Байыркы Ысрайылдын пайгамбарлык китептери болгон Тоорат жана Забур китептерин кыдырууну аяктадык. Забурдун аяк ченинде , биз Аллахтын келечек тууралуу убадаларын белгилүү бир ырааттуулук менен берерин байкайбыз. Забурдун акыркы китеби жазылгандан бери төрт жүз жыл өттү. Эсибизде болгондой, бул убакыттын ичинде Ысрайылда көптөгөн саясий жана диний окуялар болуп өттү , бирок жөөттөр аларга берген убадаларынын аткарылышын күтө беришкен. Көпкө чейин пайгамбарлар унчукпай калышты. Бул мезгилде Ысрайыл Улуу Ироддун башкаруусу астында өзүнүн ийбадатканасын курууну уланткан, ал ошол убакта ушунчалык улуу имаратка айлангандыктан, Рим дүйнөсүнүн булуң-бурчунан көптөгөн адамдар сыйынуу, курмандык чалып, сыйынуу үчүн бул жерге агылып келишкен. Бирок, ушундай динчилдикке жана бутпарастыкты четке кагууга карабастан, адамдардын жүрөгү катууланып, сырткы ырым-жырымдарга жана салттарга байланып калган. Биздин убактагыдай эле, сырткы ырым-жырым жана сыйынуу баары эмес – адамдарга өзгөргөн жүрөк керек. Улуу Ироддун башкаруусунун аягында, болжол менен б.з.ч. 5-жылдары, дүйнөгө улуу кабар менен Кудайдын атайын кабарчысы пайда болгон.
Мариям Сүрөсү (Сүрө-19) Мариямга айтылган бул кабарды кыскача баяндайт.
Китептеги Марйам тууралуу билдир. Ал өз жакындарынан алыстап, чыгыш тараптагы бир жайга барды. Ал алардан парда менен жашырынды. Биз ага Рухубузду жөнөттүк. Ал анын алдына киши келбетинде келди.(Марйам): “Эгер сен такыба болсоң да, мен сенден да Мээримдүүдөн коргоо издейм,” – деди.Ал: “Акыйкатта, мен сага таза уул берүүгө жиберилген Эгеңдин элчисимин”, – деди.(Анда Марйам): “Мага бир да эркек жакындабаса, ары мен айагы суйук да болбосом, кантип мага бала бүтсүн”, – деди.(Жебрейил а.с.): “Ал ошондой”. Анткени Эгең: “Бул Мага оңой. Ал – Бизден адамдарга бир белги жана ырайым. Бул чечилген иш”, – деди.
Мариям Сүрөсү, 19:16-21
Жебирейил Чөмүлдүрүүчү Жакандын (Яхья алейхи салам) келишин кабарлайт.
Кудайдын элчиси Жебирейил болгон, ал Ыйык Китепте башкы периште Жебирейил деп да белгилүү. Ошол учурга чейин ал дүйнөгө бир гана жолу келди – Даниел пайгамбарга (ага Аллахтын салам- салаваты болсун), ага Машайактын качан келери тууралуу кабарды жеткирүү үчүн ( бул жерден караңыз ) . Бул жолу Жебирейил (алейхи салам) ийбадатканада кызмат кылып жүргөндө Захария (Закария алейхи салам) аттуу дин кызматчыга көрүндү. Захария менен анын аялы Элизабет карыган жана балалуу болгон эмес. Бирок Жебирейил аларга төмөнкү кабар менен кайрылды. Инжилде мындайча жазылган :
“13 Периште болсо ага мындай деди: «Коркпо, Захария! Анткени сенин сыйынууң угулду. Аялың Элизабет сага уул төрөп берет, анын ысымын Жакан коёсуң.
14 Сен кубанычка, шаттыкка бөлөнөсүң, анын төрөлгөнүнө көптөр сүйүнүшөт.
15 Анткени ал Теңирдин алдында улуу адам болот. Шарап да, күчтүү ичкилик да ичпейт. Энесинин ичинде жатканда эле Ыйык Рухка толот.
16 Ысрайыл уулдарынын көпчүлүгүн өздөрүнүн Кудай-Теңирине бурат.
17 Аталарынын жүрөгүн балдарына, баш ийбегендерди адил адамдардын ойлонуу жолуна буруп, даярдалган элди Теңирге алып келүү үчүн, ал Илияс пайгамбардын руху жана күчү менен Анын алдында келет».
