Муса алейхи салам Тооратында Ыйса Машайактын (алейхи салам) келиши анын жашоосундагы окуялардын символикалык белгиси катары кызмат кылган белгилерде алдын ала айтылган. Муса пайгамбардан кийин башка пайгамбарлардын сөздөрүндө Алланын планы ачылган. Дөөт (алейхи салам) Кудайдан рухтун жетеги менен келе жаткан Машайак жөнүндөгү алгачкы пайгамбарлыгын 2-забурда, болжол менен биздин заманга чейинки 1000-жылдары айткан. д. 21-забурда ал кимдир бирөө келерин , анын колу-буту чоң азаптарды «тешип», андан кийин «өлүм топурагына» түшүрүлөөрүн, бирок андан кийин ал «өлүм топурагына» түшүрүлөөрүн жарыялаган. бардык элдер». Бул сөздөр Ыйса Машайактын айкаш жыгачка кадалганы жана тирилүүсү жөнүндөгү пайгамбарлыкпы ? «Саба» (24-сүрө) жана «Намл » (27-сүрө) сүрөлөрүндө Алла Тааланын Дөөткө Забурду жазууга кантип илхом кылганы (айрыкча, 21-забур ) жөнүндө айтылгандарга көңүл буруп, аларды кененирээк карап чыгалы .
Пайгамбарчылык кылынган забур 22
22-забурду толугу менен бул жерден окуй аласыз . Төмөндө 21-забурду Ыйса Машайактын Инжилдеги шакирттеринин (шеригинин) күбөлөндүрүүлөрү боюнча айкаш жыгачка кадалганын сүрөттөгөн салыштыруу таблицасы келтирилген . Текст түшүнүү үчүн түс менен коддолгон.
| Инжилде айкаш жыгачка кадалгандын деталдары | Забур 21 – биздин заманга чейинки 1000-жылы жазылган. |
| ( Мт 27: 31-48 ) “…Анан Аны(Ыйсаны) айкаш жыгачка кадоо үчүн алып жөнөштү.”39 Ал жерден өтүп бара жаткандар баштарын чайкап ,40 “«Ии, ийбадаткананы бузуп, үч күндө Тургузуучу! Эгерде Кудайдын Уулу болсоң, куткар Өзүңдү! Түш айкаш жыгачтан!» – деп, тилдеп жатышты.” 41 “Башкы ыйык кызмат кылуучулар да мыйзам окутуучулар жана аксакалдар менен бирге Аны мындай деп шылдыңдашты:”: 42 “«Башкаларды куткарды, Өзүн болсо куткара албайт! Эгерде Ал Ысрайылдын Падышасы болсо, айкаш жыгачтан түшсүн, ошондо биз Ага ишенели.” 43 “Ал Кудайдан үмүттөнчү эмес беле. Эгерде Ал Кудайга жакса, Кудай Аны куткарып алсын. Анткени Ал: “Кудайдын Уулумун”, – дебеди беле».”. 46 “Тогузунчу саат чамасында Ыйса: «Эли, Эли, лама шабактани?» – деп, катуу кыйкырды. Бул «Кудайым ай, Кудайым ай! Мени эмнеге жалгыз калтырдың?» деп которулат.” 48 “Алардын бири дароо жүгүрүп барып, соргуч алып келди. Аны ачуу ичимдикке малып, таяктын учуна илип, Ыйсанын оозуна жакындатты.” (Марк 15:16—20) 16 “Аскерлер болсо Ыйсаны ак сарайдын короосуна, башкача айтканда, преторияга алып келишти… 17 Ыйсанын үстүнө кочкул кызыл чапан жаап, башына тикенектен таажы өрүп кийгизишти. 18 Анан: «Салам, жүйүттөрдүн Падышасы!» – деп, Аны менен саламдаша башташты.19 Алар анын башына таяк менен чаап, ага түкүрүштү да, тизе бүгүп таазим кылышты. 