Фуссилат Сүрөсү (41-Сүрөсү – «Ачыкталган») Кыямат күнүн күтүүдө, ал убакта адамдар бөлүнө турган, жада калса өздөрүнүн терилери да аларга каршы күбөлүк берет. Алар ошол күнү угушат:
Мына ошо Эгеңер тууралуу ойлогон ойлоруңар өзүңөрдү кыйратып, зыйанга учуроочулардан болдуңар. Фуссилат Сүрөсү , 41:23
Акыркы өкүм төмөнкүдөй болот:
Аларга жандоочу дайардап койдук. (Шайтандар) аларга алды-артындагы нерселерди кооз кылып көрсөтүп койду. Ошондуктан алардан мурун өткөн жин жана адамдардан болгон элдерге берилген азап буйругу алардын да башына келди. Анткени алар зыйанга учуроочулардан эле. Фусилат Сүрөсү , 41:25
Бул кыямат күнү көптөрдүн “жеңилүүчү” болоорун эскертет. Балким, сен да. Муминун Сүрөсү ( 23-Сүрө – «Момундар») бул чоң балээ экени айтылат.
Кимдин таразасы оор болсо, алар ийгиликке жетүүчүлөр. Кимдин таразасы жеңил болсо, алар өздөрүнө өздөрү зыйан кылгандар. Алар тозокто түбөлүккө калышат. Аль Мунимун Сүрөсү 23 :102-103
Таразасы оор болгондор кутулууга үмүттөнүшөт, ал эми таразасы жеңил болгондор «жоготууга учурайт». Муним Сүрөсү , алардын «тозокто түбөлүк калышаары» айтылат . Адамдар динчил жана таза (куткаруу үмүтү бар) жана таза эмес деп экиге бөлүнөт. Ыйса Машайак таза эместерди, б.а., Фуссилат жана Мунимун сүрөсүндө айтылгандай, тозокко түшкөндөрдү куткаруу үчүн келген .
Динчил адамдар булгап калбоо үчүн көбүнчө таза эмес адамдардан бөлүнүшөт. Ыйса Машайак (алейхи салам) пайгамбардын доорундагы шарият мугалимдери да ошондой кылышкан . Булгап калбаш үчүн, алар таза эмес нерселердин баарынан ажыратышты. Ыйса Машайак ( алейхи салам) адамдын жүрөгү таза болгондо гана чындап таза болот деп үйрөткөн . Ошондуктан ал ырым-жырым тазалыгы жагынан карасанатайлар менен ээн-эркин аралашкан. Инжил күнөөкөрлөр менен болгон байланышын, шарият мугалимдеринин буга кандай мамиле кылганын мындайча сүрөттөйт.
“Салыкчылар менен күнөөкөрлөрдүн баары Ыйсанын сөзүн угуш үчүн, Ага жакын келишти. Фарисейлер менен мыйзам окутуучулар болсо: «Ал күнөөкөрлөрдү кабыл алып, алар менен бирге тамактанат», – деп күңкүлдөштү.” (Лука 15:1-2)
Эмне үчүн Ыйса Машайак (алейхи салам) күнөөкөрлөрдү кабыл алып, алар менен тамактанган? Ал күнөө ушунчалык жактыбы? Пайгамбар өзүнүн сынчыларына үч мисал, үч окуя менен жооп берген.
Жоголгон кой жөнүндөгү мисал
“Ошондо Ыйса аларга төмөнкү үлгү-насаат аңгемени айтып берди: «Силердин араңардан жүз кою бар бир адамдын бир кою жоголуп кетсе, эмне, ал токсон тогузун талаага калтырып коюп, жоголуп кеткен бир коюн издебейби? Тапкандан кийин, кубанып, аны ийнине көтөрүп алып, үйүнө келет да, досторун, коңшуларын чакырып, аларга: “Жоголуп кеткен коюмду таптым, менин кубанычыма ортоктош болгула”, – дейт. Силерге айтып коёюн, ошол сыяктуу эле “Тобо кылууга муктаж эмеспиз” деген токсон тогуз “адил” адамга караганда, тобо кылган бир күнөөкөр үчүн асманда чоң кубаныч болот.” (Лука 15:3-7)
Бул окуяда пайгамбар (с.а.в) бизди койлорго, өзүн койчуга салыштырат. Ар бир чабан жоголгон коюн издегендей, ал «жоголгон» элин издейт. Элестеткиле, сиз кандайдыр бир күнөөгө түшүп калдыңыз – балким, сиздин үй-бүлөңүздө эч ким билбеген жашыруун күнөө. Же өзүңүздүн жашооңузда ушунчалык көп көйгөйлөр бар деп элестетип көрүңүз, сиз толугу менен чаташып, адашып калгандайсыз. Бул окуя кубаттайт, себеби пайгамбар (с.а.в) сени издеп жүрөт жана сага жардам бергиси келет. Күнөө толугу менен жок кылгыча, Ал силерди куткаргысы келет.
Ошондо Ыйса төмөнкү окуяны айтып берет.
Жоголгон тыйын жөнүндөгү мисал
“Же он драхмасы бар бир аял бир драхмасын жоготуп алса, эмне, ал чырак күйгүзүп алып, үйүн шыпырып, аны тапмайынча тырышып издебейби? Тапкандан кийин, курдаштары менен коңшуларын чакырып, аларга: “Мен жоготкон драхмамды таптым, менин кубанычыма ортоктош болгула”, – дейт. Силерге айтып коёюн, ошол сыяктуу эле бир күнөөкөрдүн тобо кылганы үчүн да Кудайдын периштелери кубанышат».” (Лука 15:8-10)
Бул окуяда жоголгон тыйын ар бирибиз. Ыйса бизди издеп жатат. Кызыгы, тыйын үйдөн жоголду, бирок ал жоголгондугун “билбейт”. Ал адашып калганын сезбейт. Аял үйдү таза шыпырып, тыйынын тапкыча ар бир бурчуна көз жүгүртүп, жоготууну сезет. Адам өзүн жоголбосо керек. Чындык болсо, ар бирибиз күнөөлөрүбүз үчүн тобо кылышыбыз керек, эгер андай болбосо, анда адам “жоголгон”, ал “зыян” болот. Аны түшүндүбү же түшүнбөйбү, баары бир. Пайгамбардын алдында сен чоң баалуусуң, бирок жоголдуң – ошол тыйындай. Ал чоң жоготууларды сезет жана сени бардык жерден издейт – сени тооба кылуу муктаждыгына алып келет.