18 Ошондо Захария периштеге: «Мен муну эмнеден улам билем? Анткени мен карып калдым, аялым да карыды», – деди.
19 Периште ага мындай деп жооп берди: «Мен Кудай алдында туруучу Жебирейилмин, сени менен сүйлөшүү үчүн, сага ушул жакшы кабарды билдирүү үчүн жиберилгем.
20 Сен менин өз убагы келгенде орундала турган сөздөрүмө ишенбегендигиң үчүн, тилден калып, бул ишке ашкан күнгө чейин сүйлөбөйсүң».”
Лука 1:13—20
Забурдун аягында Илияс (алейхи салам) пайгамбардай боло турган жарчы убадасы бар . Жабраил бул убадага шилтеме жасап, Захариянын (Закария алейхи салам) уулу «Илиястын руху жана күчү менен» келерин айтат. Ал «Теңирге даярдалган элди тартуулоо үчүн» келет. Ушундан улам жарчынын убадасы унутулган эмес – ал Захария (Закария) менен Элизабеттин төрөлгөн уулунда аткарылат . Бирок Захария укканына ишенбей, дудук болуп калды.
Жебирейил кыздан бала төрөлгөнүн жарыялайт
Жарчынын келиши жөнүндөгү кабар жакында дүйнөгө «элди даярдоо» керек болгон адам – Машайак же Машаяк келерин билдирген . Жана, албетте, бир нече айдан кийин Жебирейил (же Жабраил) Мариям аттуу кызга Инжилде (Жакшы Кабарда) бизге келген кабарды айтуу үчүн жиберилген .
“28 Периште ага келип: «Салам, Кудайдан ырайым тапкан кыз! Теңир сени менен! Аялдардын ичинен сен баталуусуң!» – деди.
29 Периштенин сөзүнө апкаарый түшкөн Мариям бул саламдашуу эмнени билдирет деп, ойлонуп калды.
30 Ошондо периште ага мындай деди: «Коркпо, Мариям! Анткени сен Кудайдан ырайым таптың.
31 Боюңа бүтүп, Уул төрөйсүң, Анын ысымын Ыйса коёсуң.
32 Ал улуу болот жана Бардыгынан Жогору Тургандын Уулу деп аталат. Кудай-Теңир Ага атасы Дөөттүн тагын берет.
33 Ал Жакыптын тукумуна түбөлүккө падышачылык кылат, Анын падышачылыгынын чеги болбойт».
34 Мариям периштеден: «Эркек көрбөсөм, бул кандайча болот?» – деп сурады.
35 Периште ага мындай деп жооп берди: «Сенин үстүңө Ыйык Рух түшөт. Сени Бардыгынан Жогору Тургандын күчү каптайт. Ошондуктан төрөлө турган Ыйыкка Кудайдын Уулу деген ысым берилет.
36 “Төрөбөс” деп аталган тууганың Элизабет да карыганда кош бойлуу болду. Ал уул төрөйт, анын боюна бүткөнүнө алты ай болду.
37 Анткени Кудайдын бир да сөзү күчүн жоготпойт».
38 Ошондо Мариям: «Мен мына, мен Теңирдин кулумун. Мага сен айткандай болсун», – деди. Ошондон кийин периште анын жанынан кетти.”
Лука 1:28—38
Жебирейилдин жарыясында «Кудайдын Уулу» деген кызык сөз бар. Бул тууралуу кийинчерээк бул макалада сүйлөшөбүз . Ал ортодо эки төрөт тууралуу сөздү уланталы.
Жакан пайгамбардын (Чөмүлдүрүүчү Жакан – алейхи салам) төрөлүшү
Бул окуялар Забурдун пайгамбарлыктарына толугу менен ылайык болгон. Малахия пайгамбар «Илиястын руху жана күчү менен» жарчынын келгенин, ал эми Жебирейил анын жакында төрөлөрүн жарыялаган. Инжил дагы мындай дейт :
“57 Элизабеттин төрөр маалы келип, уул төрөдү.
58 Теңирдин ага улуу ырайым көрсөткөнүн уккан анын коңшулары менен туугандары аны менен бирге кубанышты. 59 Сегизинчи күнү баланы сүннөткө отургузууга келишти. Ага атасы Захариянын ысымын коймокчу болушту.