20 Алар Ыйсаны шылдыңдап, Анын үстүндөгү кызгылт көк кийимин чечип, Ага Өз кийимин кийгизип, Аны айкаш жыгачка кадаш үчүн алып кетиштиАны ушинтип шылдыңдашкандан кийин, Андан кочкул кызыл чапанды чечип алып, Өзүнүн кийимин кийгизишти. Анан Аны айкаш жыгачка кадоо үчүн алып жөнөштү.” . 37 Ыйса катуу үн чыгарып жан берди. (Жакан 19:34 ) “Бирок аскерлердин бири Ыйсаны найза менен кабыргага сайды. Ошол замат кан менен суу акты.”. (Жакан 20:25) Бирок ал(Томас): «Мен Анын колдорундагы мыктын тагын көрмөйүнчө,… (Жакан 19:23-24) 23 Аскерлер Ыйсаны айкаш жыгачка кадап , Анын кийимдерин алып, экиге бөлүштү. төрт бөлүк, ар бир жоокерге бир бөлүгү жана хитон. “Аскерлер болсо Ыйсаны айкаш жыгачка кадагандан кийин, Анын кийимин бөлүп алышты. Анын кийимин төрт аскер бөлүп алды. Анын узун көйнөгүн да алышты. Ал тигилген эмес, токулган көйнөк эле.”24“Ошондуктан алар бири-бирине: «Муну айрыбай, өкчөмө таш ыргытып, кимге тиерин билели», – дешти. | “2 Кудайым! Кудайым! Сен мени эмнеге таштап койдуң? Менин куткаруу сурап боздогон үнүм Сага жетпей жатат. 3 Кудайым! Күндүз жалынсам да, Сенден мага жооп жок, түндө жалынсам да тынчтана албайм. 4 Бирок Сен, Ыйык, Ысрайылдын даңктоо ырларынын арасында жашайсың. 5 Биздин ата-бабаларыбыз Сага таянышкан, алар Сага таянышкандыктан, Сен аларды куткарып тургансың. 6 Алар Сени чакырышкан, ошон үчүн куткарылышкан. Алар Сага таянышкан, ошон үчүн уятка калышкан эмес. 7 Мен болсо адам эмес эле, курт болуп калдым. Адамдарга шылдың, элдерге жек көрүндү болдум. 8 Мени карап тургандар баштарын чайкап, мындай деп шылдыңдап жатышат: 9 «Ал Теңирге таянчу, Теңир аны куткарып алсын. Эгер ал Теңирге жакса, анда аны куткарып алсын». 10 Бирок Сен мени энемдин курсагынан чыгаргансың, эмчектеги кезимде эле Өзүңө таянууну үйрөткөнсүң. 11 Энемдин ичинде жаткандан тартып эле, Сага тапшырылганмын, энемдин ичинен чыкканда эле, Сен менин Кудайым болчусуң. 12 Менден алыстаба, анткени кайгы жакын, анткени жардам берүүчү жок. 13 Көп букалар мени тегеректеп алышты, Башандын семиз өгүздөрү мени курчап алышты. 14 Алар мага олжосуна жулунуп айкырган арстандай ооздорун ачышты. 15 Мен суудай төгүлдүм, сөөктөрүм чачырап кетти, жүрөгүм момдой эриди. 16 Күч-кубатым карападай кургады, тилим таңдайыма жабышты, Сен мени өлүм топурагына түшүрдүң. 17 Анткени мени дөбөттөр курчап алышты, эки жүздүүлөрдүн тобу мени тегеректеп алышты, колу-бутумду тешишти. 18 Менин бардык сөөктөрүм саналгыдай. Алар болсо мени карап, тамаша кылып жатышат. 19 Чапанымды өз ара бөлүп алып жатышат, кийимим үчүн өкчөмө таш ыргытып жатышат.” (Забур 21:2-19) |