Үчүнчү окуя Ыйсанын окуусунун туу чокусу.
Адашкан Уул жөнүндөгү мисал
“Ыйса дагы мындай деди: «Бир кишинин эки уулу бар экен. Алардын кенжеси атасына: “Ата, менин энчимди бер”, – дейт. Ошондо атасы балдарына мал-мүлкүн бөлүп берет. Көп өтпөй, кенже уулу энчисинин баарын алып, алыскы бир өлкөгө жөнөп кетет. Ал жактан ал жаман жолго түшүп, өзүнүн мал-мүлкүн ыгы жок ысырап кылат. Бардыгын түгөткөндөн кийин, ошол өлкөдө катуу ачарчылык болуп, ал муктаж боло баштайт. Ошондо ал ошол өлкөнүн бир адамына барып жабышып жалданат. Ал киши аны өзүнүн талаасына жиберип, чочколорун кайтартып коёт. Ал чочколор жеген жемиш менен курсагын тойгузганына ыраазы болмок, бирок ага аны да эч ким бербейт. Ошондо ал акылына келип: “Атамдын жалчыларынын баары тамакты тоё жешет, мен болсо бул жерде ачкадан өлгөнү жүрөм. Туруп, атама кайтып барайын да: “Ата! Мен асмандагы Кудайдын алдында жана сенин алдыңда күнөөгө баттым. Мындан ары сенин уулуңмун деп аталууга татыксызмын. Мени жалчы кылып ал дейин””, – дейт. Ошентип, ал туруп, атасына жөнөйт. Атасы уулун алыстан эле көрүп, аяйт да, жүгүрүп барып, мойнунан кучактап өпкүлөйт. Ошондо уулу атасына: “Ата! Мен асмандагы Кудайдын алдында жана сенин алдыңда күнөөгө баттым. Мындан ары сенин уулуңмун деп аталууга татыксызмын”, – дейт. Атасы болсо кулдарына: “Тезинен эң жакшы кийим алып келип, ага кийгизгиле. Колуна шакек тагып, бутуна бут кийим бергиле. Анан борго байланган торпокту алып келип сойгула, ичип-жеп көңүл ачалы. Анткени менин бул уулум өлгөн эле – тирилди, жоголгон эле – табылды”, – дейт. Ошентип, алар тойлой башташат. Ошол учурда анын тун уулу талаада болот. Ал кайтып келе жатып, үйүнө жакындаганда, ырдап-бийлегендердин үндөрүн угат. Ошондо ал кулдардын бирин чакырып алып: “Эмне болуп жатат?” – деп сурайт. Кул ага: “Сенин иниң келди, атаң баласын аман-эсен көргөнү үчүн, борго байланган торпокту сойдуртту”, – дейт. Муну укканда, анын ачуусу келип, үйгө киргиси келбейт. Атасы сыртка чыгып, аны чакырат. Ошондо ал атасына: “Мен сага ушунча жылдан бери кызмат кылып келе жатам, эч качан буйругуңду бузган жокмун. Бирок сен мага досторум менен көңүл ачканга бир улак да берген эмессиң. Ал эми өзүнүн мал-мүлкүн бузулган аялдар менен ыгы жок ысырап кылган уулуң келсе, ага бордолгон торпок сойдуң”, – деп жооп берет. Атасы болсо ага: “Балам, сен ар дайым менин жанымдасың, менин бардык мал-мүлкүм сеники. Бул нерсеге болсо сүйүнүп, кубануу керек болчу. Анткени бул иниң өлүк эле – тирилди, жоголгон эле – табылды!” – дейт».” (Лука 15:11-32)
Бул окуяда биз улуу, динчил уулубуз же кичүүбүз, адашканбыз. Чоң байкеси бардык диний эрежелерди катуу сактаган, бирок атасынын сүйүүсүн билген эмес. Кичүүсү атасынын үйүнөн чыгып эркиндикке жетем деп ойлоду, бирок, акыры кыйналып калды. «Эсине келгенде» үйгө кайтууга болорун түшүндү. Бирок бул анын бардык кылган иштери үчүн күнөөсүн мойнуна алганын билдирет. Мындай кадам момундукту талап кылган. Бул Жакан пайгамбар тайманбастык менен айткан чыныгы тобо кылуунун ачык элеси .
Кенже уулу текебердигин басып, атасына кайтып келгенде, ал кыялына да батынбаган махабатты ачат. Ал атасынан жаңы бут кийим, халат, шакек, той жана толук кечиримдүүлүк – сүйүү алган. Бул окуя бизге Аллахтын бизди канчалык сүйөрүн түшүнүүгө жардам берет. Ал биздин үйүнө кайтып келишибизди күтүп жатат. Бирок биз күнөөлөрүбүз үчүн өкүнүшүбүз керек, ошондо ал бизди дароо жана мээримдүүлүк менен өзүнүн кучагына алганын көрөбүз. Бул Ыйса Машайактын (алейхи салам) насааты, бирок биз ушундай улуу сүйүүгө баш ийе алабызбы?