60 Бирок баланын энеси: «Жок, анын ысымын Жакан коёбуз», – деди.
61 Ошондо алар ага: «Сенин урук-тукумуңда мындай аттуу эч ким жок да», – дешти.
62 Анан баланын атасынан кандай ат койгусу келерин жаңсап сурашты.
63 Ал тактайча талап кылып, «Анын ысымы – Жакан» деп жазды. Бардыгы таң калышты.
64 Ошол замат Захарияга тил кирип, Кудайды даңктай баштады.
65 Алардын тегерегинде жашагандардын бардыгын коркунуч басты. Бул жөнүндө тоолуу Жүйүт аймагынын бүт жерине сөз тарады.
66 Уккандардын бардыгы муну көкүрөгүнө түйүп: «Бул бала ким болор экен?» – дешти. Аны Кудай Өзү колдоп жүрдү.”
Лука 1:57—66
Ыйса Машайактын (алейхи салам) төрөлүшү
Ышайа (алейхи салам) уникалдуу пайгамбарлыкты айткан ( бул жерде түшүндүрүлгөн )
“Ошон үчүн силерге Теңир Өзү аян берет: Кыз кош бойлуу болуп, Уул төрөйт, Ага Эмануел деген ат коюшат.”
Ышайа 7:14
Ал эми азыр башкы периште Жебирейил Мариямга Машайактын жакында төрөлүшү жөнүндө айтып берет , бирок ал кыз болгонуна карабастан, байыркы пайгамбарлыкка ылайык . Инжилде (Инжилде) Ыйса Машайак ( алейхи салам) төрөлүшү жөнүндө төмөнкүчө жазылган:
“4 Жусуп да Галилеядагы Назарет шаарынан Жүйүт аймагына, Дөөттүн шаары Бейт-Лехемге жөнөдү. Анткени ал Дөөт падышанын тукумунан эле.
5 Ал өзү менен убадалашып койгон кош бойлуу аялы Мариям менен бирге каттоодон өтмөкчү болду.
6 Алар Бейт-Лехемге келишкенде, Мариямдын төрөр маалы келип,
7 тун Уулун төрөдү. Аны ороп, сарайдагы акырга жаткырды, анткени мейманканада аларга орун жок болчу.
8 Ошол жерде түнкүсүн талаада түнөп малын кайтарган койчулар бар эле.
9 Күтүлбөгөн жерден аларга Теңирдин периштеси көрүнүп, Теңирдин даңкы жаркырады. Койчулар аябай коркуп кетишти.
10 Периште аларга: «Коркпогула! Мен силерге бардык адамдарды сүйүнтө турган чоң кубанычты жарыялайм.
11 Бүгүн Дөөттүн шаарында силер үчүн Куткаруучу төрөлдү. Ал – Машайак Теңир.
12 Силер аны бул белги боюнча билесиңер: жалаякка оролуп, акырда жаткан Наристени көрөсүңөр», – деди.
13 Күтүлбөгөн жерден периште менен бирге асман аскерлеринин тобу көрүнүп: 14 «Асмандагы Кудайга даңк! Жер үстүндө, Кудайга жаккан адамдар арасында тынчтык болсун», – деп, Кудайды даңкташты.
15 Периштелер асманга көтөрүлүп кеткенден кийин, койчулар бири-бирине: «Жүргүлө, Бейт-Лехемге баралы да, ал жерде эмне болгонун, Теңирдин бизге эмне жөнүндө жарыялаганын көрөлү», – дешти.
16 Алар шашылыш түрдө келишип, Мариям менен Жусупту, акырда жаткан Наристени көрүштү.
17 Аларды көрүшкөндөн кийин, бул Наристе жөнүндө уккандарын айтып беришти.
18 Ошондо угуп тургандардын бардыгы койчулардын сөздөрүнө таң калышты.
19 Мариям болсо бул сөздөрдүн бардыгын көңүлүнө түйүп, эсине сактады.
20 Койчулар көргөндөрүнүн, уккандарынын баары периштенин айтканындай болгону үчүн Кудайды даңктап, мактап, кайра кайтышты.
21 Сегиз күн болгондо, Наристени сүннөткө отургузууга мезгил жеткенде, Анын ысымын Ыйса деп коюшту. Бул ысым Наристе бойго бүтө электе эле, периште тарабынан коюлган эле.”