Инжил айкаш жыгачка кадалганды өз көзү менен көргөндөрдүн көз карашынан жазылган. Ал эми 21-забур өзү башынан өткөргөн адамдын көз карашы менен жазылган. Анда 21-забур менен Ыйса Машайактын айкаш жыгачка кадалышынын ортосундагы укмуштуудай дал келүүлөрдү кантип түшүндүрүүгө болот? Забурдун майда-чүйдөсүнө чейин жана айкаш жыгачка кадалган окуялар укмуштуудай тактык менен жаңыртылганы кокустукпу? Ыйса кийими жөн эле айрылган эмес (саймалуу хитонду көбүнчө тигиштеринен айрып, жоокерлерге таратышкан) – ага өкчөмө таш ыргытылган (тигилсиз хитонду тытып салсаң, чүпүрөк гана калат, ошондуктан ал өзүндө ойнолчу. толугу менен). 21-забур айкаш жыгачка кадалганга чейин жазылган, бирок ал процессти майда-чүйдөсүнө чейин баяндайт (мисалы, кол-буттарды муштуруу же жабырлануучуну айкаш жыгачта алып чыгууда сөөктөрдү муундарынан жулуп алуу). Мындан тышкары, Жакандын Инжилинде кан жана суу найза менен сайылган тараптан чыкканы айтылат, бул перикардда суюктуктун топтолушун көрсөтүп турат. Ыйса Машайак жүрөк оорусунан каза болгон. Бул 21-забурдагы: «Жүрөгүм момдой болуп калды»,— деген сөздөргө дал келет. Забур тилине которулган еврей сөзү . 21 “тешилген”, түзмө-түз “арстан сыяктуу” дегенди билдирет. Башкача айтканда, пайгамбардын колу-буту арстандын оозуна түшкөндөй жанчылган.
Пс ортосундагы параллелдерди айтышат . 21 жана күбөлөрдүн билдирүүлөрү Ыйсанын шакирттери өздөрүнүн сүрөттөлүшүн учурдагы пайгамбарлыкка жөн эле «салыштырганы» менен түшүндүрүүгө болот. Бул түшүндүрмө негиздүүбү?
Забур 21 жана Ыйса Машайактын мурасы
Таблицадан көрүнүп тургандай, 21-забур 18-аят менен бүтпөйт. Анын уландысы бар. Забурдун эң аягында биз өлгөндөн кийинки жеңиш жөнүндө сөз болуп жатканына көңүл буруңуз!
“Чоң жыйында Сени даңктайм. Сенден корккондордун алдында Сага берген убадаларымды аткарам. Жардылар жесин, тойсун. Теңирди издегендер Аны даңкташсын, жүрөгүңөр түбөлүк жашасын! Теңирди эстеп, бүт жер жүзү Ага кайрылат. Бардык бутпарас элдер Сага таазим кылышат. Анткени падышачылык Теңирдики. Ал – бардык элдердин Эгедери. Жер жүзүндөгү бардык атактуу адамдар тойлошот жана табынышат. Топуракка айлана тургандар, өз өмүрүн сактап кала албай тургандар Ага таазим этишет. Менин тукумум Ага кызмат кылат жана түбөлүккө Теңирдики деп аталат.”
Забур 21:26-31
Забурдун биринчи бөлүгүндө кимдир бирөөнүн өлүмү майда-чүйдөсүнө чейин сүрөттөлөт. Бирок андан кийин Дөөт (алейхи салам) пайгамбар келечекти көрүп, бул адамдын өлүмү анын урпактарына жана келечек муундарына кандай таасир этээрин жазат (31-аят). Биз Ыйса Машайактын 2000 жыл өткөндөн кийин жашаган сен экөөбүз жөнүндө айтып жатабыз . Бул «тукум», б.а., бул адамдан кийин жашай турган, буту-колу азап азабын «тешип», ага «кызмат кылып», «анын чындыгын жар салган» адамдар. 28-аятта бул таасирдин канчалык деңгээлде экени айтылат — ал «жердин учу-кыйырына чейин» жана «бутпарастардын бардык уруулары» Теңирге кайрылышат. 30-аятта «жанын сактай албагандар» (бардык адамдар) бир күнү Ага сыйынышат деп айтылат. Бул адамдын чындыгы али төрөлө электерге – өлгөндө жарыяланат.
