Баййина Сүрөсү (98-Сүрөсү – «Ачык Алаа») кимди жакшы адам деп айтууга болоорун сүрөттөйт. Ал айтат:
Аларга чыныгы динди таза, бекем кармап, бир гана Аллахка сыйынууга жана намаз окуп, зекетти (тиешелүү) орундарга берүүгө буйрук кылынды. Мына ушул гана – акыйкат жолунда адамдардын тутунган дини.
Баййина 98:5
Ошо сыяктуу эле Аср Сүрөсү (103- «Акыретте») Аллахтын алдында «айып калбоо» үчүн бизге тиешелүү болушу керек болгон сапаттар жөнүндө айтылат.
Албетте, инсан коромжуда Бирок, ыйман келтиргендер, жакшы амалдарды жасагандар жана актык менен сабырдуулукка бири-бирин насаат кылгандар (коромжуда эмес).
Аср 103:2-3
Баййина жана Аср сүрөсүндө сүрөттөлгөн инсан болгон . Аюб башка пайгамбарларга караганда азыраак белгилүү. Куранда анын аты төрт жолу гана айтылган.
Биз сага, Нухка жана кийинки пайгамбарларга кабарлагандай эле жашыруун кабар кылдык. Биз Ибрахимге, Исмаилге, Исхакка, Йакупка жана алардын урпактарына– Исага, Айупка, Йунуска, Харунга, Сулайманга жашыруун кабар кылдык. Даудга Забурду бердик. Ниса 4:163
Биз аны Исхакка жана Йакупка бердик жана аларды Биз Туура Жолго баштадык. А, ага чейин Биз Нухту жана анын тукумдарынан Даудду, Сулайманды, Айубту, Йусупту, Мусаны жана Харунду Түз Жолго салдык. Жакшылык кылуучуларды Биз ушинтип сыйлайбыз. Ан’ам 6:84
Айуп Эгесине (жалбарып) үн салды: “Мага бир балээ келди, а Сен боорукерлердин боорукерисиң!”. Анбийа 21:83
Биз ага анын үй-бүлөсүн жана алар менен бирге эле ал сыйактууларды Өз ырайымыбыз менен акыл ээлерине эскертүү катары бердик. Сод 38:41
Аюб Ыбрайым, Ыйса Машайак жана Дөөт пайгамбарлардын тизмесинде бар, анткени ал Библия китептеринин биринин автору. Бул китеп анын өмүр баяны. Аюб пайгамбар Нух (Нух) менен Ыбрайым (алейхи салам ) доорунда жашаган HYPERLINK https://rus.al-injil.site/2018/01/13/the-sign-of-noah/ . Ыйык Китепте муну мындайча сүрөттөйт:
“1 Ус деген жерде бир адам болгон, анын ысымы Аюб эле. Ал кемчиликсиз, адилеттүү, Кудайдан корккон, жамандыктан алыс жүргөн адам болчу.2 Анын жети уулу, үч кызы болгон. 3 Анын энчисинде: жети миң майда мал, үч миң төө, беш жүз жуп өгүз, беш жүз ургаачы эшек жана көп сандаган үй кызматчылары бар эле. Ал чыгыш элдеринин ичинен эң атактуу адам болгон. 4 Анын уулдары чогулуп, ар бири өз үйүндө, өз күнү келгенде, той өткөрүп турчу. Алар чогуу ичип-жеш үчүн, үч кыз бир тууганын киши жиберип чакыртышчу. 5 Алардын той берген күндөрү кезеги менен өтүп бүткөндөн кийин, Аюб аларга киши жиберип чакыртып алып, аларды ыйыктачу. Эртең менен эрте туруп, алардын санына жараша бүтүндөй өрттөлүүчү курмандык чалчу. Анткени Аюб: «Балким, уулдарым ичинен Кудайга акарат айтып, күнөөгө баткандыр», – деп ойлочу. Бардык ушундай күндөрү Аюб ушундай кылып турчу.”
Аюб 1:1-5
Баййина жана Аср сүрөсүндө айтылган бардык сапаттарга ээ болгон . Бирок Шайтан Теңирдин алдына келди. Аюб китебинде алардын маеги камтылган:
“6 Бир күнү Кудайдын уулдары Теңирдин алдында туруш үчүн келишти, алар менен кошо шайтан да келди. 7 Ошондо Теңир шайтандан: «Сен кайдан келдиң?» – деп сурады. Шайтан Теңирге: «Мен бүт жер жүзүн аралап, айланып чыктым», – деп жооп берди. 8 Теңир шайтанга: «Сен Менин кулум Аюбга көңүл бурдуңбу? Анткени жер жүзүндө андай адам жок. Ал – кемчиликсиз, адилеттүү, Кудайдан корккон, жамандыктан алыс жүргөн адам», – деди. 9 Ошондо шайтан Теңирге мындай деп жооп берди: «Аюб Кудайдан бекеринен коркот бекен? 10 Аны да, анын тукумун да, анын колунда болгонунун бардыгын коргогон Сен эмессиңби? Анын бардык ишине батаңды бердиң, анын жер жайнаган малы бар. 11 Бирок колуңду сунуп, анын колунда болгонунун бардыгына колуңду тийгизип көрчү, ал Сени даңктар бекен?» 12 Ошондо Теңир шайтанга: «Мына, анын колунда болгонунун баары сенин колуңда, бирок өзүнө тийбе», – деди. Ошентип, шайтан Теңирдин алдынан кетти.”
