барууга батынышты. Карагылачы, алар шашылыштыктарынын кесепеттерин көргөндө кандай коркуу пайда болгонун.
“Ысрайыл уулдары Мусага мындай деп айтышты: «Мына, биз өлүп бара жатабыз, баарыбыз кыйрап бара жатабыз! Теңирдин жыйын чатырына жакындагандар өлүп жатышат. Баарыбыз ушинтип кырылып калабызбы? (Сандар 17:12—13)
Мусанын бир тууганы Арундун (ага тынчтык бослун) уулдары болгон, алар Ыйыктардын ыйыгына киргенде күнөөгө батып, ошол эле жол менен өлүшкөн.
“Арундун эки уулу Теңирдин алдына башка от алып келип өлгөндөн кийин, Теңир Муса менен сүйлөштү. Теңир Мусага мындай деди: «Бир тууганың Арунга мындай де: Ал өлүп калбашы үчүн, ыйык жайдын көшөгөсүнүн ары жагында турган келишим сандыгынын капкагынын алдына каалаган убагында эле келе бербесин, анткени Мен капкактын үстүнө булут ичинде келип турам.” (Лебилер 16:1—2)
Арунга (ага тынчтык болсун) Ыйыктардын Ыйыкына кантип кирүү боюнча так көрсөтмөлөр берилген. Аллах ыйык кызмат кылуучуларга мындай буйрук берди:
“Сен жана уулдарың көшөгөнүн ички жагында жана курмандык чалынуучу жайда ыйык кызматыңарды аткаргыла. Мен силерге ыйык кызмат кылуучулук кызматты тартуу катарында бердим. Ал кызматты башка бирөө аткарса, ал өлүм жазасына тартылсын».” (Сандар 18:7)
Бир канча убакыт өткөндөн кийин Мусага (ага тынчтык болсун) бир тууганы жок кыздар келип, мураска жер сурашат. Эмне үчүн алардын атасы каза болгон?
«Биздин атабыз чөлдө өлгөн, ал Теңирге каршы чыккан Корактын таламдаштарынын арасында болгон эмес, ал өз күнөөсү үчүн өлгөн, анын эркек балдары болгон эмес.” (Сандар 27:3)
Тоораттын аягында төмөнкү сөздөр менен жыйынтыкталган ачык байланыш бар.
…Өлүм жазасына ар ким өз күнөөсү үчүн тартылсын.” (Мыйзам 24:16)
Аллах Ысрайыл уулдарына (жана бизге) күнөөнүн натыйжасы өлүм экенин көрсөттү.
Аллахтын ырайымы
Бирок Аллах ырайымдуу. Аллахтын мээриминин көрүнүштөрүн көрүп жатабызбы? Биз туура сабак ала алабызбы? Ооба! Албетте! Күнөө кылып, адилдикке ээ болбогон биз үчүн Жараткандын ырайымын көрүү абдан маанилүү. Биз буга чейин ырайымдуулук жөнүндө сөз кылган бир нече белгилерди санап өткөнбүз. Эми мээримдүүлүктүн эң таң калыштуу белгиси – Арун белгисине – бир кунаажын жана эки эчкиге көңүл буралы.