Йусуф Сүрөсү (12-Сүрө – «Юсуф») Юсуф/Жусуп пайгамбардын окуясын баяндайт. Ал Йакуб пайгамбардын (Якуб) уулу, Ыскак пайгамбардын (Исхак) уулу, Ыбрайым пайгамбардын (Ибрахим) уулу болгон. Жакыптын 12 уулу болгон, алардын бири Жусуп болгон. Анын 11 бир тууганы ага каршы курал алып; алардын арам ниеттеринин сүрөттөлүшү Жусуптын окуясын түзөт. Бул биринчи жолу Мусанын Тооратында 3500 жыл мурун жазылган. Толук окуя Тоораттан бул жерде берилет . Юсуф Сүрөсү (12-Сүрө – “Жусуп”) бул жерден окуса болот . Бул жөн гана окуя эмес деп айтылат, бирок …
Чындыганда Йусуп менен анын туугандарынын байанында суроочулар үчүн жакшы үлгүлөр бар. Йусуф
сүрөөсү 12:7
Жусуп менен анын бир туугандарынын тарыхында суроо берүүчүлөр үчүн «белги» болгон эмне? Бул белгилерди түшүнүү үчүн анын Тоорат жана Йусуф сүрөсүндө келтирилген окуясына токтолууну сунуштайбыз .
Кимдин алдында таазим …?
Ачык белги – Жусуптун атасы Жакып менен көргөн түш:
Ошол убакытта Йусуп, атасына: “Атаке, мен түшүмдө он бир жылдыздын, күндүн жана айдын мага сежде кылып турганын көрдүм”, –
деп айткан кезде Йусуф сүрөөсү 12:4
Окуянын аягында биз дал ушундай болгонун көрөбүз:
Ата-энесин өз тактысына чыгарып олтургузду. Баары Йусупка ийилип таазим кылышты. Аллах үчүн сеждеге жыгылышты. Йусуп: “Оо атакем! Мына байакы көргөн түштүн жорулушу. Чындыгында, аны Эгем акыйкатка чыгарды. Шайтан мени менен бир туугандарымдын ортосун бузган соң, мени абактан чыгарып, чөлдөн силерди алып келип, мага жакшылык кылды. Чынында, Эгем Өзү каалаган адамына абдан Мээримдүү! Ал – Билүүчү,
Даанышман! Йусуф сүрөөсү 12:100
Курандын ар кайсы сүрөсүндө «ибадат» көп жолу айтылат. Бирок ал Кудурети Күчтүү Кудайдын алдында, намазда, Каабанын зыяратында же Алланын кереметтеринин алдында (мисалы, Мисир дин кызматчылары жана Муса) сыйынууну билдирет. Мында адамдын алдындагы «ибадат» дегенди билдирет Жусуп (Юсуп). Ушундай эле жагдай – периштелерге Адам пайгамбарга таазим кылууну буйруган (То-Ха 116 жана Араф 11). Бирок периштелер адамдар эмес ; жалпы эреже – адамдар Теңирдин алдында гана таазим кылышы керек.
Эй, ыйман келтиргендер! Рүкү, сежде кылып, Эгеңерге сыйынгыла жана (адамдарга, туугандарыңарга) жакшылык кылгыла. Балким, (тозоктон) кутулаарсыңар.
Хаж 22:77
Эмне үчүн Жусуп гана эрежеден тышкары, ал эми атасы Жакып жана агалары ага таазим кылышат?
Адам баласы
Даниел (алейхи салам) пайгамбардын доорлору Забурдун башка пайгамбарларына салыштырмалуу
Ошо сыяктуу эле, Ыйык Китепте бир гана өзгөчөлүк бар болсо да, бир гана Теңирдин алдында таазим кылышыбыз керек деп айтылат. Даниел пайгамбар Кудайдын Падышалыгы түзүлгөндө , келечекке карай аян көргөн ; Бул аянда ага «Адам Уулу» көрүндү.