Аюб 1:6-12
Шайтан Аюбду адатынча балээ түшүрдү:
“13 Анын уулдары менен кыздары тун бир тууганынын үйүндө тамак жеп, шарап ичип жаткан күнү 14 Аюбга кабарчы келип, мындай деп билдирди:15 «Өгүздөр кош айдап жатышкан, алардын жанында ургаачы эшектер оттоп жүрүшкөн, ошондо шебалыктар кол салып, аларды тартып алышты, кулдарды болсо кылычтап өлтүрүштү. Сага кабарлаш үчүн, жалгыз мен качып кутулдум». 16 Ал сүйлөп бүтө электе, дагы бирөө келип: «Асмандан Кудайдын оту түшүп, малды да, кулдарды да күйгүзүп кетти. Сага кабарлаш үчүн, жалгыз мен качып кутулдум», – деп айтты.17 Ал сүйлөп бүтө электе, дагы бирөө келип: «Каздимдиктер үч топко бөлүнүп алып, төөлөргө кол салып, аларды алып кетишти, кулдарды болсо кылычтап өлтүрүштү. Сага кабарлаш үчүн, жалгыз мен качып кутулдум», – деп айтты. 18 Ал сүйлөп бүтө электе, дагы бирөө келип, мындай деди: «Сенин уулдарың менен кыздарың тун бир тууганынын үйүндө тамак жеп, шарап ичип жатышканда, 19 чөлдөн катуу шамал келип, үйдү талкалады. Балдарыңды үй басып калды, алар өлүштү. Сага кабарлаш үчүн, жалгыз мен качып кутулдум». 20 Ошондо Аюб тура калып, сырт кийимин айрып, чачын алды, жүзтөмөндөп жыгылып, Кудайга таазим кылып: 21 «Мен бул дүйнөгө жылаңач келгем, жылаңач кетем. Берген да Теңир, алган да Теңир. Теңирдин ысымы даңкталсын!» – деди. 22 Ошонун бардыгына карабастан, Аюб күнөө кылган жок, Кудайга акарат келтирген жок!”
Аюб 1:13-22
Шайтан Аюбду Теңирге тил тийгизүүгө түртүүнү уланта бергендиктен, экинчи сыноо башталды:
“1 Бир күнү Кудайдын уулдары Теңирдин алдында туруш үчүн келишти, алар менен кошо шайтан да келди. 2 Ошондо Теңир шайтандан: «Сен кайдан келдиң?» – деп сурады. Шайтан Теңирге: «Мен бүт жер жүзүн аралап, айланып чыктым», – деп жооп берди. 3 Теңир шайтанга: «Сен Менин кулум Аюбга көңүл бурдуңбу? Анткени жер жүзүндө андай адам жок. Ал – кемчиликсиз, адилеттүү, Кудайдан корккон, жамандыктан алыс жүргөн адам. Ал ушуга чейин өзүнүн кемчиликсиздигинде бек турат. Сен болсо аны жазыксыз жерден өлтүрүш үчүн, Мени ага каршы тукурдуң», – деп айтты. 4 Шайтан Теңирге мындай деп жооп берди: «Тери үчүн тери, адам өз жаны үчүн колунда эмне болсо, ошонун бардыгын берет. 5 Бирок Сен анын денеси менен сөөгүнө колуңду тийгизип көрчү, ал Сени даңктар бекен?» 6 Ошондо Теңир шайтанга: «Мына, ал сенин колуңда, бирок анын жанына тийбе», – деп айтты. 7 Ошентип, шайтан Теңирдин алдынан кетип, Аюбдун таманынан төбөсүнө чейин өтө оор пес оорусун каптатты. 8 Ал денесиндеги пес оорусун кырып салыш үчүн, карапа сыныгын алып, күлгө отурду. 9 Ошондо ага аялы: «Сен дагы эле өзүңдүн кемчиликсиздигиңде бек турасыңбы? Кудайга акарат келтир да, өл», – деди. 10 Бирок ал аялына: «Сен акылсыз аялдай сүйлөп жатасың. Кудайдан биз жакшылыкты кабыл алып, жамандыкты кабыл албай коёбузбу?» – деди. Ушунун баарына карабай, Аюб тили менен күнөөгө баткан жок.”
Аюб 2:1-10
Анбийа сүрөөсү Аюбдун балээден улам ыйлаганын, Сод сүрөсүндө аны таза эмес (шайтан) ургандыгы баяндалат. Үч дос Аюбдун азап чегип жатканына колдоо көрсөтүү үчүн келишкен.