Бул жерде айтылгандар бул формулировкалар забурдун тилине «ыңгайлаштырылган» же жокпу, көз каранды эмес, анткени биз кийинки тарых жөнүндө – биздин заман жөнүндө сөз болуп жатат. Инжилдин авторлору 1-кылымда Ыйса Машайактын өлүмү азыркы болуп жаткан окуяларга кандай таасир этээрин элестете алышкан эмес. Мындай аргументтер Ыйса Машайактын өмүрү менен өлүмүнүн узак мөөнөттүү жана глобалдуу кесепеттери 3000 жыл мурун кандайча алдын ала айтылганын түшүндүрө албайт.
Куран Дөөкө Аллах тарабынан берилген алдын ала маалымат
21-забур жеңиш менен аяктайт, бул Куранда айтылгандарга, тактап айтканда, «Саба» жана «Ан- Намл » (“Саба”, 34, “Кумурскалар”, 27) сүрөсүндө айтылгандарга дал келет – Дөөт өзүнүн Кудайдан шыктанган забурлар:
Даудка Биз өзүбүздөн артыкчылык ыроолодук: “Эй, тоолор! Аны менен бирге Мага (аруулоо менен) кайткыла. Куштар дагы. Ага Биз темирди жумшак кылдык. Саба Сүрөсү 34:10
Биз Дауд менен Сулайманга илим бердик, алар: “Бизге көптөгөн ыймандуу момун пенделеринин арасынан артыкчылык берген Аллахка мактоо!” – дешти. Намл Сүрөсү , 27:15
Демек, Кудай Дөөткө келечекти жарыялоо үчүн билим жана ырайым берген жана ал Забурда айтылгандай, Эң Жогорку Кудайдын жакынкы кылымдарда эмне кыларын көрүп, Теңирди даңктап ырдаган . 21.
Вакиа сүрөсүнүн суроосуна көңүл буруңуз (Сүрөсү, 56 – «Жыгуу»).
Жан алкымга жеткенде,ал учурда силер карап турасыңар.Биз силерге караганда ага жакыныраакпыз. Бирок силер көрбөйсүңөр.Эгер жазаланбай турган болсоңор,айтканыңар чын болсо, аны кайтарып бергилечи! Вакиа Сүрөсү, 56: 83-87
Адамдын жанын өлүм кишенинен кайтарууга ким кудурети жетет? Бул суроо адамдардын амалдары менен Алла Тааланын иштеринин ортосунда чек коёт. Жана «Вакийа » сүрөөсү жана Забур 21 символикалык түрдө ошол эле нерсеге – Ыйса Машайактын (алейхи салам) келе жаткан курмандыгына ишарат кылат .
Ыйсанын өлүмүнүн адамзат тарыхына тийгизген таасирин 21-забурдагыдай эч ким алдын ала айта алган эмес. Тарыхта ким Ыйсанын айкаш жыгачка кадалышынын майда-чүйдөсүнө чейин жана анын иштеринин кесепеттерин пайгамбар төрөлгөнгө чейин 1000 жыл мурун алдын ала айткан? Тирүү эч ким алыскы келечекти мынчалык майда-чүйдөсүнө чейин алдын ала айта албагандыктан, Ыйса Машайактын курмандыкка чалдыгы « Кудайдын белгилүү бир кеңеши жана алдын ала билгени боюнча» болгон деген жыйынтыкка келүү керек .
Ыйса Машайайтын өлүмү башка пайгамбарлардын божомолдорунда
Тооратта Ыйса алейхи саламдын акыркы күндөрүндөгү окуялардын күзгү сүрөтү берилип , андан кийин бул сүрөттөлүш жаңы деталдар менен толукталганы сыяктуу, Дөөттөн кийинки пайгамбарлар арасында да Ыйсанын өлүмү жана кайра тирилиши жөнүндөгү маалыматтар акырындык менен көбөйүүдө. . Төмөндөгү таблицада алардын айрымдары көрсөтүлгөн.