Лука 2:4—21
Эки улуу пайгамбардын амалдары жөнүндө
Жогоруда айтылган эки пайгамбар айлар аралыкта төрөлүп, жүздөгөн жылдар мурун айтылган пайгамбарлыктар так аткарылган! Алар жашоодо эмне кылышат жана дүйнөгө кандай кабар алып келишет? Чөмүлдүрүүчү Жакандын (Яхья алейхи салам) атасы Захария (же Закария алейхи салам) эки уулу тууралуу мындай деген:
“67 Анын атасы Захария Ыйык Рухка толуп, мындай деп пайгамбарчылык кылды: 68 «Ысрайылдын Кудай-Теңирине алкыш! Анткени Ал Өз элине келип, аны кун төлөп куткарып алды. 69 Байыртадан бери Өзүнүн ыйык пайгамбарлары аркылуу айтып келгендей, 70 Өз кулу Дөөттүн тукумунан биз үчүн куткаруу мүйүзүн көтөрдү. 71 Ал бизди душмандарыбыздан, бизди жек көргөндөрдүн колунан куткарды. 72 Биздин ата-бабаларыбызга ырайым кылып, Өзүнүн ыйык келишимин эстеди. 73 Өмүрүбүз өткөнчө Анын алдында, Ага ыйыктык жана адилеттүүлүк менен, 74 коркпостон кызмат кылышыбыз үчүн, Ал атабыз Ыбрайымга бизди душмандарыбыздын колунан куткарууну убада кылган. 75 76 Сен да, наристе, Бардыгынан Жогору Тургандын пайгамбары деп аталасың. Анткени сен Теңирге жол даярдаш үчүн, 77 Кудайдын улуу боорукердиги боюнча күнөөлөрү кечирилип, куткарыларын Анын элине түшүндүрүш үчүн, Анын алдында келесиң. 78 Ошол улуу боорукердик боюнча бизди тынчтыктын жолуна салуу үчүн, 79 караңгычылыкта жана өлүм көлөкөсү баскан өлкөдө жашагандарга жарык берүү үчүн, жогорудан бизге Жарык келди».”
Лука 1:67—79
Аллахтын шыктандыруусу менен Захария (алейхи салам) Ыйсанын төрөлүшүн Дөөт (алейхи салам – бул жерде убаданы караңыз ) жана Ыбрайымга (алейхи салам – убаданы бул жерден караңыз ) берилген убада менен байланыштырган. Кудайдын ошол замандын пайгамбарлары тарабынан алдын ала айтылган жана кылымдар бою ишке ашкан планы өзүнүн апогейине жетти. Бирок бул кандай ниет? Ысрайылдыктарды ант берген душманы – Римден куткаруубу? Муса пайгамбардын (алейхи салам) мыйзамын алмаштыра турган жаңы мыйзамбы? Жаңы динби же саясий системабы? Жок (булардын баары көйгөйлөрдү чечүүнүн адамдык жолдору). Мындай эч нерсе айтылбайт. Төмөнкүлөр айтылат: « Биздин душмандарыбыздын колунан кутулгандан кийин, коркпостон , Ага ыйыктык жана адилдик менен кызмат кылгыла», анткени «Кудайыбыздын боорукер ырайымы боюнча куткарылуу күнөөлөрдүн кечирилишинде» «Отургандар үчүн» караңгылык менен өлүм көлөкөсү”, “бутубузду тынчтык жолуна багытта”.
«Адамдын белгиси» китебинде биз өз күчүбүз менен адилдикке жана күнөөлөрүбүздүн кечирилишине жетүү үчүн чексиз аракет менен Кудай менен тынымсыз кастыкка жана өлүмгө соттолдук. Бирок Аллах Адам, Обо жана Шайтандын алдында аялдын тукуму жөнүндөгү пайгамбарлыкта өзүнүн куткаруу планын алдын ала билдирген. Албетте, бул план кандайдыр бир аскердик пландардан, идеологиялык системалардан же моралдык идеалдардан алда канча жакшыраак. Бул дизайн үстүртөн эле эмес, эң терең муктаждыктарыбызды канааттандырат. Бирок Кудайдын жарчы жана Машайак жөнүндөгү планы кантип ишке ашат ? Бул тууралуу Инжилден билебиз .