“Мен түнкү көрүнүштөрдө адам Уулуна окшогон бирөөнүн асман булуттары менен келе жатканын көрдүм. Ал Күндөрү Байыркыга келди, Аны Күндөрү Байыркынын алдына алып келишти. Ошондо бардык элдер, уруулар жана улуттар Ага кызмат кылышы үчүн, Ага бийлик, даңк жана падышачылык берилди. Анын бийлиги – өтүп кетпей турган түбөлүктүү бийлик, Анын падышачылыгы – кулагыс падышачылык.”
Даниел 7:13-14
Бул көрүнүштө адамдар «Адам Уулунун» алдында Жусуптун үй-бүлөсү таазим кылгандай таазим кылышат.
«Адам уулу» – Ыйса Машайак (алейхи салам) өзүн эң көп атаган наам. Өзүнүн жердеги жашоосунда ал окутуп , улуу бийлик менен айыктырган , ал тургай , жаратылыш күчтөрүнө буйрук берген . Бирок Ыйса Даниелдин аянындагыдай «асмандагы булуттар менен» көрүнгөн эмес. Себеби, бул көрүнүш Ыйсанын биринчи келиши эмес, экинчиси – Дажжал менен согушуу үчүн ( Адамга алдын ала айтылгандай ) жана Кудайдын Падышалыгын тикелөө үчүн жерге кайтып келүүсүнө байланыштуу.
Анын биринчи келиши ( Бүбү Мариямдан аркылуу төрөлүү ) адамдарды күнөөнүн туткунунан бошотуу жана аларга Теңирдин Падышалыгын ачуу болгон . Бирок ошондо да Ал, Адам Уулу, булуттар менен кайтып келгенден кийин, адамдарды кантип ажырата турганын айтып жатты. Ал бир туугандар Жусуптун алдында таазим кылышкандай, бардык элдер ага таазим кылышарын алдын ала айткан. Бул Машайак үйрөткөн :
“31 Адам Уулу Өз атак-даңкы менен, Өзүнүн бардык периштелери менен келгенде, Өзүнүн даңктуу тактысына отурат. 32 Бардык эл Анын алдына чогулат. Койчу койлорду эчкилерден бөлүп алгандай эле, Ал адамдарды экиге бөлөт. 33 Койлорду Өзүнүн оң жагына, эчкилерди сол жагына коёт. 34 Анан Падыша Өзүнүн оң жагында тургандарга мындай дейт: “Атамдын батасын алгандар, келгиле. Дүйнө жарала электе эле силер үчүн даярдалган Падышачылыкты мураска алгыла. 35 Анткени Мен ачка болгондо, тамак, суусаганда, суу бердиңер. Жолоочу болгонумда, силер Мени кабыл алдыңар.36 Жылаңач болгонумда, силер Мени кийинттиңер. Ооруганымда, силер Мага келдиңер. Түрмөдө отурганымда, силер Мага келдиңер”. 37 Ошондо адил адамдар Ага мындай деп жооп беришет: “Теңир! Качан биз Сенин ачка болгонуңду көрүп, тамак бердик эле? Качан биз Сенин суусаганыңды көрүп, суу бердик эле? 38 Качан биз Сенин жолоочу болгонуңду көрүп, кабыл алдык эле? Качан биз Сенин жылаңач болгонуңду көрүп, кийинттик эле? 39 Качан биз Сенин ооруп жатканыңды же түрмөдө отурганыңды көрүп, Сага келдик эле?” 40 Падыша аларга мындай деп жооп берет: “Силерге чындыкты айтып коёюн, Менин бул кичине бир туугандарымдын бирине жакшылык кылганыңар, Мага кылганыңар”. 41 Анан сол жагындагыларга мындай дейт: “Каргышка калгандар, Менин жанымдан кеткиле! Шайтан менен анын жиндери үчүн даярдалган түбөлүк отко түшкүлө. 42 Анткени Мен ачка болгондо, силер Мага тамак берген эмессиңер. Суусаганымда, суу берген эмессиңер. 43 Жолоочу болгонумда, силер Мени кабыл алган эмессиңер. Жылаңач болгонумда, кийинткен эмессиңер. Ооруганымда, түрмөдө отурганымда, силер Мага келген эмессиңер”.44 Ошондо алар Андан: “Теңир! Сенин ачка болгонуңду, суусаганыңды, ооруганыңды, түрмөдө отурганыңды биз качан көрдүк эле, качан Сага кызмат кылбай койдук эле?” – деп сурашат. 45 Ал болсо аларга мындай деп жооп берет: “Силерге чындыкты айтып коёюн, Менин бул кичине бир туугандарымдын бирине жакшылык кылбаганыңар, Мага кылбаганыңар”.46 Булар түбөлүккө азап чегишет, адил адамдар болсо түбөлүк өмүргө ээ болушат».”