| Пайгамбарлардын сөздөрү | Пайгамбарчылык Ыйса Машайактын келе жаткан курмандыгы тууралуу Кудайдын планын кантип ачып берет |
| Кыздан төрөлгөн уулдун белгиси. | «Кыз уул төрөйт» – Ышайанын пайгамбарлыгы, б.з.ч. 700-ж. д. Бул бала өмүр бою күнөөсүз болот, анткени башка бирөө үчүн чалынган курмандык таксыз жана бырышсыз болушу керек. Пайгамбарлык ыйык жана күнөөсүз жашаган Иса Масихтин төрөлүшү менен ишке ашты. |
| Келе жаткан Бутак жөнүндөгү пайгамбарлык бизге Ыйсанын атын ачып берет жана күнөөлөрдүн кечирилишин жарыялайт | Ышая, Жеремия жана Захария пайгамбарлар келе жаткан Кул жөнүндө бир катар божомолдорду айтышкан, анын атын Захария Ыйса төрөлгөнүнө 500 жыл калганда койгон. Ошондой эле Захария адамдардын күнөөлөрү бир күндө тазаланарын алдын ала айткан. Ыйса Өзүн курмандыкка чалганда, «бир күндө күнөөдөн арылтты», ошону менен бул пайгамбарлыктардын бардыгы аткарылды. |
| Даниел пайгамбар жана Машайактын Келүү убактысы | Даниелдин Машайактын 480 жылдан кийин келери тууралуу пайгамбарлыгы бар. Ыйса так өз убагында келди. |
| Даниел пайгамбар Машайактын «тирүүлөрдүн жеринен куулуп чыгарыларын» айткан. | Даниелдин пайгамбарлыгына ылайык, Машайак «тирүүлөрдүн жеринен куулуп чыгарылат». Бул Ыйса Машайактын өлүмү жөнүндө . |
| Ышая пайгамбар Теңирдин Кулунун өлүмүн жана кайра тирилерин алдын ала айткан | Ышайа пайгамбар Машайактын кантип «тирүүлөрдүн жеринен куулуп чыгарыларын» майда-чүйдөсүнө чейин алдын ала айткан . Ал кантип азап чегип, кантип четке каларын, биздин күнөөлөрүбүз үчүн кантип «жарадар» болорун, бизди өлүмдөн куткаруу үчүн кантип кыргынга алып барарын айтып берди, бирок андан кийин кайрадан жашоонун жарыгын көрөт. жана анын ишинде ийгиликке жетишуу. Бул алдын ала айтылгандардын баары Ийса Машайак өлүмдү кабыл алып, кайра тирилгенде ишке ашты . Бул детальдар окуялардын өзүнөн 700 жыл мурда жазылган, бул болсо Аллахтын ниетин көрсөткөн чоң бир белги. |
| Жунус пайгамбар жана Ыйса Машайактын өлүмү | Жунус пайгамбар балыктын курсагында калып, анын «кабырына» айланган. Ыйса Машайак аны да өлүм күтүп турганын көрсөтүү үчүн бул сүрөттү колдонгон. |
| Захария пайгамбар жана өлүм туткундарынын бошотулушу | Ыйса Машайак Захариянын «өлүм туткундарын» (мурда эле өлгөндөрдү) бошотот деген пайгамбарлыгын эскерет. Пайгамбарлар Ыйсанын өлүмдү жок кыларын жана анын туткундарын бошоторун алдын ала айтышкан. |
Жүздөгөн жылдар бою бири – биринен бөлүнүп келген жана ар кандай маданияттагы, ар кандай билимдүү жана социалдык статустагы адамдар тарабынан айтылган көптөгөн пайгамбарлыктар менен-алардын ар бири Ыйса Машайак өлүм жана тирилүү боюнча алган Улуу Жеңиштин бир бөлүгүн ачат – Биз мунун баары Аллахтын ою боюнча болгон деп так айта алабыз. Ошондуктан Ыйса Машайактын биринчи шакирти Петир элге айткан:
“«Алар Менин бейпил жайыма киришпейт», – деп, баш ийбегендерге каршы ант бербегенде, анан кимге каршы ант берди эле?” (Эврейлерге 3:18)
Анан мындай деп кошумчалады:
“Ошентип, биз алардын ишенбестиктен улам кире албагандыгын көрүп турабыз.” (Эврейлерге 3:19)
Петир бизге ырайымдуулук убадаланганын айтат – биздин күнөөлөрүбүздүн «жок кылынышы» мүмкүн. Бул эмнени билдирерин карап көрөлү .