“11 Аюбдун үч досу: теймандык Элипаз, шухтук Билдат жана наамалык Сопар анын башына түшкөн бул кыйынчылыктардын баарын угуп, ар бири өз жеринен келишти. Алар анын кайгысын бөлүшүш үчүн, аны сооротуш үчүн чогулушту.12 Алар Аюбду алыстан көргөндө, таанышкан жок. Жакындаганда өкүрүп-бакырып, боздоп ыйлашты, ар бири өз кийимин айрып, башынан өйдө топурак чачышты.13 Алар жети күн, жети түн аны менен бирге жерде отурушту. Эч кимиси бир ооз сөз сүйлөгөн жок, анткени анын кайгысы өтө оор экенин көрүштү.”
Аюб 2:11-13
Аюб китебинде анын досторунун ойлору камтылган, эмне үчүн пайгамбардын башына ушундай коркунучтуу сыноолор түшкөн. Бул ой жүгүртүүлөр бир нече бөлүмдү камтыйт. Акыр-аягы, достору Аюбга чоң кырсыктар бир гана ырайымсыз адамдардын башына түшкөнүн айтышат, демек, Аюб баарынан жашырынып күнөө кылган болушу керек. Күнөөлөрүнө тообо кылса, балким кечирилиши мүмкүн. Бирок Аюб өзүнүн такыбалыгына жана күнөөсүздүгүнө бекем ишенген. Ал эмне үчүн мындай кырсыктарга кабылганын эч кандай түшүндүрө алган жок. Биз Аюбдун достору менен болгон маегин толук чагылдырбайбыз, бирок маектин ортосунда Аюб мындай дейт:
“Мен болсо Куткаруучум тирүү экенин билем, Ал акыркы күнү менин чирип бара жаткан теримди топурактан кайра тургузат. Мен өз денемде Кудайды көрөм. Мен Аны өзүм көрөм. Башка бирөөнүн көзү эмес, Аны өзүмдүн көзүм көрөт. Көкүрөгүмдө жүрөгүм эрип бара жатат!”
Аюб 19:25-27
Ал эми Аюб эмне үчүн мындай трагедияга кабылганын түшүнбөй, жер бетине күнөөлөрү үчүн жетиштүү төлөм тартуулай турган «Куткаруучу» келиши керектигин билет. Аюб Куткаруучуну «менин Куткаруучум» деп атайт, ошондуктан Куткаруучу ал үчүн келерин билет. Аюбдун териси «чаңга айланганда» (өлгөндөн кийин) ал Кудайды «дене менен» көрөт.
Аюб Кыямат күнүн чыдамсыздык менен күтөт, анткени ал Теңирди ишеним менен көрөт, анткени Анын Куткаруучусу тирүү жана анын күнөөлөрүн жууган.
Маариж Сүрөсү (70-Сүрөсү – «Кадамдар») да жаза күнүндөгү Куткаруучу жөнүндө айтылат. Бирок ал ушул күнү Куткаруучуну бекеринен издеп жүргөн келесоо адамды сүрөттөйт .
…Ошол Күнү каапыр азаптан улам балдарын деле төлөп жиберүүгө ниеттенип калат. Айалын жана бир тууганын деле…Аны коргоп жүргөн тууганын да…Жердегилердин баарын (берип), анан кутулгусу келет.
Маариж 70:11-14
“Маариж” сүрөсүндөгү акылсыз адам өзүн «ошол күндүн азабынан» – кыямат күнүнөн куткара турган куткаруучуну издейт. Анын балдары, аялы, бир тууганы жана жер бетинде бир дагы адам кун төлөй албайт , анткени алар дагы эле күнөөлөрү үчүн төлөшү керек.
Аюб чынчыл адам болгон, бирок ал Кыямат Күнүндө Куткаруучунун зарылдыгын түшүнгөн. Жана башына мүшкүл түшкөнүнө карабай, ал Кунду табаарына ишенген. Тоорат ар кандай күнөөнүн акысы өлүм экенин , ошондуктан кун төлөгөн адам өз жанын бериши керек экенин айтат. Аюб өзүнүн куткаруучусу «акырында жер бетинде тураарын» билген. Аюбдун куткаруучусу ким? Өлүп, кайра тирилген жана «кайра жер бетинде турган» жалгыз адам Ыйса Машайак (алейхи салам) болгон. Ал гана бизди күнөөдөн (өлүмдөн) куткаруу үчүн төлөй алган.
Эгерде өзгөчө адил Аюбга кун төлөнүүчү керек болсо, Кыямат күнү бизди кун төлөп бере турган ар бирибизге канчалык муктажбыз? Баййина жана Аср сүрөсүндө айтылган сапаттарга ээ болгон адамга кун төлөнүүчү керек болсо, анда биз жөнүндө эмне дейбиз? «Маариж » сүрөсүндөгү акымактарга окшоп калбайлы , ал кыямат келип калганда кутулууну издеген . Ыйса Машайак (алейхи салам) Аюб пайгамбар айткандай, баарын кантип кун төлөй аларын көбүрөөк билип алыңыз.
Китептин аягында Аюбдун Теңир менен болгон маеги сүрөттөлөт, бул ага ого бетер сыйлык берет .