Матай 25:31-46
Жусуп пайгамбар жана Ыйса Машайак
Башка адамдар жүгүнгөндөн тышкары, Жусуп пайгамбар жана Ыйса Машайак жашоосунда ушундай окуялар аркылуу өткөн. Ар биринин тагдыры окшош болгонуна көңүл буруңуз.
| Жусуп пайгамбардын жашоосундагы окуялар | Машайактын жашоосундагы окуялар |
| Ысрайылдын 12 уруусунун ата-бабалары болгон Жусуптун бир туугандары аны жек көрүп, четке кагышат. | Жүйүттөр, 12 уруудан турган эл, Ыйса Машайакты жек көрүшөт жана анын Машайак экенин четке кагышат |
| Жусуп бир туугандарынын Ысрайылга (Кудай Жакыпка ушундай ысым берген) таазим кылып жатканын көрөт | Ыйса Машайак Ысрайылдын алдында бир туугандарынын (жүйүттөрдүн) келечектеги сыйынуусун алдын ала айткан (Марк 14:62). |
| Жусуптун атасы Жакып аны бир туугандарына жөнөтөт, бирок алар аны четке кагып, анын өмүрүнө кол салууну көздөшөт. | Атасы Ыйса Машайакты жүйүт бир туугандарга жиберет, бирок «Өз эли Аны тааныган жок». (Жакан 1:11) жана «Алар Ыйсаны жок кылууну көздөшкөн». (Жакан 11:53) |
| Алар аны жердин тешигине ыргытышат | Ыйса Машайак жердин тешигине түшөт |
| Жусуптан кутулуу үчүн аны чет элдиктерге кулчулукка сатышат. | Машайактын кутулуу үчүн аны чет элдиктерге кулчулукка сатышат |
| Жусупту алыскы өлкөлөргө алып кетишет, бир туугандары жана атасы аны өлдү деп эсептешет | Ысрайыл жана анын еврей бир туугандары дагы эле Иса Машайакты өлгөн деп эсептешет |
| Жусуп кулдун ролун абийирдүүлүк менен кабыл алат | Ыйса Машайак «кулдун кейпин кийген» жана өлүм алдында да «өзүн басынткан» (Филипп. 2:7). |
| Жусупту күнөө кылганы үчүн адилетсиз айыпташат | Жүйүттөр аны «көп нерселерге айыпташкан» (Марк 15:3). |
| Жусуп кул болгон соң зынданга түшүп, ал жерде бир туткундун зындандын караңгылыгынан бошотулушун алдын ала көрөт (наабайчы) | Ыйса Машайак «…жарык жүрөктөрдү айыктыруу үчүн, туткундарга куткарылууну жана туткундарга түрмөнүн ачылышын жарыялоо үчүн…» майланган (Исаия 61:1). |
| Жусуп Египеттин тактысына отуруп, фараонго гана баш ийет. Элдер Ага табыныш үчүн келишет | “Ыйсанын ысымынын алдында асмандагылардын, жердегилердин жана жер түпкүрүндөгүлөрдүн баары тизе бүгүшү үчүн, «Ыйса Машайак – Теңир, Кудай Атанын даңкы» деп, ар бир тил ачык таанышы үчүн…(Филипп. 2:10-11) |
| Бир туугандар тарабынан четке кагылган Жусуп өлдү деп эсептелет; Ошол эле учурда элдер ага тамак-аш үчүн келишет | Бир туугандар тарабынан четке кагылган Ыйса Машайак өлгөн деп эсептелет; Ошол эле учурда элдер ага Ал гана бере турган өмүр данына келишет |
| Жусуп бир туугандарынын чыккынчылыгы жөнүндө айтат (Башт. 50:20). | Ыйса Машайак жүйүттөрдүн чыккынчылыгы Теңирдин планы болгонун жана көптөгөн адамдардын өмүрүн сактап калаарын айтат (Жакан 5:24). |
| Анын бир туугандары жана элдери Жусупка баш ийишет | Даниел Адам Уулуна «бардык элдер, уруулар жана тилдер кандай кызмат кылышканын» алдын ала айткан |
Пайгамбарлардын жашоосу жышаан катары кызмат кылат
Ыйса Машайак Тоораттын байыркы пайгамбарларынын дээрлик ар биринин жашоосунун сценарийин кайталады – Анын келишинен жүздөгөн жылдар мурун айтылган сценарийлер. Бул Машайактын келиши чындап эле Кудайдын адамзат түшүнө албаган планы экенин ырастайт , анткени эч ким кылымдар бою келечекти алдын ала айта албайт.
Буга чейин эле Адам пайгамбардын окуясында, Машайактын келиши өтүп кеткенде айтылат :
Келе турган Кишинин бейнеси болгон Адам .
Рим. 5:14
Жусуп акыры бир туугандарынын алдында таазим кылса да, анын жашоосу бир туугандарынын четке кагылышы, курмандык чалуусу жана бөтөн болуу этаптарын ачык көрсөтүп турат. Машайактын курмандыгына басым жасалганы Ыбрайым пайгамбардын курмандыгынан да байкалат . Жусуптан кийин Жакыптын 12 уулу Ысрайылдын он эки уруусу болуп, Муса пайгамбар Мисир кулчулугунан алып чыккан. Анын бул кылганы Машайактын курмандыгын алдын ала көрсөткөн белги . Чындыгында, Тооратта Машайактын келишинен миңдеген жылдар мурда жазылган көптөгөн белгилер бар .
Забур жана кийинки пайгамбарлар пайгамбарчылыктарды бул окуяга чейин жүздөгөн жылдар мурун Машайактын келиши менен толукташкан толукташкан ; Азап чеккен кулдун пайгамбарлыгы анын эл тарабынан четке кагылышын алдын ала билдирет. Эч ким жүздөгөн жылдарды көрө албагандыктан, Теңир аларга ачып бербесе, пайгамбарлар бардык майда-чүйдөлөрдү кайдан билишкен? Эгер алар Кудайдан рухтун жетеги менен жазылган болсо, Ыйса Машайакты жана анын курмандыгын четке кагуу да Кудайдын планынын бир бөлүгү болуп саналат.
Бул үлгүлөрдүн же пайгамбарлыктардын көбү Машайактын биринчи келиши, ал биздин куткарылышыбыз жана Кудайдын Падышачылыгына кирүү мүмкүнчүлүгү үчүн өзүн курмандык катары курмандыкка чалууга байланыштуу болгон.
Бирок Жусуптун тарыхы да келечекке карайт, качан Падышалык орнойт жана бардык элдер Ыйса Машайак жерге кайтып келгенден кийин таазим кылышат. Биз азыр Кудайдын Падышалыгына чакыруу алуу мүмкүн болгон убакта жашап жатабыз. Кыямат күнү кеч болуп калганда Куткаруучуну издеп баштаган « Маариж » сүрөсүндөгү акмактардай болбойлу . Машайактын курмандыгы аркылуу сизге өмүр белеги жөнүндө азыр билиңиз .
Машайак анын кайтып келиши жөнүндө мындайча үйрөткөн:
“1 Ошондо Асман Падышачылыгын бул нерсеге салыштырса болот: он кыз колдоруна чырактарын алып, күйөөнү утурлап чыгышат.2 Алардын бешөө акылдуу, бешөө акылсыз эле. 3 Акылсыздары чырактарын ала чыгышканы менен, майын албай чыгышат. 4 Акылдуулары болсо чырактары менен кошо идиштерине май да ала чыгышат. 5 Күйөө кечиккенинен улам, баары үргүлөп, уктап калышат. Бирок түн ортосунда “Күйөө келе жатат, аны тосуп чыккыла” деген кыйкырык чыгат. 6 7 Ошондо кыздар тура калып, чырактарын оңдошот. 8 Акылсыздары акылдууларга: “Чырактарыбыз өчүп баратат, бизге майыңардан кайрылышкылачы”, – дешет. 9 Акылдуулар: “Бизге да, силерге да жетпей калбашы үчүн, сатуучуларга барып, сатып алгыла”, – дешет. 10 Алар май сатып алганы кеткенде, күйөө келип калат. Даяр турган кыздар аны менен бирге үйлөнүү тоюна киришет, алардын артынан эшиктер жабылат. 11 Андан кийин берки кыздар келип: “Кожоюн! Кожоюн! Эшикти ач!” – дешет. 12 Ал: “Силерге чындыкты айтып коёюн, Мен силерди тааныбайм”, – деп жооп берет. 13 Ошондуктан сергек болгула, себеби Адам Уулунун келер күнүн да, саатын да билбейсиңер. 14 Асман Падышачылыгын бул нерсеге салыштырса болот: бир адам бөтөн жерге кетип жатып, кулдарын чакырып, аларга акча-каражатын тапшырат:15 ар бирөөнүн алына жараша: бирине беш, бирине эки, бирине бир талант берип, жолго чыгат. 16 Беш талант алганы дароо барып, акчаны айландырып, беш талант пайда табат. 17 Эки талант алганы да эки талант пайда табат.18 Бир талант алганы болсо барат да, кожоюнунун акчасын жерге көөмп коёт. 19 Арадан көп убакыт өткөндөн кийин, кожоюн келип, кулдардан эсеп-кысап талап кылат. 20 Беш талант алганы дагы беш талант алып келип: “Кожоюн! Сен мага беш талант бердиң эле, мына, беш талант пайда таптым”, – дейт. 21 Кожоюну ага: “Жарайсың, ишенимдүү, жакшы кул! Кичинекей иште ишенимдүүлүк көрсөттүң, сени чоң ишке коём. Кожоюнуңдун кубанычына ортоктош бол”, – дейт.22 Эки талант алганы да келип: “Кожоюн! Сен мага эки талант бердиң эле, мына, эки талант пайда таптым”, – дейт. 23 Кожоюну ага: “Жарайсың, ишенимдүү, жакшы кул! Кичинекей иште ишенимдүүлүк көрсөттүң, сени чоң ишке коём. Кожоюнуңдун кубанычына ортоктош бол”, – дейт. 24 Бир талант алганы келип: “Кожоюн! Сенин экпеген жерден оруп, сеппеген жерден жыйнаган ырайымсыз адам экениңди билгем.25 Коркконумдан, берген талантыңды жерге көөмп койгом. Мына, бергениңди ал!” – дейт. 26 Кожоюну ага мындай деп жооп берет: “Жаман, жалкоо кул! Экпеген жерден оруп, сеппеген жерден жыйнаган адам экенимди билесиң. 27 Ошон үчүн менин күмүшүмдү пайызга берип коюшуң керек эле. Мен келип, кирешеси менен алат элем. 28 Мунун колунан талантты алгыла да, он таланты бар кулга бергиле. 29 Анткени кимде бар болсо, ага дагы берилет, аныкы мол болот. Ал эми кимде жок болсо, андан колунда болгон нерсеси да тартылып алынат. 30 Бул пайдасыз кулду сырттагы караңгылыкка ыргытып жибергиле. Ал жерде ый жана тиш кычыратуу болот”». Ыйса муну айткандан кийин: «Кимдин кулагы бар болсо, ал уксун», – деди.”
Матай 25:1-30